مسجد ظلمات؛ مسجدی تابناک در شمال شرقی میدان نقش جهان اصفهان

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از اصفهان، زمانی که در محدوده میدان نقش جهان اصفهان و خیابان حافظ به دنبال آدرسی که در آن به نام مسجد ظلمات اشاره شده بگردید، مسجد مقصود بیک که در بین مردم به مسجد ظلمات(تاریکی) نیز معروف است به شما نشان داده می شود.

اگر به نمای بیرونی مسجد هم اکتفا شود، اثری از ظلمات و تاریکی در آن نمی توان دید، چرا که این مسجد یکی از مساجد بسیار زیبا و جالب اصفهان است.

اکبر صالحی، خادم کهن سال این مسجد در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در اصفهان با اظهار تاسف و عصابنیت از نامیدن خانه خدا به نام ظلمات گفت: علت اینکه این مسجد را را به این نام نیز می خوانند این است که در محله ای که در آن روزگار تکیه ظلمات نامیده می شده، واقع شده است.

صالحی گفت: آرامگاه میر عماد از خوشنویسان بی نظیری که بسیاری از محققان، او را آبروی دولت صفویه لقب داده اند نیز در این مسجد قرار دارد.

وی گفت: میرعماد از مقربان شاه عباس بوده و همین مسئله موجب شد دیگران به او حسادت کنند و خشم شاه عباس به تدریج اوج گرفت و سرانجام به مقصود بیک قزوینی، دستور داد که همراه اراذل و اوباش بر سر او بریزند و شب هنگام، زمانی که میرعماد به حمام می‌رفته آنها به وی حمله کردند و او را به طرز فجیعی کشتند.

وی در حالی که که مسجد را برای اقامه نماز جماعت مغرب آماده می کرد، افزود: گفته می شود به دلیل اینکه میرعماد مغضوب شاه بود تا چند روز کسی جرات نداشت جنازه اش را به خاک بسپارد، تا اینکه سرانجام ابوتراب خطاط اصفهانی از شاگردانش، او رادر این مکان به خاک سپرد.

صالحی گفت: از آن پس این مسجد و تکیه به نام ظلم به عماد شناخته شد و در گذر زمان ظلم به عماد در گویش مردم اصفهان، به ظلماد و سپس ظلمات تغییر کرده است.

در مشرق حیاط این مسجد، آرامگاه این خوشنویس بزرگ روزگار صفویان، مرحوم میر عماد حسنی قزوینی واقع شده است.

میرعماد توانست چنان پایه خط نستعلیق را مستحکم نماید که تمام صاحب نظران خطوط اسلامی آن را «عروس خطوط اسلامی» نامیدند و او بیشترین تاثیر را در تکامل خط نستعلیق گذاشته است.

خط میرعماد در زمان حیاتش نه تنها در ایران و دربار صفوی بلکه در دربار گورکانیان هند و پادشاهان عثمانی هم قدر و منزلت ویژه ای داشت.

قبر این هنرمند مشهور فاقد کتیبه است، اما در آرامگاه او قطعه سنگ مرمری به طور عمودی بر دیوار نصب شده است که با خط ثلث و نستعلیق برجسته اشعاری به زبان فارسی و صلوات بر چهارده معصوم نوشته شده است.

مقصود بیک که در زمان شاه عباس اول ناظر کل بوده است این مسجد را به پیروی از دیگر بزرگانی همچون الله وردیخان که آثاری در اصفهان به وجود آورده اند، ساخته است.

کتیبه سردر این مسجد که مورخ به سال 1010 هجری قمری است به خط ثلث با کاشی سفید معرق بر زمینه لاجوردی به قلم جعفر علی امامی است.

در این کتیبه به نام شاه عباس اول و مقصود بیک ناظر اشاره شده است.

شبستان جنوبی مسجد مقصود بیک دارای تزئینات کاشیکاری معرق است و محراب بسیار زیبا و نفیس آن کتیبه ای دارد که با خط ثلث سفید معرق بر زمینه کاشی لاجوردی مورخ 1011 هجری است.

مسجد مقصود بیک به لحاظ کاشیکاری بسیار زیبا و مجلل از بناهای مشهور عصر صفوی است.

گفتنی است، مسجد ظلمات مربوط به سده ۱۱ ه. ق. است و در اصفهان، چهارراه‌شکرشکن، چهارراه کرمانی، کوچه میرعماد واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۱۳ با شماره ثبت ۲۲۱ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

پایان پیام/