حجت الاسلام امیر محسن عرفان در گفت و گو با خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان با اشاره به نقش چشم انداز آموزه مهدویت در گفتمان تمدن گرایی اسلامی، گفت: اعتقاد به ضرورت وجود مبانی دینی و تفسیر روابط سیاسی اجتماعی اقتصادی بر پایه قابلیت های عظیم دین اسلامی رخدادی بود که با آغاز قرن 20 در جهان اسلام توانست همه گفتمان های حاکم را به مبارزه بطلبد.
وی ادامه داد: در جهان اسلام گفتمان های گوناگونی خود را نشان دادند طوری که هر یک از این گفتمان ها متاثر از نظام معنایی خود چشم انداز خاصی را ترسیم کردند. در جهان اسلام با سه گفتمان مواجه هستیم گفتمان تجدد گرایی، گفتمان شریعت گرایی اسلامی و گفتمان تمدن گرایی اسلامی.
حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه تجدد گرایی اسلامی با عنوان روشنگرای دینی، نو اندیشی دینی یا نوسازی اندیشه دینی به آن اشاره می شود، خاطرنشان کرد: جریان تجدد گرایی دینی تلاش می کند دین را با علم مدرن و عقلانی امروز همخوان و سازگار نشان دهد.
این پژوهشگر مهدوی با اشاره به چشم انداز گفتمان تجدد گرایی اسلامی برای آینده جهان اسلام اظهار داشت: این چشم انداز در قالب مدرنیته اسلامی خود را نشان می دهد تجدد گرایان مشکلات پیش روی جهان اسلام را از مشکلات داخلی می دانند هر چند که عوامل خارجی چون استعمار را در این امر سهیم می دانند.
وی با بیان اینکه تجدد گرایان برای تحقق مدرنیته اسلامی اتخاذ راهبردهای احیای فکر دینی، علم گرایی و تعامل با غرب را ضروری می دانند، تصریح کرد: گفتمان شریعت گرایی که برخی با عنوان اصل گرایی اسلامی از آن نام می برند با رویکردی انکاری به تمدن عرب می نگریست و هر پدیده جدیدی که از سوی غرب به ارمغان می آمد را نمادی از کفر می دانستند.
حجت الاسلام عرفان ادامه داد: شریعت گرایان به جای تلاش برای شناخت ماهیت تمدن جدید و ارائه ساز و کارهای عملی برای اجرای دین در صحنه جامعه به نفی عناصری که با شریعت ناسازگار است می پردازند، شریعت گرایان به شدت متاثر از جریان نص گرای جهان اسلام هستند.
این پژوهشگر مهدی با اشاره به چشم انداز این گفتمان افزود: چشم اندازی که شریعت گرایان برای خود ترسیم می کنند چشم اندازی رو به گذشته است آنان بازگشت به تمدن اسلامی را در اوج دوره خود در قرن 4 و 5 به عنوان چشم انداز مطلوب خود ترسیم می کنند.
وی با بیان اینکه سید قطب در مصر از جمله کسانی است که در عرصه گفتمان شریعت گرا به نظریه پردازی پرداخته است، گفت: انبوه مطالب وی در این زمینه در کتاب های متعددی قابل بازنمایی است.
حجت الاسلام عرفان با اشاره به ظهور گفتمان تمدن گرای اسلامی خاطرنشان کرد: گفتمان تمدن گرای اسلامی بر اساس کاستی ها و چالش های دو گفتمان گذشته به وجود آمد، مهمترین ویژگی این گفتمان توجه به عقلانیت حکومت اسلامی، مبارزه با نظام سلطه، مصلحت و تمدن اسلامی است.
این پژوهشگر مهدوی اظهارداشت: چشم اندازی که این گفتمان برای خود ترسیم می کند مبتنی بر دو مفهوم خاتمیت و مهدویت است. در گفتمان تمدن گرای اسلامی تمدنی می تواند متصف به وصف اسلامی شود که مبتنی بر فرهنگ اسلامی می باشد و اگر تمدنی مبتنی بر فرهنگ اسلامی نباشد آن تمدن تمدن اسلامی نیست بلکه تمدن مسلمانان است.
وی با بیان اینکه در عرصه گفتمان تمدن گرای اسلامی اندیشمندان معتقدند که دین اسلام راهبردهایی را برای تعالی زندگی اسلامی ترسیم کرده است، گفت: چنین راهبردهایی نه در گذشته تاریخ اسلام به طور کامل تحقق یافته و نه بر الگوهای مادی مدرن تطبیق می یابد. بلکه تنها با تلاش مسلمانان با بهره گیری صحیح از آموزه های دینی عینیت می یابد.
حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه اندیشمندان در حوزه گفتمان تمدن گرای اسلامی اوج تحقق آرمان های تمدنی اسلام را در حکومت حضرت مهدی (عج) جستجو می کنند، تصریح کرد: این اندیشمندان در روزگار غیبت تحقق جامعه منتظر را با ویژگی های خاص چشم انداز تمدنی خود می دانند از این رو در حوزه گفتمان گرای اسلامی مبارزه با نظام سلطه را ازجمله برنامه های خود می دانند.
این پژوهشگر مهدوی بیان داشت: در این گفتمان ضمن تاکید بر مبنا قرار گرفتن سنت اسلامی در جامعه منتظر نظریه پردازی دینی و اسلامی سازی علوم مورد تاکید قرار می گیرد. همچنین در گفتمان تمدن گرای اسلامی ضرورت نهضت نرم افزاری تولید علم و اسلامی سازی علوم و نوسازی تمدن اسلامی تاکید می شود.
وی با اشاره به چشم انداز این گفتمان گفت: چشم اندازی که گفتمان تمدن گرای اسلامی برای خود ترسیم می کند، چشم اندازی روشن و قابل تحقق است. تحقق جامعه منتظر قبل از ظهور که مقابله با نظام سلطه را در برنامه های خود دارد و سعی می شود منتظران در چنین جامعه ای با بینش، گرایش و منش منتظرانه در حوزه فردی و با رغبت، استعانت و شکایت اجتمای در حوزه اجتماع به تمامی فعالیت ها و تلاش های علمی اقتصادی فرهنگی و اجتماعی جهت دهند.
حجت الاسلام عرفان خاطرنشان کرد: در گفتمان تمدن گرای اسلامی رسالت تحقق تمدن نوین اسلامی اضطرار به حجت است.
پایان پیام/
نظر شما