به گزارش خبرنگار فرهنگی شبستان، حسام الدین آشنا، مشاور فرهنگی رییس جمهور در آیین رونمایی از تاریخ شفاهی و تصویری ایران دوران پهلوی در کتابخانه ملی با اشاره به اهمیت تاریخ گفت: تاریخ علمی سودمند و تاریخ نگاران بزرگترین خادمان جامعه بشریت هستند چون به ما اجازه می دهند که با گذشتمان زندگی کنیم بدون اینکه با آنها زندگی کرده باشیم. مشکل تاریخ خوانان است و ما علاقه چندانی به تاریخ نداریم و همواره علاقه مندیم از صفر به زیر صفر مراجعه کنیم.
وی افزود: در انواع تاریخی پژوهشی یک نوعی هست به نام مورد پژوهشی تاریخی که به نوعی یک تاریخ خرد در مقابل تاریخ کلان است که در آن موضوع محور یا فردمحور کار می کنیم. در تاریخ نگاری با محوریت فرد گاهی فرد زندگی نامه اش را می نگارد یا اینکه دیگران برایش زندگینامه می نویسند کتاب "معمای هویدا" نمونه ای از پژوهش توسط دیگران است هر دوی این روش ها ضعف های جدی دارد و برای عبور از این ضعف ها تاریخ شفاهی را اختراع کرده اند. بین تاریخ شفاهی و مصاحبه های مورد نیاز برای تاریخ شفاهی و بازجویی یک نسبت نزدیک وجود دارد تنها تفاوت آن این است که در بازجویی فرد ملزم به پاسخگویی است اما در مصاحبه فرد ملزم به پاسخگویی نیست.
وی با اشاره به پروژه تاریخ شفاهی و تصویری ایران دوران پهلوی اظهار داشت: کاری که در این پروژه انجام شده است در آن پنهان کاری وجود ندارد و شفاف سازی است و سابقه مصاحبه کننده ها روشن است و اینکه این افراد از ایران هستند و مصاحبه کننده و مصاحبه شونده را اقناع کرده است که حفظ امانت می کند.
مشاور رییس جمهور خاطرنشان کرد: چرا ما به تاریخ شفاهی نیاز داریم چون نیازمند مدیریت انتقادی دانش هستیم در سازمان ها چندی است اهمیت مدیریت انتقادی دانش روشن شده است ولی متاسفانه در بسیاری از سازمان های ما این موضوع شناخته شده نیست. تاریخ شفاهی کمک می کند که در سازمان ها مدیریت انتقادی دانش داشته باشیم.
حسام الدین آشنا سپس درباره حسین دهباشی مدیر پروژه تاریخ شفاهی و تصویری ایران دوران پهلوی دوم اظهار داشت: برای انجام چنین پروژه هایی در کشور ما مدعی زیاد است و وقتی که کار منتشر می شود همه یادشان می آید که اگر این امکانات در اختیارشان بود این کار را انجام می دادند اما دهباشی بودن تفاوتی با دیگران دارد دهباشی بودن یعنی علاقه افراطی به خواندن، دهباشی بودن یعنی جسور بودن، دهباشی بودن یعنی گذاشتن عمر پای تاریخ شفاهی که برای بعضی ها تفریح است و برای برخی درآمد و برای برخی هزینه کردن است دهباشی هزینه کرده است.
