خبرگزاری شبستان: مسجد امام خمینی(ره) با قدمتی در حدود 180 سال از زیباترین مساجد تاریخی تهران است. بانی آن «فتحعلی شاه» قاجار (1212 _ 1250 ه.ق) بود و از این رو در آغاز آن را مسجد شاه می نامیدند. بنابر شواهد تاریخی این دومین جامع بزرگ شهر تهران بعد از مسجد جامع بازار یا جامع عتیق بود. بنابر کاشی نوشته ها و کتیبه هایی که در ایوان جنوبی مسجد به جای مانده، زمان تقریبی شروع ساخت این مسجد سال 1222 یا 1224 ه.ق است. در سال 1307 ه.ق به دستور ناصرالدین شاه قاجار در اصلی در جهت شمال تعمیر و نیز به دستور وی دو مناره در دو طرف گل دسته مسجد ساخته شد. بنابراین تکمیل کننده اصلی این مسجد ناصرالدین شاه قاجار بوده است. این مسجد، بنایی چهار ایوانی است که شبستان های اصلی آن در جبهه جنوبی قرار دارد و معماری کلی و نیز پاره ای از جزئیات آن از مسجد وکیل شیراز گرفته شده و در طراحی و ساخت آن مانند سایر ابنیه آن زمان هنرمندان و استادان شیرازی دست داشته اند.
تا دوران پهلوی نام مسجد، مسجد شاه بوده است، اما پس از انقلاب اسلامی به مسجد امام خمینی تغییر نام داد. مسجد امام خمینی 10 هزار متر مربع مساحت دارد. شیوه بناهای دوره کریم خان زند در آن به کار رفته است.
مسجد امام خمینی (مسجد شاه سابق) از جنوب شرقی به بازار بین‌الحرمین و از جنوب غربی به امام زاده زید در بازار کفاش‌ها ختم می‌شود. مسجد و طبق اصول معماری سنتی ایرانی و به دستور فتح‌علی‌شاه قاجار ساخته شده است. ورودی مسجد به شکل یک مدخل مستطیل شکل عریض و در مرکز یک طاق عمیق در وسط دیوار قرار گرفته است که طاق قوسی مقرنس آن با نقوش درهم رفته گیاهان وکاشی‌های خشتی هفت رنگ لعاب‌دار تزیین شده است. در دو جناح طاق قوسی، یک سری قاب مستطیل شکل قرار دارد که با کاشی‌های رنگارنگ تزیین شده است.
طرح و معماری مسجد هم ساده و هم انعطاف‌پذیر است به نحوی که می‌توان در ابعاد و اجزای اصلی بنا تغییراتی داد و آنها را تا بیرون محدوده حیاط تا ساختمان‌های مجاور امتداد داد. حیاط مسجد از طریق شبکه ای از راه‌های خروجی به بازار اتصال پیدا می‌کند.
ورودی مسجد به شکل یک مدخل مستطیل شکل عریض و در مرکز یک طاق عمیق در وسط دیوار قرار گرفته است که طاق قوسی مقرنس آن با نقوش درهم رفته گیاهان وکاشی‌های خشتی هفت رنگ لعاب‌دار تزیین شده است. در دو جناح طاق قوسی، یک سری قاب مستطیل شکل قرار دارد که با کاشی‌های رنگارنگ تزیین شده است . این ورودی به یک هشتی (دالان) طاق‌دار منتهی می‌شود که به حیاط وسیع مجاور ایوان بزرگ شمالی راه دارد. حیاط مربع شکل و با ردیف طاق‌های یک طبقه وسیع و کم عمق در هر طرف است و هر یک از چهار ایوان در وسط هر ضلع حیاط واقع شده است و همگی براساس طرح اصلی از یک طاقچه گرد طاق‌دار که مقرنس کاری شده در یک قاب مستطیل تشکیل شده‌اند.
مهم‌ترین ایوان، ایوان جنوبی است زیرا از آن جا می‌توان وارد مقصوره گنبدداری شد که محراب اصلی مسجد در پشت دیوارهای جنوبی آن قرار گرفته است. در داخل ایوان، لوحه‌هایی تزیین شده با کاشی‌های خشتی هفت رنگ لعاب‌دار ظریف و طرح‌های زیبای شاخ و برگ‌های پیچیده و درهم تنیده وجود دارد که بیش‌تر زرد و صورتی است و دورتادور آن نام فتح‌علی‌شاه به خط نستعلیق نوشته شده است.
این مسجد که در دورهان فتحعلی شاه قاجار به نام سلطانی سند خورده بود در هر دوران زیر نظر زمام دار حکومت بوده است. در دوران پهلوی نام مسجد، مسجد شاه بود که پس از پیروزی انقلاب نام آن به نام مبارک معمار انقلاب مزین شد.
شبستان قدیمی مسجد که بیش از دو هزار متر مربع وسعت دارد از سه قسمت تشکیل شده است:
شبستان زیر گنبد به وسیله چهار راهرو به دو شبستان دیگر مسجد متصل می‌شود. در این شبستان و در زیر گنبد چند غرفه کاشی کاری شده وجود دارد که به بانوان خانواده قاجار اختصاص داشته است. راهروهایی که شبستان زیر گنبد را به شبستان‌های اطراف متصل می‌کند به شکل طاقی است و با نقوشی معروف به طرح چادرشبی تزیین شده است. شبستان شرقی و غربی نیز بسیار وسیع و هر یک بر روی دوازده ستون استوار است.
در شمال صحن مسجد، شبستانی آجری از عهد ناصرالدین شاه وجود دارد که دارای 12 ستون آجری است. این شبستان ، به علت رو به قبله بودن، در زمستان آفتاب گیر است که به همین علت به شبستان گرم نیز معروف است. از تزیینات این مسجد منبر مرمری آن است که به شکلی بدیع و ممتاز از سنگ مرمر یک پارچه ساخته شده و دارای 13 پله است و در مقصوره مسجد نصب است.
پایان پیام/
نظر شما