خبرگزاری شبستان: بزرگ ترین و پر دوام ترین حکومت سلاطین مسلمان هند، حکومت گورکانیان است که از سال 1526 میلادی آغاز و تا 1858 ادامه یافت. پادشاهان این سلسله عبارت اند از: ظهیرالدین بابر، همایون، اکبر، جهانگیر، شاه جهان، اورنگ زیب و ... .
نسب ظهیر الدین بابر که موسس این سلسله است از پدر به تیمور و از مادر به چنگیز می رسد . وی ابتدا حاکم کابل بود اما در سال 1525 میلادی با حمله به دهلی، سلطان لودی و سران راجپورت را به تسلیم واداشت و بنیان گذار سلسله سلاطین مسلمان دهلی شد.
بابر یکی از اولین کسانی است که عامل حضور وسیع معماری و طراحی ایران در هند شد، سبک ایرانی باغ های چهاربخشی (چهارباغ) منسوب به بابر است. او بیش از چهار سال حکومت نکرد و در سال 1530 میلادی درگذشت. پس از او، فرزندش همایون، قدرت را به دست گرفت اما در سال 1540 از شورشیان بزرگان لودی به ویژه فریدخان افغان شکست خورد و به مدت 15 سال به حالت تبعید در ایران و افغانستان به سر برد.
حضور او در دربار شاه طهماسب صفوی، نقطه عطفی در حضور هنر و فرهنگ ایرانی در هند شد. همایون پس از بازگشت به دهلی دوتن از نقاشان بزرگ ایرانی آن زمان میرعبدالصمد و میرسیدعلی را با خود به دهلی برد. حضور این هنرمندان و هنرمندانی دیگر باب جدیدی را در تاثیر هنر ایرانی بر هند گشود.
وی حکومت خود را مجددا در سال 1555میلادی به دست آورد اما یک سال پس از آن از پلکان کتابخانه خود سقوط کرد و جان باخت. فرزند او اکبر که به مدت 50 سال حکومت کرد، یکی از بزرگ ترین پادشاهان هند و حامی بی نظیری در معماری هند و اسلامی بود. از اولین آثار معماری دوره اکبر مقبره همایون، پدر او در دهلی و در شرق آرامگاه نظام الدین است.
این بنا که بی هیچ تردیدی الگوی معماری تاج محل است در مرکز باغ بزرگی به مساحت 348 متر مربع با تقسیم بر 36 مربع قرار دارد. مقبره همایون بر صفه یا کرسی بزرگی به مساحت 99 متر مربع و 56 اطاقک قرار دارد که در برگیرنده یک صد مقبره یادبود است. تاثیر معماری ایرانی بر این بنا بسیار بارز است زیرا علاوه بر آنکه گفته می شود، طراح آن، میرک میرزا غیاث معمار ایرانی تبار است- مرقد خود و خاندانش در همین باغ قرار دارد- همچنین گوشه های فضای مرکزی مشتمل بر مقبره همایون را با دو اشکوب از حجره های هشت گوشه که مقادیر یادبودی اعضای مختلف خانواده همایون را در برگرفته، پر ساخته اند. از این نوع نقشه که در فارسی غالبا هشت بهشت خوانده می شود در ایران عهد تیموری استفاده می کرده اند.
تبعیت پادشاهان گورگانی از سبک های ایرانی دوره تیموری صرفا به دلیل حضور معمارانی چون میرک میرزا غیاث که معمار هرات و بخارا بوده است، نیست بل دلیل محکم تر دیگری در این تبعیت وجود دارد و آن تمایل پادشاهان گورکانی به ابراز و اظهار پیوند خود با نیاکان شان در ایران است.
اکبر همچنین دستور ساخت شهر فتح آباد یا فتح پور سیکری را در سال 1570 میلادی صادر کرد.در چهارده سالی که اکبر در این شهر سکنی گزید بناهای مهمی در آن ساخته شد که در میان آنها مسجد جامع فتحی پور جایگاهی ویژه دارد، این مسجد در سال های 1573 و 1574 میلادی ساخته شد و از بزرگ ترین مساجد هند به شمار می رود. صحن وسیع مرکزی مساحتی در ابعاد 811 در 59 دارد و طاق هایی با چند گنبد را در میان گرفته است. بر فراز شبستان واقع در غرب بنا یک رشته کلاه فرنگی های گنبد دار قرار دارد. نمای آن را ایوان بلندی که گنبد شبستان را پوشانده و به دو قسمت می کند.
در شمال صحن مسجد مقبره سلیم چشتی قرار دارد هم او که در سال 1568 میلادی برای اکبر شاه که پسری نداشت پیشگویی کرد به زودی صاحب سه فرزند پسر خواهد شد. این مقبره که با سنگ سفید مرمر ساخته شده یکی از زیباترین قسمت های مسجد است.
پایان پیام/
نظر شما