به گزارش خبرنگار سرویس مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، دهم ذی الحجه مصادف با عید سعید قربان است، روزی که ابراهیم نبی برای اجرای دستور پروردگارش فرزند خود را به قربانگاه آورد و پیروز از میدان امتحان الهی بیرون آمد. خداوند قوچی را برای قربانی فرستاد و آنچه باقی ماند سنتی است که سالیان سال در ایام حج و روز عید قربان در اعمال حاجیان و حتی در میان مردم عادی به سان یک رسم جداناشدنی از عید قربان تعریف شده است، یعنی ذبح قربانی و تقسیم گوشت آن میان فقرا و نیازمندان.
خبرنگار سرویس مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، به مناسبت فرارسیدن عید سعید قربان، با حجت الاسلام دکتر«محمدحسین توانایی»، استاد دانشگاه امام صادق و مدیر حوزه علمیه «دارالحکمه» پیرامون جایگاه مساجد در ترویج سنت حسنه قربانی به گفت وگو نشسته است که حاصل آن را می خوانید:
- فلسفه قربانی کردن از یک بُعد رسیدگی به فقرا و مستمندان است اما در جامعه امروز راهکارهای متنوعی برای کمک به فقرا در سایر جوامع تعریف شده است، به نظر شما علت وفاداری مسلمین به این رسم و سنت حسنه اسلامی چیست؟
مسلمین به علت پایبندی به احکام و دستورات الهی در وهله نخست و اجرای احکام خمسه خود را ملزم به این می دانند که آنچه از سوی خداوند مقرر شده است اجرا کنند، در واقع الزامی که آنها در خود می بینند تا احکام و دستورات خداوند و آنچه که به رسول اش ابلاغ شده است را در سیر زندگی خود روانه سازند بنابراین می بینیم که نه تنها در مساله مربوط به عید قربان و ذبح قربانی بلکه در تمامی حوزه ها چنین رویکردی دارند.
قربانی کردن یکی از آن احکام الهی است که در سوره «صافات» به آن اشاره شده است. زمانی که حضرت ابراهیم (ع) در آزمون الهی قرار می گیرد و پسرش اسماعیل را به سوی قربانگاه می برد و از این آزمایش با سربلندی خارج می شود و خداوند قوچی را برای قربانی می فرستد. در نتیجه قربانی کردن در روز عید قربان به آن زمان بر می گردد و طی قرن ها ادامه یافته و سنتی الهی است. در نتیجه همواره مسلمین بر آن مبادرت می ورزند.
- ماهیت قربانی کردن چیست؟
فلسفه های متعددی برای قربانی کردن مطرح شده است که در اینجا به چند مورد اشاره می کنم، اول اینکه انسان از بخشی از مال و دارایی خود برای یاری به هم نوعان اش بگذرد که این رویکردی است در راستای ترویج صبر و اقتصاد اسلامی.
بنابراین گذشتن از مال و همچنین ترویج صبر و اقتصاد اسلامی از جمله مهمترین ماهیات قربانی کردن است، در حال حاضر بخش زیادی از جمعیت جهانی از فقر در رنج و عذابند، این رویکرد سالانه می تواند نگاه جهانیان را معطوف کند، در واقع به نوعی با اجرای این امر الهی فاصله میان مستمندان و فقرا با اغنیا کاهش می یابد.
- البته بعضا تبلیغات منفی نسبت به مسئله قربانی در سایر جوامع صورت گرفته است و این سنت را رویکرد خشن معرفی می کنند.
به نظر من با بهره گیری از فضای هنر می توانیم این سنت را فرهنگ سازی کنیم، در واقع باید ماهیت قربانی کردن را برای مردم جهان بیان کنیم، شاید به ظاهر تصور می شود که قربانی کردن با یک سری روحیات انسانی سازگار نباشد اما زمانی که از بهترین شیوه تبلیغ یعنی آموزش بهره ببریم قطعا این نگاه متفاوت خواهد شد.
به هرحال همان طور که فرهنگ خوب را میتوان از طریق ابزار رسانه و مردم جهان معرفی کرد رسم و سنت حسنه دینی قربانی کردن را نیز می توان از این مسیر به مردم جهان معرفی کرد و با بهره جستن از ابزار رمان، تئاتر، انیمیشن به گونه ای لطیف در مورد ماهیت آن صحبت کرد.
- از نگاه یک پژوهشگر حوزه اخلاق و علوم تربیتی تصور می کنید آموزه های فرهنگی و معرفتی عید قربان برای جامعه امروز چیست؟
یکی از اصلی ترین آموزه ها مساله مشورت دادن و مشورت گرفتن است که خانواده ها می توانند از واقعه ای که سبب شکل گیری عید قربان شد به خاطر بسپارند و در زندگی شان عملی سازند.
در آیه (102) سوره «صافات» آمده است «لَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ » ( و وقتى با او به جايگاه سعى رسيد گفت اى پسرك من من در خواب [چنين] می بينم كه تو را سر می برم پس ببين چه به نظرت می آيد گفت اى پدر من آنچه را مامورى بكن ان شاء الله مرا از شكيبايان خواهى يافت).
در این ابراهیم(ع) با فرزند خود مشورت می کند، این درس بزرگی به تمام پدران و مادران از شیخ الانبیا که در زمینه های مختلف با فرزندان خود مشورت کنند چراکه این امر اعتماد به نفس آنان را افزایش می دهد.
- با توجه به اینکه مساجد مهمترین محور در جامعه اسلامی محسوب می شوند، تصور می کنید چه طور می توانیم فلسفه عید قربان و اعمال این روز را از مسیر مسجد برای آحاد مردم جامعه تبیین کنیم؟
اساسا به علت حضور و استقبالی که مردم از اقامه نماز جماعت در مساجد دارند ائمه جماعات می توانند به بسیاری از موارد مربوط به عید قربان بپردازند و با بیان ابعاد متعدد از ماهیت شکل گیری این عید بزرگ و همچنین نقش قربانی در یاری رساندن به مردم مستمند، نمازگزاران را با فلسفه این عید بزرگ آشنا کنند و مهمتر از همه از پایگاه مستحکمی چون مسجد به ابعاد مغفول مانده از آموزه های عید قربان از جمله نوع برخورد والدین با فرزندان توجه کنند.
پایان پیام/
نظر شما