به شیراز آی و فیض روح قدسی ...، وجود بیش از یک هزار و 400 امامزاده در استان فارس و حدود 800 امامزاده در شیراز باعث می شود تا شیراز به تواند به خود را به عنوان یک قطب گردشگری مذهبی معرفی کند، گرچه همت مسئولین و نمایندگان شیراز و فارس در مجلس شورای اسلامی نیز برای نیل به این هدف لازم و ضروری است که یک گام به لقب "سومین حرم اهل بیت (ع)" که فرمایش رهبری معظم انقلاب در خصوص شیراز بود، نزدیک تر شویم.
حرم مطهر حضرت احمد بن موسی (ع)
مهمترین زیارتگاه شهر شیراز بقعه میر سید احمد فرزند امام هفتم (ع ) معروف به شاهچراغ است که نزدیک مسجد نو واقع واقع شده است.
جضرت سید میر احمد (ع) بین سالهای 210 تا 193 هجری قمری در زمان خلافت مامون برای دیدار برادرش حضرت امام رضا (ع) از راه فارس و شیراز عازم خراسان بود که در شیراز او را شهید کردند و در همین جا مدفون شد تا مدت ها از مقبره این امامزاده اطلاعی در دست نبود تا اینکه در طی حادثه ای در زمان امیر مقرب الدین وزیر اتابک ابوبکر جسد حضرت پیدا شد و با تشخیص صاحب جسد از روی نوشته انگشتری به دستور امیر مقرب الدین بر روی آن بقعه و بارگاهی بر پا ساختند از این زمان احیاء و آبادانی در این بقعه صورت پذیرفت و بارها سرداران، امرا و پادشاهان این مکان را مورد احیاء و مرمت قرار دادند، از جمله مرمت های اساسی توسط نادر شاه صورت گرفت. وی قبل از فتح شیراز و شکست دادن افاغنه نذر کرده بود که در صورت پیروزی تعمیراتی در شاهچراغ (ع) کنند، نادر پس از پیروزی بر دشمنان مقدار زیادی پول و نزدیک به سه کیلو زرناب را برای ساختمان قندیل در بالای حرم هدیه کرد این قندیل تا سال 1239 هجری قمری در بقعه موجود بود و در آن سال به خاطر زلزله شدید و خرابی قسمتی از بقعه قندیل به مصرف تعمیرات ضروری بقعه رسید، در دوره قاجاریه نیز بقعه حضرت شاهچراغ (ع) بارها مورد مرمت قرار گرفت.
در منابع آمده است که نخستین گنبد ساخته شده برروی بقعه به سال 623 هجری قمری و توسط همان امیر مقرب الدین بوده است، در قرن هشتم هجری قمری به فرمان ملکه تاشی خاتون (مادر شاه ابواسحاق اینجو) گنبدی 72 ترکی بر روی بقعه ساخته می شود که در نوع خود یکی از شاهکارهای هنری و معماری قرن هشتم هجری در شیراز بوده است، زلزله سال 1239 هجری قمری این گنبد را خراب کرد و یکی از شاهزادگان قاجاری گنبد را تعمیر و تجدید بنا کرد که طرح آن شبیه گنبد فعلی آستانه حضرت سید علاالدین حسین (ع) بود، درست سی سال بعد زلزله دیگری در گنبد شکاف ایجاد کرد و مجدداً گنبد تعمیر شد آخرین تعمیر گنبد در سال 1336 شمسی بود که با نصب اسکلت آهنی گنبد جدیدی ساخته شد.
بنای فعلی بقعه شامل ایوان اصلی در مشرق، حرم وسیع و شاه نشین هایی از چهار جانب و مسجدی در قسمت غرب حرم و اتاقها و مقبره های متعدد متصل به بقعه است، از دیدنی های بقعه متبرکه آئینه کاری، نوشته های گچبری، تزئینات و درهای نقره و رواق و حرم و حرم وسیع این بقعه است، مرقد مطهر حضرت در شاه نشین بین محوطه زیر گنبد و مسجد بالای سر امام زاده قرار دارد، این شیوه ساخت بقعه و مرقد که درست در وسط محوطه زیر گنبد نباشد در دیگر زیارتگاه های معروف شیراز نیز دیده می شود، در 2 انتهای ایوان 2 مناره کوتاه مشاهده می شود از دیگر دیدنی های بقعه حضرت شاهچراغ (ع) صحن وسیع آن است که از سه جانب آن را احاطه کرده است و در طی 2 دهه گذشته تعمیرات زیادی در حضرت بقعه شاهچراغ (ع) انجام گرفته و در 2 ضلع شمالی و جنوبی صحن بقعه حجره های متعددی ساخته شده است.
