به گزارش خبرنگار شبستان، جهانگیر نصری اشرفی در ابتدای سخنان خود گفت: هنر ایران برخاسته از ده ها قرن تعامل مردم و اقوام بی شماری است که در فلات بزرگ ایران زیسته اند. به همین دلیل است که وارد شدن به بحث هنر این مرزوبوم نیاز به تدقیق بیشتری دارد.
دبیر هفتمین جشنواره موسیقی نواحی ادامه داد: این یک واقعیت است که مردم ایران از دیرباز تاکنون شفاهی بوده اند. به این معنا که انتقال فرهنگ بیشتر دست ناقلان و هنرمندان و خنیاگرانی است که در این جشنواره هم شاهد حضورشان هستیم.
اشرفی افزود: گوسان ها قرن ها پیش راوی فرهنگ و ادب و موسیقی و آیین های باستان بوده اند. البته نام گوسان از اواخر دوره اشکانی منسوخ شد و واژه خنیاگر جایگزین آن شد. دلیل این جایگزینی هم معلوم است. چرا که با تغییر اعتقادات مردم و به وجود آمدن اعتقادات جدید گوسان ها نمی توانستند همراه با تغییرات اعتقادی پیش بروند.
وی تصریح کرد: با آمدن خنیاگران، حوزه انحصاری گوسان به قشرها و صنوف متعددی واگذار شد که بیشتر آنها خنیاگر بودند. اما این را هم باید بدانیم که خنیاگران اگرچه به راویان موسیقی معروف هستند اما در اصل ناقل بسیاری دیگر از موضوعات موسیقی هم بوده اند.
اشرفی با اشاره به اینکه دلیل اینکه چرا خنیاگران غیر از روایت موسیقی، برخی دیگر از موضوعات را هم روایت می کردند معلوم نیست اما با ورود اسلام به ایران کار اصلی خنیاگران به روایت موسیقی محدود شد.
دبیر جشنواره موسیقی نواحی در ادامه سخنرانی اش گفت: واژه خنیاگر هم از قرن دوم و سوم هجری در حوزه اجتماعی منسوخ شد اما در ادبیات مکتوب مثل شاهنامه فردوسی به کرات از آن استفاده شده است. البته خنیاگران هم مثل گوسان ها رفته رفته تجزیه شدند.
اشرفی در ادامه به بیان توضیحاتی درباره حافظ ها پرداخت و گفت: حافظ ها بر خلاف آنچه در افواه گفته می شود، صرفاً قاری قرآن نیستند. آنها با موسیقی وسیع تر برخورد می کنند. مثلاً در یک دوره علاوه بر اینکه قرآن می خواندند و منقبت خوانی هم می کردند در مراسم جشن و سرور هم شرکت می کردند. حافظان به مرور زمان به شاخص ترین جایگزینان خنیاگران تبدیل شدند.
این پژوهشگر ادامه داد: در ایران و در شمال خراسان نیز تا یک دوره حافظ ها وجود داشتند اما اکنون دیگر نیستند. امروز می توانیم حافظ ها را در تاجیکستان و ازبکستان و افغانستان پیدا کنیم.
او در پایان سخنانش افزود: حافظ ها پس از منسوخ شدن در ایران نام های دیگری مثل بخشی ها، عاشق ها، پهلوان ها و نام های دیگر به خود گرفتند.
در نشست دیروز خانه موسیقی علاوه بر این دو سخنرانی پیرمحمد ذوالنوری موسیقی کلام کرمانشاه را اجرا کرد و شهباز دالمند و میرزاعلی چهرازی قطعاتی از منظومه حیدربیگ و صنمبر و گل گیس را برای حاضران اجرا کردند.
پایان پیام/
نظر شما