فلسفه تربیتی فارابی کتاب شد

به گزارش خبرگزاری شبستان، کتاب «فلسفه تربیتی فارابی» تألیف محمدحسن میرزامحمدی، عضو هیئت‌ علمی دانشگاه شاهد منتشر شد.

بنابراین گزارش، تعليم و تربيت يکي از اساسي‌ترين اموری است که در زمره مسائل فلسفي، مورد بحث و بررسي قرار گرفته و می‌گیرد. در ميان فیلسوفان تعليم و تربيت کساني هستند که به اين امر بنیادی از بعد، معنا و مفهوم، اهداف و اصول و روش‌های آن به‌گونه‌اي جامع نگريسته‌اند. از جمله فلاسفه مسلمان که درباره تعلیم و تربیت به فلسفه‌ورزی پرداخته، ابونصر فارابي ملقب به معلم ثاني است ولی تا کنون سهم اندیشه فارابی در فضای تربیتی کشور اندک بوده است و کتاب «فلسفه تربیتی فارابی» از تلاش‌های آغازین برای رفع این کم‌بود به شمار می‌آید.

میرزامحمدی در مقدمه کتاب به بحث در مورد اجزای عنوان کتاب یعنی فلسفه، تربیت و فلسفه تربیت پرداخته و بحث در مورد فارابی و فلسفه تربیتی وی را به متن کتاب سپرده است. افکار و آراء فارابی را در بخش‌ها و فصول کتاب به تفصیل بررسی شده است. روش تحقیق در این کتاب متأثر از روش‌شناسی تکثرگرایانه فارابی است و از روش تحقیق توصیفی، استنتاجی و تحلیل مفهومی استفاده شده است. روش تحلیل مفهومی برای جبران کاستی‌های روش استنتاج به کار رفته است.

این کتاب، در سه بخش و دوازده فصل تألیف شده است. بخش اول کتاب «اندیشه فلسفی فارابی» نام دارد و شامل پنج فصل می‌شود. فصل اول به «کلیات زندگی فارابی» می‌پردازد. زندگی‌نامه، آثار و شاگردان فارابی در این فصل معرفی شده‌اند. در فصل دوم مباحث وجود و مراتب هستی و نظریه فیض از دیدگاه فارابی بررسی شده است. مفاهیم، حدود و معیارهای معرفت و انواع معرفت از دیدگاه فارابی در فصل سوم بیان شده است. در فصل چهارم که «روش‌شناسی فارابی» نام گرفته است، ویژگی‌های عمده روش‌شناسی فارابی تبیین شده است و انواع روش‌های کسب معرفت از دیدگاه وی معرفی شده است. در فصل پنجم با عنوان «ارزش‌شناسی فارابی» به معرفی نظریه‌های اخلاق و زیباشناسی فارابی پرداخته شده است.

عنوان بخش دوم کتاب، «اندیشه تربیتی فارابی» است و از پنج فصل مستقل تشکیل شده است. فصل ششم «مبانی تعلیم و تربیت فارابی» است که شامل مبانی اعتقادی، مبانی اجتماعی و مبانی اخلاقی دیدگاه فارابی می‌شود. «اصول تعلیم و تربیت فارابی» در فصل هفتم بیان شده است؛ ولایت‌مداری، هدایت‌گری، تعلیم و تربیت همگانی، محبت، کمال‌طلبی، تفاوت‌های فری، ترکیب نظر و عمل، عادت و تدریج از اصول تربیتی فارابی است که در این فصل بیان شده است. فصل هشتم به «اهداف تعلیم و تربیت فارابی» پرداخته و در دو بخش هدف غایی و اهداف واسطی تعلیم و تربیت از نگاه فارابی تنظیم و معرفی شده است. «برنامه درسی فارابی»، موضوعی است که در فصل نهم معرفی شده است. در این فصل تقسیم‌بندی علوم از منظر فارابی، مورد بررسی قرار گرفته است و بر اساس آن، نظام برنامه درسی معلم ثانی تدوین و معرفی شده است. فصل دهم، اختصاص به معرفی «روش‌های تعلیم و تربیت فارابی» دارد. این روش‌ها، در دو بخش اصلی و فرعی تنظیم و معرفی شده‌اند. ...

بخش سوم کتاب، به «بررسی و نقد اندیشه تربیتی فارابی» در دو فصل می‌پردازد. فصل یازدهم به «بررسی و نقد اندیشه تربیتی فارابی» اختصاص دارد و مهم‌ترین زمینه‌های بدیع تربیتی اندیشه فارابی را مطرح نموده است. در فصل دوازدهم میرزامحمدی به «نقد اندیشه تربیتی فارابی» پرداخته و تلاش کرده کاستی‌ها و محدودیت‌های اندیشه تربیتی فارابی را معرفی نماید.

میرزامحمدی در ابتدای هر فصل، «اهداف فصل» را در دو بخش کلی و جزئی ذکر کرده است و در پایان فصول، پیشنهادهایی برای «تحقیق بیشتر» برای خوانندگان مطرح نموده است.

این گزارش می افزاید: او در مقدمه کتاب مؤلف یادآور می‌شود که این کتاب، به عنوان منبع پژوهشی برای دروسی مانند «مربیان بزرگ»، «تعلیم و تربیت اسلامی»، «مکاتب فلسفی و آراء تربیتی» و «تاریخ اندیشه‌های تربیتی» در دوره کارشناسی ارشد رشته­ی تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت و دوره دکتری فلسفه­ی تعلیم و تربیت تألیف شده است و می‌تواند مورداستفاده دانش‌جویان رشته‌هایی هم‌چون علوم تربیتی، فلسفه، الاهیات قرار گیرد.

میرزامحمدی در مقدمه کتاب «فلسفه تربیتی فارابی» دانش‌جویان و دانش‌پژوهان را دعوت کرده است نظرات و دیدگاه‌های خود نسبت به محتوای کتاب را برای استفاده در چاپ‌های بعدی کتاب به رایانامه mirzamohammadi@shahed.ac.ir  ارسال نمایند.

گفتنی است، این کتاب در زمستان ۱۳۹۳ به کوشش انتشارات دانشگاه شاهد و به قیمت 7900 تومان به زیور طبع آراسته شد.

پایان پیام/