به گزارش خبرگزاری شبستان از همدان، ماه مبارک رمضان یکی از مناسبت‌هایی است که مردم استان همدان برای آن ارج و احترام ویژه قائل بوده و از دیر باز تاکنون آن را با آداب و رسوم خاصی برگزار کرده‌اند که قدمت سنت‌های ویژه ماه مبارک رمضان در همدان به تاریخ اسلام بر می‌گردد.
پخت کباب سرداشی برای نیازمندان توسط مردم همدان
یکی از آداب و رسوم اهالی همدان کلوخ اندازان نام دارد، مردم استان روز آخر ماه شعبان را کلوخ اندازان می‌گویند، در این روز مردم شادی‌کنان با تهیه و پخت غذایی مخصوص به‌نام کباب سرداشی سفره خود را برای اطعام نیازمندان و فقرا پهن می‌کنند.
همدانی‌ها کباب سرداشی را از مخلوط گوشت چرخ کرده، سیب زمینی، پیاز، تخم‌مرغ، ادویه و گوجه فرنگی تهیه می‌کنند، مراسم کلوخ اندازان از اول تا پایان روز آخر شعبان ادامه دارد و پس از آن مردم، آماده روزه‌داری در ماه مبارک رمضان می‌شوند.
مردم استان پس از آن که فرزندان آنان به سن بلوغ رسیدند، از آنان می‌خواهند که در ماه مبارک رمضان روزه را کامل بگیرند.
درباره بچه‌هایی که به سن شرعی نرسیده و روزه بر آنان واجب نیست، اهالی همدان اعتقاد دارند اگر بتوانند روزه را قلاغی(کلاغی) بگیرند، خداوند اجر و پاداش روزه کامل را برای آنان منظور می‌کند، مردم همدان به روزه نیمه روز و روزه‌ای که در آن بچه‌ها از هنگام سحر تا اذان ظهر روزه خود را نخورند، روزه قلاغی می‌گویند.
دوخت کیسه برکت در مساجد همدان
یکی دیگر از سنت‌های قدیمی ماه رمضان در همدان، مراسم "کیسه برکت" در روز 27 این ماه است، در این روز زنان روزه‌دار در رفتن به مسجد و اقامه نماز ظهر به همراه خود پارچه ، نخ و سوزن می‌برند.
زنان مؤمن همدانی در میانه دو نماز ظهر و عصر با استفاده از این وسیله‌ها به کار دوختن یک یا چند عدد کیسه برکت مشغول می‌شوند.
به اعتقاد مردم همدان، هر فردی که به داخل این کیسه پول بریزد، خداوند به وی مال و دارایی زیاد می‌بخشد، به همین علت زنان در این روز بیش از یک کیسه برکت دوخته و آن را برای فزونی دارایی بین خانواده خود و دیگران توزیع می‌کنند.
از دیگر آداب مخصوص این ماه در همدان آیین توزیع آجیل مشکل‌گشا است، به عقیده مردم اگر ماه مبارک رمضان در روز چهارشنبه آغاز شود، این ماه بسیار پر برکت و خوش یمن خواهد بود.
به‌همین مبنا زنان با خرید و بسته‌بندی آجیل مشکل گشا هنگام افطار به قصد نیت و طلب حاجت به مسجد می‌روند و پس از اقامه نماز مغرب بین زنان نمازگزار تقسیم می‌کنند.
مردم همدان معتقدند، هر کس مراد و حاجتی داشته باشد با پخش و توزیع آجیل مشکل گشا، خواسته‌هایش برآورده می‌شود.
جمع آوری خرده های نان سفره افطار تا عید قربان
یکی دیگر از رسوم مردم همدان در ماه مبارک رمضان جمع‌آوری خرده‌های نان سفره افطاری است، به باور مردم هر فردی که بتواند خرده نان‌های سفره افطاری را تا آخر ماه مبارک رمضان جمع کند و تا روز عید قربان آن را نزد خود نگهدارد و آنها را در آبگوشتی که از گوشت قربانی در عید قربان تهیه می‌شود، بریزد و سپس بخورد، خداوند تمام آرزوها و نیازهای وی را برآورده می‌کند.
پخت غذاهای مخصوص از دیگر آیین‌های ماه مبارک رمضان است، زنان همدانی در این ایام برای افطار، بیشتر از غذاهایی نظیر "آش‌رشته"، "فرنی"، "ترحلوا"، "طاس کباب"، "شامی کباب "، "سرداشی" ، " بورانی" و "شیربرنج " و برای سحری نیز "رشته‌پلو" و " آبگوشت مرغ " می‌پزند. پخت شیرینی‌های محلی مانند "کماج"، "انگشت پیچ"، "پنجه‌خاله" ، "یوخا"، "نیس درجهان" و "اگرده" در ماه مبارک رمضان بین خانواده‌های همدانی رواج دارد.
پخت و پز نان‌های مخصوص محلی نظیر "نان اوفاق"، " نان گرده چرب " و "نان شاتی" نیز از دیگر آیین‌هایی است که زنان همدان همه ساله در ماه رمضان اقدام به تهیه آنها می‌کنند.
