مشکل ما در رشته علوم قرآنی استفاده از ابزار هاست

به گزارش خبرگزاری شبستان، دکتر احمد پاکتچی در همایش «مطالعات قرآنی، وضعیت حال و چشم انداز آینده» که صبح امروز پنج شنبه 8 خرداد 1393 در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد با مطرح کردن سه ساحت ابزار هر علم، یعنی «اصول معرفتی، نظام اصطلاحات و نظام روشها» ، گفت: مشکل ما در رشته علوم قرآنی، استفاده از ابزار ها است.
عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق (علیه السلام) به بررسی گذشته و آینده علوم قرآنی پرداخت. وی در ابتدا با طرح سه ساحت ابزاری هر علم، یعنی «اصول معرفتی، نظام اصطلاحات و نظام روش ها»، گفت: هر گونه توسعه در علوم قرآنی باید با توجه به این 3 ساحت باشد.
وی در توضیح این مطلب افزود: اصول معرفتی، اصول موضوعه و پیش فرضی هستند که بر نگاه به قرآن تأثیر دارند، مانند نگاه یک مسلمان که قرآن را وحی الهی می داند و یک مستشرق که در برخورد با قرآن آن را مانند سایر کتب می شمارد. نظام اصطلاحات، واژگان یا عرف و وضع خاص هر علم است که اگر نباشد نمی توانیم با هم در موضوع علمی صحبت کنیم و اصولاً علم شکل نمی گیرد. نظام روش ها، جعبه ابزاری است که برای حل مسائل هر علم به کار می رود.
عضو شورای عالی علمی مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی در ادامه با طرح عملکرد سیوطی در اتقان و تحقیقات وی درباره قرآن، ابتدا سوابقی از تحقیقات گذشته در باب مسائل و موضوعات مطرح در قرآن گفت: بسیاری از مباحثی که در قرن های گذشته در میان دانشمندان قرآنی مانند ابو عبید قاسم بن سلمان یا ابن ندیم مطرح بوده، امروزه متروک شده است. بحث هایی مانند متشابه القرآن و لغات القرآن (زبان های قرآن) از این دست هستند که در گذشته توجه زیادی به آن ها می شد، ولی امروزه چندان به آن ها پرداخته نمی شود.
وی سپس به تقسیم بندی اتقان سیوطی پرداخت و گفت: این که نسل جدید در کلاس های درس با اتقان سیوطی ارتباط برقرار نمی کنند، به دلیل این است که اتقان چینش دارد.
عضو گروه نشانه شناسی فرهنگستان هنر در ادامه با بررسی برخی از تلاش هایی که در راه توسعه روش های کلاسیک در حوزه مفردات قرآن انجام شده است، به نقد آن ها پرداخت و با ذکر مثال هایی ضمن تقدیر از تلاش های انجام شده در این حوزه، گفت: ناپیموده هایی در راه های پیموده شده وجود دارد که جا دارد به آن ها پرداخته شود و تحقیقاتی صورت گیرد. مثلاً در زبان سامی، در حوزه ناحیه شمالی و جنوبی مرکزی، تلاش های خوبی صورت گرفته ولی در ناحیه حاشیه ای تلاش چندانی صورت نگرفته و کلمات و مفردات قرآنی بعضاً به این حوزه از زبان مربوط می شود، یا در حوزه زبان های جَدّه دوم و سوم زبان عربی تحقیقات خوبی صورت گرفته که در حوزه شناخت مفردات قرآنی از آن ها استفاده چندانی نشده است.