خبرگزاری شبستان- ایلام: همزمان با روز جهانی تئاتر و گرامیداشت اردیبهشت تئاتر ایران در نقاط مختلف کشور، پای صحبت و درد دل‌های یکی از پرکارترین و فعال‌ترین هنرمندان تئاتری استان ایلام در سال‌های اخیر نشسته‌ایم که توجه مخاطبان عزیز را به این گفت‌وگو جلب می‌کنیم.
خودتان را معرفی کنید؟
حیدر رضایی، مسئول انجمن نمایش شهرستان دهلران، نویسنده و کارگردان که در جشنواره‌های مختلف ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی ازجمله جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، جشنواره سراسری و جشنواره تئاتر ماه، تئاتر دانشگاهی ایران، جشنواره تئاتر خیابانی مریوان و بین‌المللی مقاومت خرمشهر و چندین جشنواره دیگر حضور مستمر و فعالی داشته‌ام.
عناوینی را در این جشنواره‌ها چه در حوزه نویسندگی و کارگردانی، بازیگری و طراحی صحنه و اخیراً نیز کار برگزیده جشنواره ازدواج و خانواده داشته‌ایم که این کار موردتقدیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت و کار برگزیده کشوری در بخش کارگردانی شد و همچنین در حوزه نمایشنامه‌نویسی حرفهای که اولین بار در کشور برگزار شد به‌عنوان برگزیده نمایشنامه نویسان حرفهای تئاتر ایران در اسفند 93 معرفی شدم.
در حوزه‌های مختلف سعی می‌شود که همیشه بحث بومی‌گرایی در اولویت کارهایم باشد، باید گفت که شهرستان دهلران در حال حاضر یکی از قطب‌های غرب کشور و حتی در سطح کشور در حوزه تئاتر است، اتحاد و همدلی که بین بچه‌هاست و شورونشاطی که مخاطبین از اجرای نمایش‌ها نشان می‌دهند و استقبالی که از کارهای تئاتر شهرستان دهلران انجام می‌شود، انگیزه‌ای است که به ماه شوق بیشتر کار کردن در این حوزه را می‌دهد.
چند سال است که در عرصه تئاتر فعالیت می‌کنید؟
تئاتر را ابتدا، در دوره دانش‌آموزی آغاز کردم و به‌صورت کاملاً حرفهای از سال 80 شروع شد و خیلی حرفهای آن نیز را در سال 85 که به‌عنوان یک شغل برای من مطرح شد و این حرفه اصلی ما شد، شب و روز به‌صورت حرفهای کار می‌کردیم و همین‌الان نیز، همین روند را طی می‌کنیم و به‌صورت یک شغل به آن نگاه می‌کنم، در کنار هنری که داریم سعی می‌کنیم بحث اقتصادی آن را در نظر بگیریم و درواقع زندگی‌مان را صرف هنر تئاتر کرده و با آن گره‌خورده است.
دهلران به‌عنوان یکی از مناطق تئاتر خیز استان مطرح است، آیا این ظرفیت در دهلران وجود دارد که نیروهای دیگری از این شهرستان به تئاتر استان اضافه شود؟
خوب این امر، مستلزم برگزاری دوره‌ها و کلاس‌های آموزشی به‌صورت تخصصی در زمینه تئاتر است، در بحث تئاترهای دانش‌آموزی سعی می‌کنیم که این استعدادها را شناسایی و جذب کنیم، کلاس‌های آموزشی، صرفاً در اوقات فراغت و در تابستان برگزار می‌شود و از اینجاست که استعدادهای خوبی را شناسایی می‌کنیم، اما اگر طوری شود که این روند موردحمایت اداره کل فرهنگی ارشاد اسلامی و اداره کل هنرهای نمایشی ایران قرار گیرد و این دوره‌ها در طول سال تداوم پیدا کند، به‌طورقطع نیروهایی چه‌بسا افرادی از همین نیروهایی که کار می‌کنند، استعدادهای بهتری پیدا شود که مستلزم برگزاری دوره‌های آموزشی است، باید گفت که در دهلران پشتوانه هنری تئاتر هست و این پشتوانه فقط برای کوتاه‌مدت جواب می‌دهد نه بلندمدت.
دهلران در حوزه تئاتر چگونه دیده می‌شود؟
دهلران الآن شاید اگر اغراق نکرده باشم، اگر بگویم که یکی از قطب‌های تئاتر استان است اشتباه نکرده‌ام و به اذعان خود مسئولان فرهنگی و هنری کشور و حتی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی همواره دهلران را به‌عنوان نگین هنر غرب ایران یادکرده‌اند.