فرستادن افطاری توسط داماد به خانه عروس
یکی از آیین‌های جالب توجه مردم استان همدان " فرستادن افطاری توسط داماد به خانه عروس" است، مطابق این سنت دیرینه در ماه رمضان جوان دارای نامزد، باید افطاری نامزدش را به خانه پدر عروس ببرد ، این افطاری شامل چند قرص "نان"، " گرده دو زرده "، "برنج"، "روغن حیوانی"، "یک عددمرغ و یا ماهی"، "سیب سرخ"، "شیرینی انگشت پیچ " و "میوه‌های فصل" است.
پس از این که افطاری از سوی داماد به خانواده عروس برده شد، خانواده عروس نیز در شب‌های آینده، خانواده داماد را برای صرف افطاری به منزل خود دعوت می‌کنند.
علاوه بر این در شهرها و روستاهای استان همدان مرسوم است که پس از پایان ماه مبارک رمضان و در روز عید فطر در تمام خانه‌ها " آش رشته " پخته شود، زیرا به اعتقاد مردم، پس از یک ماه روزه داری، خوردن این غذای آبکی بسیار سودمند است.
زیارت اهل قبور، شرکت گسترده در آیین‌های شب‌های احیا و قدر، برگزاری ایام سوگواری شهادت مولی‌الموحدین امام علی(ع)، راه‌اندازی دسته‌های سینه‌زنی، نوحه‌خوانی، زنجیرزنی و عزاداری از دیگر آداب مردم شهرها و روستاهای استان همدان در ماه ضیافت الله است.
سحرخوانی آدابی باشکوه که با وجود وسایل ارتباطی فراموش شده است
فریبا نعمتی، کارشناس مردم شناسی میراث فرهنگی همدان گفت: مردم استان همدان از دیر باز برای استقبال از ماه رمضان آداب و رسوم خاص خود را دارند.
وی افزود: در هفته آخر ماه شعبان مبلغان به همراه هیات امنای مسجد، معتمدین و اهالی محل به غبار روبی مساجد می پردازند تا آمادگی خود را از این ماه مبارک اعلام کنند.
وی با بیان اینکه در سنت های گذشته مردم استان همدان از طریق جارچی ها با عنوان سحرخوانی برای خوردن سحری آماده می شدند، تصریح کرد: این در حالیست این آداب و رسوم امروزه با وجود وسایل ارتباطی کمرنگ شده است.
نعمتی خاطرنشان کرد: در هنگام اقامه نماز ظهر و عصر مساجد استان همدان مملو از جمعیت می شود و پس از این فریضه الهی مبلغان به سخنرانی و ادعیه می پردازند.
کارشناس مردم شناسی میراث فرهنگی همدان اظهار داشت: مردم استان همدان در زمان افطار از غذاهای محلی مانند آش رشته، حلوا زرده، انگشت پیچ، شیرمال و کماج استفاده می کنند.
وی با بیان اینکه اقلیم استان همدان کوهستانی است، گفت: استفاده از غذاهای محلی همدان که دارای طب گرمی هستند بسیار مفید می باشد.
وی ابراز داشت: در سنت های گذشته ایام ماه مبارک رمضان داماد برای خانواده عروس افطاری اعم از گوشت، برنج، میوه های فصل و روغن حیوانی تهیه و مهیا می کردند و پس از چند شب خانواده عروس، خانواده داماد را برای صرف افطاری دعوت می کردند.
روزه قلاغی برای کودکانی که به سن تکلیف نرسیده اند
مریم الوندی، یکی از اهالی قدیمی شهر همدان نیز گفت: آداب و رسوم ماه مبارک رمضان با سایر شهرها و استان های کشورمان متفاوت است.
وی افزود: در دوران های گذشته روحانیون و مبلغانی که برای سخنرانی در شهر همدان دعوت می شدند در خانه کدخدا سکنا می گزیدند.
وی تصریح کرد: کودکانی که به سن تکلیف نرسیده بودند از هنگام سحر تا اذان ظهر چیزی نمی خوردند و نمی آشامیدن که به آن روزه قلاغی (کلاغی) می گرفتند.
الوندی اظهار داشت: در روز 27 ماه رمضان زنان همدان در هنگام اقامه نماز ظهر و عصر با در دست داشتن نخ و سوزن برای دوختن کسیه در راستای برکت رزق و روزی می آوردند.
وی گفت: آیین توزیع آجیل مشکل گشا به هنگام افطار به قصد نیت و طلب حاجت انجام می شد و یکی دیگر از رسوم مردم همدان در ماه مبارک رمضان جمع‌آوری خرده‌های نان سفره افطاری تا عید قربان است.
وی در خصوص مراسمات شب عید فطر، عنوان کرد: تهیه عیدانه برای عروس و رفتن به منزل پدر عروس نیز از دیگر سنت های این ایام مبارک است که به مناسبت عید فطر انجام می شود.
الوندی خاطرنشان کرد: در هنگام اقامه نماز عید فطر تمامی آحاد مختلف مردم در مصلی شهر جمع می شدند با گفتن تکبیر این عید بزرگ را جشن می گرفتند و مادران درآن روز به پخت غذای آبکی می پرداختند.
پایان پیام/
نظر شما