حاکمیت عقلانیت برای مهار نفس نخستین کار پیامبر (ص) بود

خبرگزاری شبستان: اولین کار پیامبر مکرم اسلام (ص) حاکم کردن عقلانیت در جامعه اسلامی بود زیرا تربیت قدرت تفکر و نیروی خرد در جامعه، حَلاّل همه مشکلات، مهار کننده نفس و زمینه ساز عبودیت انسان است.

به گزارش خبرگزاری شبستان، به مناسبت فرا رسیدن مبعث رسول اکرم (ص) گوشه ای از سخنان مقام معظم رهبری در تحلیل سیره عملی پیامبر (ص) و رشادت های ایشان در مسیر رسالت مرور می شود.
"یک وقت کسی دستور می‌دهد یا توصیه می‌کند که مثلاً مردم حسن خلق و گذشت و صبر و استقامت در راه خدا داشته باشند و ظلم نکنند و دنبال اقامه عدل و داد باشند؛ یعنی توصیه و دستور دادن و تعلیم دادن مطرح است - که البته کار لازمی است و پیامبر اسلام (ص) هم تعلیم می‌داد یعلّمهم و درس معرفت و زندگی به مردم می‌آموخت - اما یک وقت مطلب از یاد دادن بالا‌تر است؛ یعنی معلم کاری می‌کند و رفتاری در پیش می‌گیرد که این اخلاق و وظیفه اسلامی، در جامعه به شکل رنگ ثابت درمیآید، با عقاید غلط مردم به مقابله برمیخیزد، با احساسات جاهلی و ته‌مانده‌های رسوب کرده اخلاق غیراسلامی مبارزه می‌کند و مقابل می‌شود، به جامعه و مردم شوک وارد می‌کند و در مقاطع مناسب و با روش های مناسب، کاری می‌کند که فضای جامعه و محیط زندگی مردم، با این صفت و اخلاق و روش خوب کاملاً ممزوج می‌شود.
اگر یک جامعه بخواهد رشد کند و اخلاق صحیح اسلامی را در خود به‌وجود آورد، محتاج همین روش است. شاید در چند آیه قرآن که «یزکّیهم» پس از «یعلّمهم» یا قبل از آن بیان شده است، مراد از تزکیه در این آیات همین مطلب باشد؛ یعنی پاک کردن و طاهر کردن و پیراسته کردن مردم؛ مثل طبیبی که به مریض خود فقط نمی‌گوید این کار را بکن و این کار را نکن، بلکه او را در محل مخصوصی قرار می‌دهد و آنچه را که او لازم دارد، به او می‌دهد و می‌خوراند و آنچه که برای او مضر است، از او باز می‌گیرد. پیامبر اکرم (ص)، چنین وضعیت و روشی را در طول 23 سال نبوّت دنبال می‌کردند؛ مخصوصاً در10 سالی که در مدینه زندگی می‌کردند و دوران حاکمیت اسلام و تشکیل حکومت اسلامی بود.
یک مورد و نمونه دیگر از همین تلاشِ فضاسازی پیامبر (ص) این بود که دشمنی‌ها و کینه‌ها را از دل های مردم بزداید. در مورد قبلی، ایجاد حسن‌ظن و فضای سالم بود؛ ولی در این مورد، مسأله بالا‌تر از این است. یعنی باید مسلمانان در جامعه اسلامی، از حالت بی تفاوتی نسبت به یکدیگر خارج بشوند. این‌که مسلمان‌ها با هم کاری نداشته باشند و هر کسی برای خود، دنیای جداگانه‌یی باشد و کاری به کار مسلمان های دیگر نداشته باشد، در اسلام پسندیده نیست و یکی از فصول زندگی رسول اکرم (ص) این بود که این فضای بی تفاوتی را، به فضای محبت و همکاری و برادری و ایجاد یک مجموعه همکار با یکدیگر تبدیل کند. این،‌‌ همان چیزی است که امروز هم در نظام خود، به او احتیاج داریم.
مسلمان‌ها نسبت به یکدیگر، باید با علاقه و دلسوزی و بدون ذره‌یی بیتفاوتی، سروکار داشته باشند. این‌طور نیست که اگر شما دیدید مسلمانی مورد ابتلا به حادثه‌یی قرار گرفته است، از کنار او بیتفاوت بگذرید. نه، همکاری و همدردی و دلسوزی و محبت متقابل بین مسلمان‌ها، یکی از کارهای بزرگ رسول اکرم (ص) بود. آن بزرگوار، تا آنجا که حضور داشت و در سعه وجودش بود، نمی‌گذاشت که در جامعه اسلامی، مسلمان‌ها - حتّی در یک مورد - نسبت به کسی بغض و کینه و عداوت داشته باشند. یعنی پیامبر (ص) با حکمت و حلم خود، حقیقتاً یک محیط شیرین و سالم و فضای آغشته به محبت را به وجود می‌آوردند." (بخشی از خطبه‌های نماز جمعه، 28/7/1368)