تئاتر دهلران الآن در جشنواره‌های مختلف مانند جشنواره بین‌المللی فجر می‌درخشد، در جشنواره امسال سه کار از دهلران پذیرفته می‌شود و این در حالی است که حضور و راه‌یابی به جشنواره خیلی کار سختی است، اما به‌واسطه تلاش‌های شبانه‌روزی بچه‌های تئاتر، سه کار از یک شهرستان کوچک در جشنواره بین‌المللی فجر وارد می‌شود و تهران شاید سه تا کار در این جشنواره داشت و دیگر ملان شهرهای کشور نیز به همین طریق و این نشان از ظرفیت بالا و توانمندی بچه‌های تئاتر دهلران است.
نه‌تنها دهلران و بلکه استان ایلام این ظرفیت را دارد، اما نیاز به یک مدیریت مناسب و یک اتحاد بیشتر بین بچه‌های تئاتر استان است، چون واقعاً ظرفیت‌هایی تئاتری در این استان فوق‌العاده بالاست و استعدادهای درخشانی در این استان مشاهده می‌شود که می‌توانند در تئاتر ایران و حتی بین‌المللی حرفهای زیادی برای گفتن داشته باشند، اما استفاده صحیحی در برخی از شهرستان‌های استان حتی در مرکز استان از این استعدادها نمی‌شود و به‌خوبی هدایت نمی‌شوند.
تئاتر خیایانی و یا تئاتر صحنه‌ای را می‌پسندید؟ سمت کارهای شما کدام طرف است؟
ما برای هر کاری باید توان خود را بسنجیم و بعد کار خودمان را ارائه دهیم، اول تفکر کنیم و بعد کارکرده و عمل کنیم، اعتقاد بنده بر این است که با توجه به اینکه ظرفیت و امکانات سخت‌افزاری در شهرستان دهلران مانند مجتمع ارشاد و سالن آمفی‌تئاتر که برای اجراهای عمومی مناسب باشد، نداریم، با استفاده از توان موجود ما خودبه‌خود، به سمت تئاتر خیابانی برویم، هرچند من خود، علاقه قلبی و رابطه واقعی و عاشقانه با تئاتر خیابانی دارم و جدای از این مسئله که اگر این امکانات نیز موجود باشد به‌طورقطع من کارهای خودم در حوزه تئاتر خیابانی تداوم خواهم داد.
تئاتر خیابانی دهلران یکی از برجسته‌ترین گروه‌های تائیرگذار در این زمینه است و این را اثبات کرده است، در جشنواره‌های ملی و بین‌المللی جزو گروه‌های برتر کشور بوده است و این ارتباط ساده، صمیمی و ملموس که تئاتر خیابانی با تماشاگر دارد، به‌دوراز گیشه و هر چارچوب و ساختاری، تماشاگر خیلی راحت در بطن کار وارد می‌شود و ارتباط با تماشاگر برقرار می‌کند و گاهی خود تماشاگر در اجرای تئاتر کمک خواهد کرد و وارد اجرا می‌شود، درواقع تماشاگر بازیگر می‌شود و همه این‌ها برای تماشاگر لذت‌بخش است، هنرمند تئاتری که در این حوزه کار می‌کند باید فوق‌العاده اطلاعات عمومی داشته و به مسائل مختلف آگاه باشد و در مواجه با مسائل مختلف بتواند بافی البداهه پردازی کار خود را به خوبی انجام دهد.
خوب با توجه به عدم وجود سالن تئاتر در استان، آیا باید به تئاتر خیابانی روی آورد؟
حوزه تئاتر خیابانی با تئاتر صحنه‌ای فرق بسیاری دارد و هرکسی در حوزه‌ای که علاقه‌مند‌است می‌تواند کار خود را به‌صورت حرفهای انجام بدهد، اما در استان ایلام مستلزم این است که امکانات ساده‌ای مانند تمام ایران که دارای تئاتر شهر و سالن‌های نمایش هستند، وجود داشته باشد، اما استان ایلام، محروم از تئاتر شهر است و باید مسئولین در این زمینه پیگیری کنند و تئاتر شهر راه‌اندازی شود، تئاتر شهرهای دیگر فوق‌العاده است و بچه‌های تئاتر لذت می‌برند که در این فضا کار کنند و امکانات وسیع و سالن‌های بسیار متنوع انواع و اقسام پلاتوها، برای کار کردن مهیاست.
اما همین سالن چندین منظوره مجتمع فرهنگی و هنری ارشاد اسلامی، جوابگوی نیاز هنرمندان تئاتر استان نیست و همین امر باعث می‌شود که نشود استعدادهای درخشانی که در استان ایلام وجود دارد در سطح کشور مطرح شوند و منجر به این می‌شود که هنرمندان ما اکثراً مهاجرت می‌کنند.
