خبرگزاری شبستان: باید دانست که خدای سبحانه و تعالی نقاطی از زمین را گرامی شمرده و به عنایت خویش اختصاص فرموده و آنها را جایگاه پرستش خود قرار داده است که در این گونه جایگاه ها ثواب و اجر عبادت آدمی را دو چندان می کند و به زبان فرستادگان و پیامبران خود به ما خبر داده است، تا از این راه بندگان خود را مشمول مهر و احسان خویش سازد و طریق سعادت ایشان را آسان فرماید و چنانکه می دانیم و در صحیحین نیز آمده است، بهترین جایگاه های روی زمین مساجد سه گانه مکه و مدینه و بیت المقدس اند اما بیت الحرام که در مکه است همان بیت ابراهیم (علیه السلام) که خداوند وی را ساختن آن امر فرمود تا به مردم اعلام کند در آن حج گزارند، از این رو وی و پسرش اسماعیل آن را بنیان نهادند چنانکه در قرآن عظیم آمده است و امر خدا را ابراهیم (علیه السلام) در آن باره انجام داد.
اسماعیل با هاجر و کسانی از جرهم که با ایشان آمده بودند در آن سکونت گزیدند تا آن که اسماعیل و هاجر جان به جان آفرین تسلیم کردند و در حجر آن دفن شدند. بیت المقدس(بیت داوود و سلیمان علیه السلام بود که خدا آن دو را به بنیان نهادن مسجد و نصب هیاکل آن امر فرمود) و بسیاری از پیامبرانی که از فرزندان اسحاق اند، در پیرامون آن دفن شده اند.
مدینه جایگاه هجرت پیامبر ما محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) است که خدای تعالی وی را به مهاجرت بدان شهر و برپا داشتن دین اسلام در آن امر فرمود و از این رو پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) مسجدالحرام را در آن شهر بنا نهاد و آرامگاه شریف وی در آن است. اینها مساجد شریف سه گانه هستند که همچون نور چشم مسلمانان هستند و آنها را از دل و جان دوست می دارند و مایه نگهبانی و عظمت دین آنان هستند. درباره فضیلت و ثواب مضاعف در مجاورت و نماز خواندندر آنها روایات(آثار) مشهور بسیاری است و اینک ما به تاریخ مختصر ابتدای بنای این مساجد سه گانه اشاره می کنیم و یادآور می شویم که چگونه رفته رفته تغییراتی در آنها روی داده تا کمال آنها در جهان پدید آمده است.
اما درباره ابتدای بنای مکه بر حسب آنچه می گویند، آدم(علیه السلام) آن را در مقابل بیت المعمور بنا کرد سپس طوفان آن را ویران ساخت ولی در این باره خبر صحیحی که بتوان به آن اعتماد کرد وجود ندارد بله به احتمال آن را از مفهوم این آیه از قول خدای تعالی اقتباس کرده اند و هنگامی که ابراهیم(علیه السلام) و اسماعیل(علیه السلام) آن پایه ها را از خانه خدا بلند می کرد.
سپس خدا ابراهیم(علیه السلام) را به پیغمبری مبعوث فرمود وقضایای مربوط به زندگانی وی و همسرش ساره و غیرت او نسبت به هاجر، چنانکه معروف است روی داد، خدا به وی وحی فرمود تا پسرش اسماعیل و مادر وی هاجر را در فلات فرود گذارد و او آنان را در محل بیت گذاشت و از آنان جدا شد و چگونه خدا به آنان ملاطفت کرد و چشمه آب زمزم را برای ایشان پدید آورد و سپس جرهم به همراهی با ایشان آمدند، تا خانه را بنیان نهادند و در آن سکونت گزیدند و با ایشان در حوالی زمزم فرود آمدند چنانکه در موضعخود معروف است.