مشاور رییس جمهور با اشاره به کشف های حسین دهباشی در پروژه تاریخ شفاهی و تصویری ایران دوران پهلوی دوم گفت: در ابتدا این پروژه حاصل توافقنامه ای است میان شبکه 4 سازمان صدا و سیما و سازمان اسناد و کتابخانه ملی برای اینکه توافقنامه ای هم عملیاتی شود کدام یک از این سازمان ها هزینه کرده اند هیچ کدام. دهباشی برای این پروژه از خود هزینه کرد و برای تحقق آن این دو سازمان را در کنار یکدیگر قرار داد. درست است که سازمان صدا و سیما برای این پروژه هزینه کرده است اما مجری این پروژه در طول سال هایی که فعالیت کرده می دانم حداقل یک دفتر کار را از دست داده است و پدر وی تمام هزینه ای را که برای آینده فرزندش انجام داده است را در زمان حیات فرزندش صرف این پروژه کرده است. دهباشی نه فقط هزینه مالی کرد بلکه هزینه های بسیار سنگین تر از تصوری که می شود را در زندان های فدرال آمریکا پرداخت کرد وی دو ماه زندان بخش انفرادی و بخش عمومی بود و به جرم ناکرده و اتهام ناروا مواجه شد و نتیجه این هزینه از دست رفتن خیلی از چیزها برای وی بود اما کار خوب به آسانی به دست نمی آید و از پشت میز نشستن کسی اثر ماندگاری خلق نمی کند اما هزینه دیگری که دهباشی پرداخت کرد اتهام در داخل کشور بود عده ای از ما وقتی از تاریخ پهلوی صحبت می کنیم در این تاریخ جز خیانت و عیاشی به دنبال چیزی نمی گردیم و انتظار داریم که نیمه پنهانی این تاریخ منتشر شود. دهباشی در این پروژه به کشفیاتی رسید که پذیرشش در داخل برای ما سخت است دهباشی در این پروژه کاشف شوکران است کاشف این است که مسئله کشورداری ما واحد و مستمر است جاهلان در یک موضوع همه پاسخ غلط می دهند و مهم نیست که ریش داشته باشند یا کراوات کسانی که حاضر نیستند برای یک تصمیم در سطح ملی و سرنوشت ساز احساس مسئولیت کنند و به اندازه ساخت یک خانه برای خودشان وقت صرف کنند اینها کشور را به باد می دهند.
وی در ادامه افزود: کسانی که نمایندگی از یک ملت را معنایش را نمی فهمند که پول مردم است که درباره اش تصمیم می گیرند فرقی نمی کند ادعای عدالت بکنند یا تمدن بزرگ کشف دومی که دهباشی در این پروژه انجام داد کشف کرد که ساختار بروکراسی را کار خود می دانند و عوامل دولتی توانایی اندکی دارند این ساختار دولت است که بسیاری از روش ها را به دولت ها دیکته می کنند به این معنا حتی اگر در یک کشور انقلاب کرده باشید اگر در ساختارهای دولت تغییر ایجاد نشود نمی توان شاهد تغییر چندانی بود او این مهم را کشف کرد آخرین کشفی که دهباشی کرد این بود که دسترسی به حقیقت در تاریخ بسیار دشوارتر از این است که پنداشته شود پروژه تاریخ شفاهی و تصویری ایران پروژه ای ملی است و عدم درک ملی از آن باعث شد این قدر این پروژه طول بکشد و همت رییس سازمان اسناد در این دوره برای آن حاصل یک درک ملی از مسئله است این اثر حداقل در آستانه انتشار قرار گرفت و هر بار به دلیل عدم درک ملی انتشار نیافت امیدوارم این حرکت ادامه یابد.
مشاور فرهنگی رییس جمهور همچنین گفت: من یک نگرانی دارم اساس این مصاحبه های تصویری و با کیفیت بالا است و برای صدا و سیمای ایران انجام شده است امیدوارم که مستندهای فردمحور به مستندهای موضوع محور تبدیل شود یعنی ما سیاست های اقتصادی، فرهنگی، امنیتی، نظامی دوران پهلوی را نیز استفاده کنیم و بتوانیم مستندهایی تولید کنیم که نسل جوان بهتر با این دوران آشنا شود.
حسام الدین آشنا از صدا و سیما خاضعانه خواهش کرد که اجازه ندهد پروژه تاریخ شفاهی و تصویری دوران پهلوی دوم دستاویزی برای جنگ های کوچک شود و گفت: شبه مستندهای بی بی سی و شبکه من و تو در مقابل عظمت این پروژه کوچک است باید سطح دیدمان را بالا ببریم.
وی اظهار داشت: ما امروز بیش از هر زمان دیگری به تاریخ شفاهی نیاز داریم تا وقتی که مسئولان جمهوری اسلامی زنده و سلامت و قابل مصاحبه هستند بیاییم تاریخ شفاهی این دوران را بنویسیم و آن را به فردا وا نگذاریم ما به عنوان مسئول در دوران مسئولیت و بعد از آن اعلام کنیم که با ما مصاحبه شود تا برای نسل های بعدی بماند.
پایان پیام/
نظر شما