محمد حسین توانایی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در گفتگو با خبرگار قران و معارف خبرگزاری شبستان گفت: اعتکاف از دیر باز در ادیان مختلف از جمله از زمان حضرت ابراهیم علیه السلام و سایر ادیان ابراهیمی داشته است و همه انسان های صالح که تمایل داشتند به بیرون از خود توجه داشته و از خود محوری به خدامحوری و خداشناسی برسند با این مبنا سعی می کردند که ابتدا در مکان ها و فضاهای خلوت مانند غارها و اطراف شهرها مدتی را متوقف شوند و به خودسازی و تفکر و راز و نیاز با خدا بپردازند.
وی با اشاره به طرح این موضوع در آیات قران تصریح کرد: آیات مبارک قران کریم این موضوع را تایید می کند و از همه مهم تر در بین آیات آیه 125 سوره مبارک بقره است که می فرماید: « وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهيمَ مُصَلًّي وَ عَهِدْنا إِلي إِبْراهيمَ وَ إِسْماعيلَ أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفينَ وَ الْعاکِفينَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ» خداوند در این آیه نام اعتکاف کنندگان را در کنار طواف کنندگان خانه خود و کسانی که پیوسته در حال رکوع و سجده هستند ذکر می کند، بنابراین اعتکاف مانند هر عمل واجب دیگری مثل نماز روزه و حج یک عمل عبادی محسوب می شود هرچند که واجب نیست.
این عمل مستحبی برای کسانی که می خواهند به معرفت نفس و خودشناسی بیشتری دست یافته و خودخواهی ها و خود محوری ها را در مدت کوتاهی از بین ببرند و به مقامات سیرو سلوک برسند، به عنوان یک عبادت در نظر گرفته شده است.
استاد دانشگاه امام صادق علیه السلام در بیان آثار اعتکاف گفت: طبیعی است که هیاهوی زندگی مدرن و پراز مشغله پیامدهایی را به دنبال دارد از جمله «استرس»، «دل مشغولی»، « دل نگرانی»،«اضطراب»، «دغدغه» و «هیجانات دورنی» که به صورت طبیعی این مسایل برای جوانان و نوجوانان بیشتر است. مخصوصا در زندگی امروز ما ایرانی ها که می خواهیم به ظاهر از«سنت» عبور کرده و به «مدرنیته» برسیم.
بسیاری از خانواده های ایرانی بخصوص جوانان و نوجوانان و کسانی که مربوط به این دهه و یک دهه قبل هستند با توجه به فرهنگ صادراتی غرب که از غرب به همه جهان صادر شده، به نوعی میان «سنت» و «مدرنیته» دچار تردید و سرگردانی شده اند. آنها از یک سو می خواهند به سنت های نیاکان و سنت هایی که در کشور ما وجود دارد، عمل کرده و پای بند باشند و از سوی دیگر مایلند به اصطلاح «مدرن» باشند . و دلیل وجود چنین آشفتگی هایی شاید این است که این موضوع به خوبی تبیین نشده و گرنه در اصل، انسان می تواند از مظاهر تکنولوژی بهره مند شود ولی به سنت های اصیل و مبتنی بر وحی نیز پای بند باشد.
توانایی افزود: اما در هر صورت این دغدغه ها و هیجانات مخصوصا برای قشر جوان و نوجوان وجود دارد که چگونه می توانند مسایل و مشکلاتی را که با آن روبرو می شوند - از مسایل روحی روانی گرفته تا غرایز نفسانی - حل کنند؟
وقتی فردی مدتی به غرایز نفسانی خود پاسخ دهد و احساس کند که از فطرت الهی خود دور شده به دلیل فطرت پاک خود، دوباره این آتش زیر خاکستر روشن شده و خود را نشان می دهد؛ پشیمانی ایجاد می کند؛ و انسان به دنبال یک پناهگاه برای بازگشت و زمان و مکان مشخصی است تا بتواند به گذشته خود رجوع کند. انسان دوست دارد به فطرت پاک خود بازگردد.
در این درگیری بین طبیعت و فطرت (که دو بعد مختلف انسان هستند) انسان دچارآزمون و خطاهای زیادی می شود و یکی از بهترین راهکارها آن است که مدتی را به خود اختصاص داده و در خلوت خود قرار بگیرد. خلوتی که ما معمولا در حال فرار کردن از آن هستیم. خلوتی که برای ما بسیار سخت است چرا که ما دوست داریم بیشتر در شلوغی و هیاهو باشیم در حالی که این هیاهو انسان را دچار آشفتگی می کند و آثار این آشفتگی نیاز دوباره انسان به درون نگری است.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در ادامه تصریح کرد: اعتکاف یعنی تجلی گاه بازگشت به فطرت که زمینه ای را فراهم می کند تا انسان به درون خود بازگردد و روح و جسم او یکپارچه شود و حتی فراتر از آن با عالم بالا و کائنات متحد و یکپارچه شود و بتواند به اهداف اصلی آفرینش خود بهتر و بیشتر پی ببرد.
البته لزومی ندارد این اتفاق حتما در ماه رجب صورت بگیرد و در هر زمان و هر مکانی این اتفاق می تواند محقق شود. اما اعتکاف شرعی که در آیین اسلام سفارش شده می بایست در مسجد - آن هم مساجد اصلی شامل «مسجد الحرام» «مسجد جامع کوفه» «مسجد النبی» یا «مسجد جامع هر شهر» بوده و همراه با روزه باشد.
«روزه» و« قصد قربت» جزء ارکان اصلی اعتکاف هستند. وقتی فردی بتواند سه شبانه روز قصد قربت خود را حفظ کرده روزه بگیرد و از محرمات روزه اجتناب کند طبیعی است که می تواند برای ورود به عرصه جدیدی از زندگی آماده شود. اگر این آیین (اعتکاف) در ماه رجب انجام می شود به دلیل فضایل فراوانی است که برای این ماه مطرح شده و می تواند زمینه را برای بهره مندی بیشتر از برکات این ماه و ورود به ماه شعبان فراهم کند. وکسب آمادگی بیشتر در شعبان می تواند دروازه ورود به رمضان و شب های قدر باشد تا انسان ارتباط عمیقی با ذات لایتناهی حضرت حق برقرار کند. بنابراین همه این اعمال نوعی زمینه سازی برای ورود به رمضان است.
پایان پیام/
نظر شما