آنگاه اسماعیل در جایگاه کعبه خانه ای برگزید و در آن سکونت گزید و در پیرامون آن دیواری از دوم برآورد و آن را آغل گوسفندان خود قرار داد و ابراهیم(علیه السلام) بارها برای زیارت وی از شام بدان ناحیه رفت و در آخرین دیدار فرمان یافت در محل آن آغل کعبه را بنیان نهد، ابراهیم(علیه السلام) آن را بنا کرد و از اسماعیل نیز در این باره یاری جست و مردم را به حج گزاری آن دعوت کرد و اسماعیل در آن همچنان سکونت داشت و چون مادرش هاجر درگذشت وی را در آنجا دفن کرد و همواره به خدمت در آنجا ادامه می داد تا آنکه جان به جان آفرین تسلیم کرد و در کنار مادرس وی را به خاک سپردند و پس از وی فرزندانش با دایی هایشان از خاندان جرهم به کار خدمت خانه کعبه همت گماشتند.
سپس عمالقه خدمت گزار آن شدند. وضع بدین منوال ادامه داشت و مردم از هر قوم و طایفه و از همه نواحی جهان به سوی آن می شتافتند خواه از خاندان اسماعیل یا جز آنان از کسانی که با ایشان نزدیکی داشتند یا دور بودند چنانکه گویند تبابعه برای حج گزاری به کعبه می رفتند و آن را گرامی می داشتند و یکی از تبع ها(موسوم به قیار اسعد ابوکرب) بر روی کعبه پارچه های نرم و جامه های مخطط یمانی پوشانید و فرمان داد که آن خانه را پاک نگهدارند و برای آن کلیدی قرار داد و نیز نقل شده است که ایرانیان حج می کردندو به کعبه نزدیکی می جستند و دو آهوی زرینی که عبدالمطلب هنگام کندن زمزمه یافته بود، از قربانی های آنان بوده است.
پس از فرزندان اسماعیل همچنان خاندان جرهم به نام دایی بودن فرزندان اسماعیل بر مکه فرمان روایی داشتند و عهده دار امور کعبه بودند تا آنکه قبیله خزاعه آنان را بیرون کردند، پس از ایشان در آن اقامت گزیدند تا وقتی که خدا می خواست. سپس فرزندان اسماعیل فزونی یافتند و پراکنده شدند، منشعب به قبیله کنانه شدند و آنگاه کنانه به قبیله قریش و قبایل دیگری منشعب شدند و به طرز فرمانروایی خزاعه ناپسند شده بود، از این رو قریش در امر مزبور برایشان غلبه یافتند، از خانه کعبه بیرون راندند و خود بر آنجا تسلط یافتن و بزرگ تر در آن روزگار قصی بن کلاب بود او خانه را بنا کرد و سقف آن را با چوب کنار و شاخه های نخل بپوشانید.
اعشی می گوید: سوگند به جامه های راهب دیر و خانه ای که قصی و مضاض بن جرهم بنیان نهاده اند، یاد کردم. آنگاه هنگامی که امور خانه کعبه را قریش بر عهده داشتند بر اثر سیل یا به قولی حریق خانه مزبور خراب شد و از این رو بنای آن را از نو آغاز کردند و از میان خود مبالغی برای این منظور گردآوردند و در همان هنگام در ساحل جده یک کشتی درهم شکست و بانیان خانه چوب های آن را برای سقف خانه کعبه خریدند و دیوارهای آن را پیش از این خرابی کمی از قامت یک انسان بلندتر بود. در این تعمیر آنها را به اندازه هجده ذراع قرار دادند و درگاه خانه از پیش با کف زمین برابر بود در این هنگام برای اینکه سیل بدان راه نیابد آن را از قد یک آدمی بلندتر ساختند و وجوهی که برای ساختن آن فراهم آورده بودند برای به پایان رساندن آن کافی نبود از این رو پایه های آن را کوتاه کردند و به اندازه 6 ذراع و یک وجب فروگذاشتن و در گرداگرد آن دیوار کوتاهی کشیدند که از پشت آن طواف می شود، این قسمت عبارت از حجر است.
منبع: برگرفته از کتاب مساجد در تمدن اسلامی
ادامه دارد...
نظر شما