به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، نوزدهمین بزرگداشت حکیم صدالمتالهین (ملاصدرا) با عنوان «فلسفه و نظم عمومی» صبح امروز پنجشنبه، 31 اردیبهشت پیش با حضور جمعی از اندیشمندان، اساتید فلسفه و فضلای حوزه در مجموعه آدینه برگزار شد.
براساس این گزارش، آیت الله محمد خامنه‌ای، رییس بنیاد حکمت اسلامی صدرا، با بیان اینکه طی سال های گذشته بنا داشته و داریم موضوعاتی که در حوزه حکمت عملی و ثمرات فلسفه و حکمت را به تدریج به میدان بیاوریم، گفت: نظم عمومی بنا به تعبیر امیرمومنان علی (ع) در خطبه 151 نهج البلاغه که بنای ارکان طاعت است ریسمانی است که جامعه را برای انجام اهداف خود با آن می‌بافند؛ اگر هدف را به لایه نفسش تشبیه کنیم و این لایه ها به هم بافته شوند، این ریسمان محکمتر می شود و انسان می تواند با آن خود را از پرتگاه حفظ کند.
وی با بیان اینکه معنای نظم عبارت است از: چیدن اشیا کنار هم به ترتیب مناسب، اظهار کرد: به تعبیر دیگر نظم آن است که هر چیزی در جای خود قرار گیرد؛ این تعریفی است که برای عدل هم مطرح می شود.
آیت الله خامنه ای ادامه داد: با یک دقت و ظرافت عیناً تعریف حکمت نیز همین مطلب است و در حقیقت حکمت عبارت است از: اتقان شیء و محکم کاری کردن و هر رکن و اصل و فرعی را جای خود قرار داده است.
به گفته وی کلمه عمومی اصطلاح جدیدی است که از غرب گرفته شده هر چند این کلمه را ما خود داشتیم اما اسم آن را نداشتیم؛ عمومی به چیزی اطلاق می شود که اختصاصی به شخص یا صنف یا دسته خاصی ندارد و شامل همه می شود لذا نظم عبارت است از نظمی که شامل همه می شود و چون در باب حقوق آمده ناظر به هر قانون و سنتی است که شامل همه می شود برای بقاء اجزاء و افراد.
رییس بنیاد ایران شناسی با بیان اینکه باید دید این نظم عمومی چه ضرورتی دارد، تصریح کرد: بدون نظم نابسامانی و هنجارشکنی حاکم خواهد شد و این برای همه بد است ما علاوه بر نظم حقوقی شاهد یک نظم عمومی طبیعی نیز در عالم هستی هستیم؛ نظم در این عالم به اصطلاح فلسفی تکوینی است و خالق عالم با آن وحدت و احدیتی که دارد، مجموعه ای منسجم و مرتبط با هم و اثرگذار و اثرپذیر بر یکدیگر آفریده است و این همان نظم تکوینی است.
وی با طرح این سوال که آیا میان نظم حقوقی با نظم تکوینی می توان ارتباط برقرار کرد؟، گفت: آفریدگار عالم موسس نظم تکوینی برای نظام انتظام حیات بشر، نظمی را پیش بینی کرده و چیزی را فرستاده که ما بر آن نام دین می گذاریم که انواع مسایل حقوقی در آن به چشم می خورد و عبادات نیز به آن اضافه شده؛ این مجموعه می تواند رفاه، حیات طیبه و سعادت بشر را تامین کند که تعبیر دیگر آن در قرآن فطرت است.
آیت الله خامنه ای با اشاره به اینکه رابطه میان نظم حقوقی و نظم تکوینی را از باب تشریح می توان به رابطه حکمت نظری و حکمت عملی مثال زد، افزود: حکمت نظری سلسله بینش ها، دریافت ها و شناخت ها از حقیقت عالم است لذا علم به این حقایق بالفطره بودن را نتیجه می دهد و از همین جا اخلاق و مدیریت خانواده سیاست و مدیریت جامعه و سیاست مُدن درمی آید و اگر حکمت نظری نباشد، حکمت عملی نخواهد بود.
وی اضافه کرد: بنابراین، نظم عمومی حقوقی و اجتماعی باید سرچشمه در نظم طبیعی عالم داشته باشد و مخالفتی با نظم عمومی در جامعه انسانی موجب بروز نابسامانی ها و فساد می شود همانطور که در نظام تکوینی هم اگر ناهماهنگی بود نظم عالم به هم می خورد.
رییس بنیاد حکمت اسلامی صدرا بیان کرد: ایجاد نظم عمومی در جامعه یک قاعده طبیعی است، یعنی اساس نظم تکوینی و همان حکمت و حُسن انتظام اقتضا می کند، که خداوند هدایت داشته باشد.
وی در ادامه به مراتب هدایت اشاره کرد و گفت: هدایت دو گونه است یا با ارایه طریق حاصل می شود یا با اتصال به مطلوب؛ خداوند نسبت به غیرانسان اتصال به مطلوب می کند و در آنها نرم افزاری قرار می دهد و بدون اینکه بخواهند آنها را به هدف می رساند.
وی با تاکید بر اینکه خداوند انسان را ارایه طریق کرده است که همان دین است، اظهار کرد: انسان های عاقل، قانونی که از طبیعت ناشی شده باشد را رها نمی کنند و به قانون دست خودشان اکتفا کنند. اقتضای امر انسان حکم می کند که از نظم سرپیچی نکرده و دچار مجازات نشود.
آیت الله خامنه ای در پایان سخنان خود با بیان اینکه مصادیق مخالفت نظم عمومی در تعبیر حضرت علی (ع) بدعت و فتنه نامیده می شود، یادآور شد: نتیجه سوء بی نظمی خرابی جامعه است و جامعه ای که در آن نظم شکسته شود باید علاج شده و از سوی دیگر جامعه ای که در آن نظم باشد همچون بدنی است که اعضای آن کار خود را به درستی انجام داده و با یکدیگر متحد هستند.
پایان پیام/
نظر شما