"امروز اصلیترین نیاز جامعه اسلامی عمل به پیام بعثت و ملاک قرار گرفتن عقل و خرد، حاکم شدن فضیلت های اخلاقی، و مبنا قرار گرفتن انضباط قانونی در جامعه است که در این زمینه وظیفه نخبگان و بزرگان بسیار با اهمیت است.
اولین کار پیامبر مکرم اسلام (ص) حاکم کردن عقلانیت در جامعه اسلامی بود زیرا تربیت قدرت تفکر و نیروی خرد در جامعه، حَلاّل همه مشکلات، مهار کننده نفس و زمینه ساز عبودیت انسان است.
رواج فضیلت های اخلاقی در جامعه همچون هوای لطیفی است که زمینه زندگی سالم را فراهم می‌آورد و انسان را از حرص‌ها، جهالت‌ها، دنیا طلبی‌ها، بغض‌های شخصی، و سوء ظن به یکدیگر باز می‌دارد و به همین دلیل است که در اسلام تزکیه و رشد اخلاقی بر تعلیم مقدم است.
همه این موارد برای جامعه اسلامی شاخص و معیار است، و میدان زندگی نیز صحنه آزمایش انسان‌ها است." (بخشی از بیانات در دیدار با مسئولان، 29/4/1388)
امروز ما مسلمان‌ها بر روی شخصیت پیغمبر اکرم (ص) اگر تمرکز کنیم، دقت کنیم، بخواهیم درس بگیریم، برای دین و دنیای ما کافی است. برای بازگشت عزت ما نگاه کردن به این وجود و یاد گرفتن از او و درس گرفتن از او کافی است. مظهر علم بود، مظهر امانت بود، مظهر اخلاق بود، مظهر عدالت بود. بشر به چی احتیاج دارد؟ نیازهای بشری همین هاست. این‌ها نیازهایی است که در طول تاریخ بشر تغییر پیدا نکرده است. این همه تحولات و تطورات در زندگی انسان‌ها از اوّلی که بشر به وجود آمد تا امروز - که اوضاع و احوال زندگی را، تشکیلات زندگی را دستخوش تغییرات گوناگونی کرده است - خواسته‌های اصلی بشر تغییر پیدا نکرده است. از اول تا امروز بشر به دنبال امنیت و آرامش بوده است، به دنبال عدالت بوده است، به دنبال اخلاق نیک بوده است، به دنبال ارتباط مستحکم با مبدأ آفرینش بوده است. این‌ها خواسته‌های اصلی بشریت است که از فطرت انسان بر می‌خیزد. مظهر همه این‌ها پیغمبر اکرم (صلّی اللَّه علیه و اله و سلّم) است. ما امت اسلامی امروز احتیاج داریم، به همه این خصوصیات احتیاج داریم. امت اسلامی امروز به پیشرفت علمی نیاز دارد، به ثقه و اطمینان به خدای متعال نیاز دارد، به روابط سالم و اخلاق حسنه در میان خودمان احتیاج داریم، باید با هم برادرانه رفتار کنیم، باید با هم با گذشت رفتار کنیم، باید نسبت به یکدیگر حلم داشته باشیم، باید با اغماض برخورد کنیم. مظهر همه این خصوصیات پیغمبر اکرم (ص) است. علم او، حلم او، اغماض او، رحمت او و تودّد او با ضعفا، عدالت او نسبت به همه آحاد جامعه، مظهر این‌ها پیغمبر (ص) است. درس بگیریم از پیغمبر (ص)؛ به این‌ها احتیاج داریم ما. امروز ما احتیاج داریم به اطمینان به خدای متعال، وثوق به خدا، اطمینان به وعده‌های الهی. خدای متعال به ما وعده کرده است؛ فرموده است اگر مجاهدت کنید، اگر تلاش کنید، خدای متعال شما را به مقصود می‌رساند و شما در سایه ایستادگی، به اهداف خود دست پیدا می‌کنید. در مقابل شهوات دنیائی احساس ضعف و زبونی نکنیم؛ در مقابل مال، در مقابل مقام، در مقابل وسوسه‌های گوناگون نفسانی احساس ضعف نکنیم؛ ایستادگی کنیم. اینهاست آن چیزی که بشریت را به اوج کمال می‌رساند، یک ملت را عزت می‌بخشد، یک جامعه را به خوشبختی و سعادت واقعی می‌رساند. به این‌ها ما احتیاج داریم؛ مظهر همه این‌ها پیغمبر (ص) ماست. (بخشی از بیانات در سالروز ولادت پیامبر اکرم (ص)، 21/11/1390)

پایان پیام/
 

کد خبر 370847

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha