مسئولان میراث فرهنگی درباره فرش وقت را هدر ندهند

به گزارش خبرگزاری شبستان، آئین افتتاح نمایشگاه دستبافته‌های رضی میری و آثار کهن با عنوان «بهشت ایرانی بر صحنه تار و پود» دوشنبه 3 شهریور با حضور «رضی میری»، «کوجی هاندا» سفیر ژاپن در ایران، «پیتررنس» کارشناس فرش دستباف ایرانی و دکتر «مجید سرسنگی» مدیرعامل خانه هنرمندان ایران در تالار استاد شهناز برگزار شد.

در ابتدای این مراسم رضی میری درباره برپایی این نمایشگاه گفت: من در سال گذشته برای نخستین بار نمایشگاهی از آثار خود در خانه هنرمندان ایران برگزار کردم، امسال اما با خواست خانه هنرمندان ایران برای معرفی فرش ایرانی به عنوان یک هنراصیل و سنتی ایرانی، تصمیم گرفتیم در مقایسه با سال گذشته نمایشگاه گسترده تری را برگزار کنیم، تا با برگزاری این نمایشگاه و در کنار آن برگزاری کارگاه های آموزشی و پژوهشی درباره فرش ایرانی، بتوانیم معرفی جامع و کاملی از فرش ایرانی ارائه دهیم.

وی در ادامه افزود: امسال دو گالری به آثار من اختصاص دارد، یک گالری به عنصر درخت در فرش ایرانی اختصاص دارد، اینکه درخت چه نقشی در فرش کهن ایرانی دارد. گالری دیگر به قالی های تصویر اختصاص دارد، یک گالری نیز به نقاشی هایی اختصاص دارد که زنان بافنده را به تصویر کشیده است و دو گالری دیگر نیز به عکس هایی با موضوع فرش اختصاص دارد. همچنین در این مدت 4 روز سمینار داریم که علاوه بر سخنرانی 3 فیلم مستند درباره فرش نیز در این روزها به نمایش در می‌آید.

خانه یک ایرانی بدون فرش، خانه ای بی روح است

در بخش دیگری از این مراسم مجید سرسنگی، مدیرعامل خانه هنرمندان ایران با اشاره به فلسفه برپایی این نمایشگاه گفت: همواره به واسطه  نیروی جاذبه بر روی زمین و در تماس با زمین تعریف می شویم. راه رفتن و نشستن و ایستادن ما و در واقع چگونگی هرکدام از این ها نسبتی مستقیم با زمینی دارد که بر روی آن ایستاده ایم. زمینی که اگر شیب باشد تا صاف باشد در طرز ایستادن و راه رفتن و نشستن و به شکل کلی همه  کنش های ما تأثیری مستقیم دارد. راه رفتن بر روی زمینی سنگلاخ یا خشک و بی روح یا قدم زدن بر روی زمینی سرشار از لطافت و سبزی به نظر یکسان نمی رسد و نگرش و حال و هوای ما را از خود متأثر می کند. فرش و هر آنچه که زیر پای ما مفروش است به همین دلیل با اهمیت به نظر می رسند. فرش ایرانی به همین لحاظ در هر زمان زمین زیر پای راه روندگان بر خود را مفروش کرده است و تأثیری از خود بر آن ها تابانده است.

مشاور هنری شهردار تهران افزود: فرش، تصویری است از رازهای مناطق گوناگون، از دامنه ای البرز تا کویر لوت و از شمال سرسبز ایران تا خلیج همیشه فارس. دختران ایل و قالیبافان عاشقی كه از سرانگشتانشان، نقش های تاریخی اصالت هنر ایرانی در تار و پود این فرش تنیده می شود و به ثمر می نشیند، روح تماشاگر و ایستادگان بر روی این فرش ها ، مانند همان آهوان رمیده و خرامان در نقش شكارگاه قالی های ایرانی از پیچ وتاب لچك ترنج بالا می رود و عروج می کند، سبک می شود و به نقطه ای می رسد كه پس زمینه آسمان گونه  قالی، این آرامش درونی و سبکی را انتقال می دهد. این خلاقیت و آفرینندگی که به شکلی کاربردی خود را نمایان می کند، دستاورد و تبلور همه تاریخ و هویت ایرانی است و در زمانی کوتاه به دست نیامده است. به همان ترتیب که سطح زیبایی شناسی مخاطبان به واسطه مصرف کالاهای نامتناسب فرهنگی پایین آمده است، بازنمود این مسئله را می توانیم در آنچه زیر پای ماست مشاهده کنیم. فرش هایی که عنوان های مدرن را با خود حمل می کنند و متأسفانه از مدرنیسم تنها عنوان آن را برداشته و خود را در ضدیت با سنت و تاریخ فرش تعریف کرده اند. تصویرسازی ها ی ناب فرش ایرانی در فرش های جدید بدل به اشکالی هندسی و نامتقارن و نامتوازن شده است که بدون شک همین احساس را در مخاطبان ایجاد خواهد کرد.