این پیام بد را به مسئولان بدهم که هنرمندان ما بعدازاینکه به آمال و آرزوهای خود در استان نمی‌رسند و درنهایت به این نتیجه می‌رسند که مهاجرت کنند و ازاین‌روی مسئولان باید واقعاً به فکر باشند و از این مهاجرت‌های هنرمندان نخبه جلوگیری کنند و نگذارند از شهرها و استان ما بروند.
به نظر شما برای گیشه تئاتر چه باید کرد؟ چگونه زمینه لازم برای اقشار مختلف مردم در خصوص حضور در پای نمایش‌ها و تئاتر را فراهم کرد؟
به نظرم باید آگاهی سازی عمومی نسبت به تئاتر صورت گیرد و اماکن لازم فراهم شود و اگر این مجموعه تئاتر شهر در استان راه‌اندازی شود، بسیار خوب خواهد شد، الحمدالله در تمام ایران و در اکثر نقاط، چنین فضاهایی پیش‌بینی‌شده است و این‌یک طرح ملی است، نمی‌دانم در استان ایلام، چرا هنوز که هنوز است به سرانجام نرسیده است، اگر این اتفاق می‌افتاد و یک آگاه‌سازی عمومی صورت بگیرد، من احساس می‌کنم مردم استان ایلام علاقه‌مند به تئاتر هستند از این حوزه، حمایت خواهند کرد.
این استارت در استان ایلام زده‌شده و این هنرمندان هستند که خودشان باید کاری کنند، برای اولین بار اجرای عمومی و گیشه در استان اتفاق افتاده و یک اجرایی عمومی در ایلام در محل نگارخانه مجتمع فرهنگی و هنری ارشاد برگزار می‌شود که استقبال خوبی از آن صورت گرفته و این جای تبریک دارد و تداوم اگر پیدا کید و این اتفاق می‌تواند باعث رونق مجموعه‌های تئاتری ما و خود تئاتر شود.
توجه به متن و نمایشنامه‌نویسی در استان ایلام را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا از محتوای غنی برخوردار است؟
ما نویسندگانی در این حوزه در استان در این خوزه داریم، که آن را با بردن تئاترهای مختلف به جشنواره ملی و بین‌المللی اثبات کرده‌اند و موردتمجید اساتید تئاتر ایران قرارگرفته‌اند در این حوزه، نویسندگانی مانند علی شکری و خیر الهی و شعاعی داریم که باید بگویم در این حوزه به‌طورقطع این ظرفیت وجود دارد.
اما دوستان تئاتری در استان در حوزه چاپ نمایشنامه‌ها، عملکرد مناسبی ندارند و در حوزه پژوهش‌کار نمی‌شود و باید گفت فعالیت در این حوزه موجب می‌شود که کارها ماندگار شوند، احساس می‌کنم باید در این حوزه بیشتر وارد شد اما به‌شرط اینکه برای چاپ نمایشنامه‌ها، موردحمایت قرار بگیرند.
دفاع مقدس یکی از ظرفیت‌های مهم شهرستان دهلران است، چه باید کرد که از این ظرفیت استفاده بهینه کرد و استان ایلام را بیشتر شناساند؟
به‌هرحال شهرستان‌های مرزنشین مهران، دهلران و استان ایلام در طول 8 سال دفاع مقدس، دین خودشان را به‌نظام مقدس جمهوری اسلامی ادا کرده‌اند، باید گفت که در خوزه تئاتر دفاع مقدس در استان ایلام، کارهای بسیار خوبی صورت گرفته است و اهم کارهایی که بچه‌های شهرستان دهلران انجام می‌دهند در حوزه دفاع مقدس است.
خود حقیر بانی تئاتر راهیان نور در کشور بوده‌ام و طرح آن برای معاون محترم هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال‌شده است، الآن اجرای طرحی مانند فاتحان آسمان در مناطق عملیاتی صورت می‌گیرد که اتفاق خوبی است، اما به نظرم باید طرح‌های ملی مانند فاتحان آسمان را بچه‌های تئاتر ایلام مدیریت کنند، بچه‌هایی که خوشان در دفاع مقدس دردکشیده‌اند، لمس کرده‌اند و خودشان برادر شهید و مفقودالاثر داده‌اند، دردکشیده 8 سال دفاع مقدس هستند و در این حوزه اگر مدیریت با بچه‌های استان ایلام باشد، بهتر است و باید گفت که اکثر کارهای بچه‌های ایلام با محوریت دفاع مقدس در جشنواره‌های مختلف حضور می‌یابند.
