به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، مسعود درخشان، عضو هیئت علمی دانشگاه لندن و استاد دانشگاه تربیت مدرس در همایش تحول در علوم انسانی در سخنرانی خود با عنوان "ضرورت تفکر و تأمل بیشتر در علوم انسانی اسلامی" گفت: اگر به طور اجمال علوم انسانی را مطالعه رفتار انسان در جامعه تعریف کنیم، یعنی برای مثال رفتار اقتصادی انسان همان علم اقتصاد باشد، رفتار یک انسان متعبد و مسلمان با غیر مسلمان متفاوت است و رفتار او در اجتماع ظاهر می شود و در نتیجه فضای اجتماع تغییر می کند.
وی ادامه داد: در علوم انسانی و در همه ابعاد، نقطه شروع چیزی جز انگیزه ها و جهان بینی ها نیست، اسلام نقش تعیین کننده در جریان اطلاعات و فضای محیطی دارد، اگر چه اسلام دقیق ترین شکل این امور را نشان می دهد اما تمامی ادیان توحیدی به این شکل هستند.
استاد دانشگاه تربیت مدرس، قانونمندی ها، تفسیر موضوعات، به وجود آمدن مسائل، مدل سازی، آینده پژوهی و هدف گذاری برای حرکت جوامع را از معانی علوم انسانی خواند و گفت: همچنین علوم انسانی با مسائل انسان، روابط انسانی، نظام های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و با شیوه زندگی اجتماعی مرتبط هستند و در یک نگاه مبنایی به اسلامی و غیر اسلامی تقسیم می شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه لندن ادامه داد: تفاوت بین دیدگاه الهی و مادی در ایمان به غیب است، ایمان به غیب و کشف قانونمندی آن درتعبد به وحی ظهور پیدا می کند بنابراین الگویی انسان را به پیشرفت واقعی می رساند که مبتنی بر وحی و تعالیم الهی باشد، بنابراین اگر منظور از جهانشمولی علم، الگویی است که می توان دنیا را بر اساس آن مدیریت کرد و رشد داد، حتما برگرفته از تعالیم الهی است، اما اگر منظور الگویی جدا از مبانی الهی است که بتواند تمام نظام های اقتصادی و سیاسی را بدون در نظر گرفتن مبانی الهی اداره کند، چنین الگویی وجود ندارد. امثال اقتصاد لیبرالیستی نیز شکوفایی ظاهری داشته اند، مانند کسی که بعد از خوردن مشروب الکلی شاداب است.
وی با اشاره به اینکه نخستین بار نظریه مبنا را از استاد منیرالدین حسینی شنیده است، گفت: مسئله مبنا در نظام ها چه جوامع اسلامی و چه جوامع غیر اسلامی کلیدی ترین مفهوم در تحلیل قضایای علوم انسانی و تنظیم اجرای الگوها است.
استاد دانشگاه امام صادق (ع) به اینکه اساساً ساختار نظام های غربی، مبتنی بر حرص و تکاثر بوده اشاره کرد و افزود: این امر، بحرانی را ایجاد می کند که همه آن را تایید می کنند. اما مسئله این است که این بحران ناشی از غیرالهی بودن این نظام است. مسئله اصلی این است که ایمان به غیب و وحی، چگونه خود را در روبنا مثلا الگوی پیشرفت ظاهر می کند؟ در پاسخ به این سوال باید نگاهی کل نگر به تمام عرصه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی داشته باشیم، زیرا تمام این عرصه ها به مقتضای یکدیگر ایجاد گردیده و تغییر می یابند.
دکتر درخشان ادامه داد: غرب از یک مقطع زمانی به بعد روش تحلیلی خود را تبدیل به روش جزءنگر کرد، به این معنا که اقتصاد را از سیاست و آن دو را از فرهنگ جدا کرد، این مشکل اصلی در علوم انسانی ما به ویژه در آموزش، میراث غرب است.
وی با بیان اینکه این مشکل در تمام امور دیگر نمایان است، گفت: مثلاً برای رسیدن به بانک اسلامی، با تجریه بانک به مجموعه ای از رفتارها، تلاش شده هر رفتاری را اسلامی کنیم. اما بانک در اساس خود، رشد قدرتمندان با تکیه بر جمع آوری دخیره های ضعفا را تشریح می کند، حال آن که هیچ یک از ادیان الهی، رشد قدرتمندان را جایز نمی دانند. از طرفی اگر بخواهیم بانک ها را متوقف کنیم، کل نظام اقتصادی فرو می ریزد، نگرانی من از این است که اقتصاد ما باید تا چندسال در همین مسیر جلو برود تا فرصتی پیدا کرده و دور بزند، این تحلیل از مسائل را می توان به تمام مسائل دیگر نیز تعمیم داد و برای انجام هر تنظیم اقتصادی، سیاسی و فرهنگی لوازم آن را در چند مرحله جلوتر با نظام های دیگر ملاحظه کرد، هر جا تعارض وجود داشت، هم اکنون جلوی آن را گرفت. بر این اساس شاخص های اندازه گیری ما نیز می تواند فرق کند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: آنچه ما برای طراحی دقیق تر و اجرای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت داریم، شناخت مختصات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی کشور و اجرای صحیح و به موقع این الگو است، از دیدگاه الهی همه چیز برای تحقق یک نظام اسلامی است که در آن نظام، احکام اسلامی جریان پیدا کند و تنظیمات باید بر اساس موازین اسلامی باشد، اگر کاهش یا افزایش برای رسیدن به این نقطه لازم است باید اتفاق بیفتد.
پایان پیام/
نظر شما