مدیرعامل خانه هنرمندان ایران ادامه داد: سنت فرش در ایران یکی از جلوه های یگانه و منحصر به فرد هنر ایرانی بوده است. شماری از فرش های دست بافت ایرانی، درزمره برجسته ترین آثارهنری تزئینی و کاربردیِ خلق شده به دستِ بشر هستند. امروزه علیرغم بازار آزاد و پر از بده بستان های بی رویه و قواعدی که به سود صاحبان سرمایه ها و تنها با انگیزه های مادی تغییر می کنند، نام ایران با نام فرش گره خورده است. خانه یک ایرانی بدون فرش، خانه ای بی روح و حیات جلوه می کند و این نمونه ای کم نظیر از پیوند یک قوم با هنر ملی خود است که حیات خانه اش هم، در تداوم طبیعت و داستانهایی است که او برای خود دارد و در گستردنی زیر پایش آن را ادامه می دهد.

مجید سرسنگی سپس با طرح این سوال که «اما این هنر کاربردی ایرانی اکنون کجاست و در بازار جهانی چه جایگاهی را به خود اختصاص داده است»، گفت: مسئولان صنایع دستی و میراث فرهنگی کشور باید درباره فرش وقت را هدر ندهند و این بار زودتر دست به کار شوند و نقشه ای عاجل برای سازماندهی و منظم کردن این پیوندِ عینیِ صنایع دستی و میراث فرهنگی داشته باشند.

رئیس تماشاخانه ایرانشهر خاطرنشان کرد: هزاران كیلومترآن طرف تر در آنسوی دیوار چین  شهر كاشان دیگری ساخته اند كه شهروندانش با خیال تسخیر تمامی بازار سرمایه، این بار در پی تصاحب بازارفرش و طرح ها و نقش های ایرانی  به كمك تكنولوژی جدید برآمده اند. به واسطه ی کیفیت سطحی و قیمت نازل ، فروش بالایی دارند و نتیجه آن که همه چیزرنگ وبوی سطحی نگری دارد. عدم توجه به دست اندرکاران این صنعت که خط تولید آن از رنگرزی و رشتن رشته ها تا طراحی و بافتن تار و پودها و عرضه آن به بازار را شامل می شود سبب از دست رفتن این اصالت شده است. پیش از این كه با كلمات، رمزورازهای سیرو سلوك معنوی هنر ایرانی را دریابیم، باید توجه کنیم که این قالیبافان گمنام بوده اند كه زیبایی روح و رنج ها و تمناهای شان را در خلق قالی ها برای آیندگان به یادگار گذاشته اند. چطور می شود با بی توجهی و طمع مادی و بازاری این هنرمندان و نقش آفرینان هنر قالی و فرش ایران را از بین برد؟ چطور می شود این عصاره ی هنرایرانی، تلفیق شعر و تصویر و رنگ و نقش و موسیقی و معماری، را با بی برنامگی ازهم پاشید؟ چطور می شود آشفتگی بازارفرش را دید و هیچ نگفت؟ پای کوه های زاگرس دخترکان و زنان ایل به شوق گرفتن اندك دستمزدی از دلالان و تدارک زندگی خود و خانواده شان، در گمنامی و بی توجهی بهشت ایرانی را می بافند و فقط به اندازه حقوق یك كارگر خدماتی سطح پایین در پایتخت دستمزد می گیرند.

مجید سرسنگی با اشاره به عدم توجه به فرش به عنوان یک هنر اصیل ایرانی گفت: متاسفانه امروز به دلیل بوروکراسی سازمان های موازی با یکدیگر، فرش ایرانی با وجود قدمت و سابقه طولانی خود در تاریخ این سرزمین، نتوانسته است مسیر ترقی را آن طور که شایسته است طی کند، برای برگزاری همین نمایشگاه نیز به جای همکاری سازمان ها با ما برای بهتر برگزار کردن این نمایشگاه، حتی سازمانی به ما نامه می زند که ما متولی فرش در ایران هستیم، لزومی ندارد شما این نمایشگاه را برگزار کنید، در حالی که نمی دانند هنر متولی ندارد، هنر محصول خلاقیت مردم است و مسئولان تنها می توانند زمینه بروز این خلاقیت را فراهم سازند.

مدیرعامل خانه هنرمندان ایران با اشاره به از بین رفتن جایگاه ایران در زمینه هنر فرش و فرشبافی در دنیا گفت: اگرچه ایران همواره جایگاه ویژه ای در زمینه هنر فرش و فرشبافی در دنیا داشته است، اما آیا امروز نیز در این زمینه جایگاه خوب و والایی دارد؟ امروز ایران جایگاه خود را نسبت به گذشته از دست داده است و این موضوع قطعاً نیاز به تامل و بررسی دارد.

مجید سرسنگی در بخش پایانی صحبت های خود گفت: با توجه به قدمت و اهمیت فرش به عنوان یک هنر اصیل در ایران، تنها چند دانشگاه که تعداد آن ها نیز بسیار اندک است، رشته ای به نام فرش دارند و در این رشته هنرجو می پذیرند، و البته این موضوع برای کشوری که ادعا می کند در زمینه فرش حرف های زیادی برای گفتن دارد، دردناک و تاسف آور است. امیدوارم دانشگاه ها و مراکز آموزشی بیشتر به این موضوع توجه کنند به ویژه در دوره تصحیلات تکمیلی. از سوی دیگر امیدوارم با کمک بخش خصوصی مراکز جامع و گسترده در زمینه فرش ایجاد شود تا همواره یک نمایشگاه دائم و کلاس ها و دوره های آموزشی و پژوهشی درباره فرش در کشور برگزار شود.

رنسانس برادران میری

در ادامه این مراسم «پیتررنس» کارشناس فرش ایرانی از کشور آلمان  به هنر زیبای فرش و فرشبافی و ارتباط آن با خلاقیت اشاره کرد و گفت: هنر فرش بافی یک ارتباط زنده بین خلاقیت و اثر ایجاد می کند، در واقع فرشباف هنر و خلاقیت خود را در اثر به تصویر می کشد، فرش دستی محصول بیان خلاقیت یک هنرمند است.

وی افزود: متاسفانه امروز فرش دستی به دلیل تولید فرش ماشینی در زندگی ما به حاشیه رفته است، و فرش ماشینی نیز با تولید انبوه و سریع، هنر را در خود قربانی می کند و خلاقیت از بین می رود و فدای تولید انبوه برای بازار می شود.

«پیتررنس» در بخش دیگری از صحبت های خود به رنسانس برادران میری اشاره کرد و گفت: می توانم سال 1989 را رنسانس برادران میری بنامم، سالی که آن ها با تمام قوای خود بر فرش قدیمی و سنتی ایران تمرکز کردند، تا ایده های زیباشناسی آن را از نو زنده سازند و مانع فراموشی و از بین رفتن هنر فرش ایرانی شوند، تلاش و فعالیت آن ها فرش های به فراموش رفته بختیاری، تبریزی، ملایری را از نو زنده کرد، آن ها با تحقیقات خود، طرح های قدیمی، رنگ ها و مواد سنتی فرش ایرانی را زنده و مجدداً به کار گرفتند، به راستی امروز تمام معیارهای یک فرش اصیل دستباف در آثار برادران میری وجود دارد، بیهوده نیست که آثار آن ها امروز نه فقط در ایران بلکه در همه جای دنیا ارزشمند و شناخته شده است.

در ادامه این مراسم نمایشگاه فرش «بهشت ایرانی بر صحنه تار و پود» با حضور حاضران در مراسم افتتاحیه در نگارخانه های خانه هنرمندان ایران گشایش یافت.

نمایشگاه دستبافته‌های رضی میری و آثار کهن به مدت شش روز از 3 تا 8 شهریور در نگارخانه‌های ممیز، میرمیران، پاییز و زمستان خانه هنرمندان ایران در معرض فروش قرار می‌گیرد.

همچنین نمایشگاه گروهی عکس «گره» با آثاری از رضی میری، صادق میری، حبیب میری، مرتضی میری و محسن زین‌العابدینی 3 تا 8 شهریور در نگارخانه‌های بهار و نامی خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود.

در نگارخانه تابستان نیز نمایشگاه نقاشی‌های نازنین میری از زنان بافنده در معرض دید عموم قرار می‌گیرد.

علاقه‌مندان جهت بازدید از این نمایشگاه‌ها می‌توانند تا 8 شهریور از ساعت 14 تا 21 به خانه هنرمندان ایران به نشانی خیابان آیت‌الله طالقانی، خیابان موسوی شمالی، باغ هنر مراجعه نمایند.

پایان پیام/