سه دوره جشنواره استانی تئاتر خیابانی شرهانی راه‌اندازی شده و مجری طرح بوده‌ام و الآن هم طرح آن را به وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تقدیم شده، انشا الله حمایت کنند که امسال بتوانیم اولین جشنواره منطقه‌ای تئاتر خیابانی شرهانی با محوریت ایثار و دفاع مقدس در شهرستان دهلران با حضور 8 استان که درگیر جنگ بودند را در این استان برگزار کنیم.
این امر باعث غنی شدن سرمایه‌های معنوی ما یعنی شهدا و ارزش‌های دفاع مقدس فرهنگ ما می‌شود و فرهنگ‌سازی لازم در این حوزه با زبان هنر و تئاتر خیلی راحت‌تر می‌تواند اتفاق بی افتد.
آیا جشنواره‌های استانی برای ارتقای سطح تئاتر استان کفایت می‌کند؟
جشنواره‌های استانی تئاتر ایلام به‌صورت فرسایشی دارد اتفاق می‌افتد و جشنواره‌های استانی دیگر انگیزش لازم را برای هنرمندان در خصوص کار کردن در این جشنواره را ندارد، نه حمایت‌های لازم صورت می‌گیرد و نه اجراهای عمومی و نه کمک‌هزینه‌هایی به گروه‌ها می‌دهند و خود من حدود 5 سال است که کاری در جشنواره استانی ارائه نمی‌دهم و مستقیم در جشنواره‌ها شرکت می‌کنم، چون واقعاً انگیزش لازم از من گرفته‌شده است.
باید اول حمایت لازم از گروه‌ها به لحاظ مادی و معنوی صورت گیرد و بعد نیز هنوز نتوانسته‌ایم میزبانی یک جشنواره منطقه‌ای را در استان بر عهده بگیرم و این اتفاقات باعث می‌شود که نفس تازه و خون تازه در تئاتر استان ایلام دمیده شود باید یک جشنواره منطقه‌ای را میزبانی بگیریم و برگزاری اجراهای عمومی و جشنواره‌های ملی و منطقه‌ای در استان ایلام که پایتخت مقاومت و دفاع مقدس است می‌تواند زمینه رشد و تعالی بهتر تئاتر استان را ایجاد کند.
ایلام از استان‌هایی است که جشنواره‌های را به‌صورت ملی و منطقه‌ای برگزار نمی‌کند و ما واقعاً این ظرفیت راداریم در تئاتر صحنه‌ای و خیابانی میزبان باشیم و باید تلاش لازم در این زمینه صورت گیرد، اگر می‌خواهیم تئاتر استان رشد کند باید این جشنواره را در استان برگزار کنیم، باید تئاتر ایران را به ایلام بکشانیم.
توجه مسئولان را به حوزه تئاتر چگونه می‌بینید؟
وزیر محترم فرهنگ و ارشاد، امسال را سال تئاتر را نام‌گذاری کردند و امسال سال تئاتر است، این خودش باعث روشن‌بینی می‌شود، رشد تئاتر در استان ایلام نیازمند عزم همگانی است که استاندار محترم و مدیرکل محترم و فرهنگ و ارشاد و سایر مسئولان فرهنگی در این زمینه توجه کنند، در حوزه‌های مختلف ازجمله مبارزه مواد مخدر، جنگ نرم و سلامت می‌توانیم با اجراهای عمومی فرهنگ‌سازی کنیم، می‌توانیم تئاتر را فرهنگ مردم وارد کنیم و در سبد هفتگی و حتی روزانه خانوارها قرار بدهیم.
و در پایان پیوند تئاتر و فرهنگ؟
به‌طورقطع هر تئاتری اگر دارای ساختار مناسب باشد، باید پیامی را به مخاطب خود ارائه دهد، یعنی یک تئاتر خوب یک پیام‌رسان خوب است و به فرموده مقام معظم رهبری، مبنی بر اینکه تئاتر منبر است و از هزار منبر بالاتر، باید گفت که تئاتر جایگاه ویژه‌ای دارد، پشت این کلام رهبری، خیلی مضامین نهفته است، اگر تئاتر خوب اجرا شود، خواهید دید که درواقع چقدر تأثیرگذار می‌تواند باشد و در فرهنگ ما و خانواده و قشرهای مختلف این تأثیر مناسب را بر جا بگذارد و در بهبود بحث فرهنگی تأثیرگذار باشد.
به امید روزهای خوش برای تئاتر ایلام
گفت و گو از عظیم پیرانی
پایان پیام/
نظر شما