در جوار حضرت شاهچراغ (ع) شخصیت های مشهور علمی و ادبی و روحانیون برجسته دفن شده اند.
از جمله مکان های وابسته به بقعه حضرت شاهچراغ (ع)، کتابخانه احمدی وابسته به بقعه است که با وجود کتابهای خطی نفیس و با ارزش از کتابخانه های قدیمی و معروف شیراز به شمار می رود.
آرامگاه حرم مطهر حضرت سید میرمحمد (ع)
حضرت سید میر محمد (ع)، برادر حضرت شاهچراغ (ع) است و زیارتگاه آن بزرگوار در ضلع شمال شرقی حرم حضرت احمد بن موسی (ع) قرار دارد.
حرم مطهر حضرت سید علاءالدین حسین(ع)
آستان سید علاءالدین حسین(ع) برادر شاهچراغ(ع) در میدان آستانه شیراز جای دارد، بنای نخستین این آرامگاه در زمان قتلغ‌خان والی فارس ساخته شد ولی بنای اساسی آن در دوران صفویه فردی به نام میرزا علی که اهل مدینه منوره بوده، ساخت، سلطان خلیل (حکمران و نماینده شاه اسماعیل صفوی در فارس) در سال 923 هجری قمری بقعه را تعمیر و بازسازی کرد.
در دوران قاجار، مشیرالملک وزیر فارس آرامگاه را از نو ساخت و محمدرضا خان قوام‌الملک درون حرم را آیینه‌کاری کرد، در سال 1331 هجری قمری گنبد جدیدی با اسکلت فلزی بر روی آرامگاه نصب شد، در جنوب شرقی آرامگاه، مقبره سید عبداله حجاب (ضیاء‌السلطان) قرار دارد.
حرم مطهر حضرت علی بن حمزه (ع)
در کنار پل دروازه اصفهان، آرامگاه یکی از امامزادگان به نام حضرت علی بن حمزه بن موسی‌الکاظم (ع) قرار دارد، بنای اصلی بقعه را به دوره عضدالدوله نسبت داده‌اند که بعدها در دوران صفویه، شهریار زند و قاجاریه تعمیراتی در آن صورت گرفت، در منبت‌کاری ورودی این بقعه، بسیار زیباست.
ضریح مطهر، در زیر گنبد اصلی قرار گرفته و تزئینات کاشی‌کاری، آیینه‌کاری و شیشه‌های رنگی بر عظمت و شکوه این بنا افزوده است، در صحن این آرامگاه، چند تن از امرای آل بویه مانند عمادالدوله علی و رکن الدوله حسن مدفون بودند که اکنون اثری از قبر آنان نیست.
حرم مطهر حضرت سید تاج‌الدین غریب (ع)
بقعه امامزاده سید تاج‌الدین غریب(ع) در محله دروازه کازرون شیراز قرار دارد، نام آن حضرت جعفر بن فضل بن علی بن ابی طالب (ع) بوده و دارای 2 لقب تاج‌الدین و غریب است.
آرامگاه وی در دوران قاجار ساخته شد، در سردر ورودی این بارگاه، تصاویری از بهشت، کربلا، طبیعت، فرشتگان، حضرت ابوالفضل‌العباس (ع)، گل و بوته و تمثال مبارک علی(ع) به وسیله کاشی هفت رنگ ایجاد شده است.
آرامگاه حضرت بی بی دختران (س)
آرامگاه بی‌بی دختران (س)، یکی از بقاع متبرکه شیراز است که درکوچه‌ای منشعب از خیابان شهید دستغیب و پشت بیت‌العباس قرار دارد، این مکان، محل دفن بی‌بی خدیجه ام عبدالله (س) از فرزندان حضرت زین‌العابدین (ع) است و چون به دلیل زمین‌لرزه ویران شد، محمد قلی‌خان ایلخانی، عمارت را نوسازی و بازسازی کرد، این بقعه بارها در دوران‌های گوناگون بهسازی و بازسازی شده است.
مسجد نو (مسجد شهدا)
مسجد نو در غرب میدان احمدی و روبروی حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) قرار دارد، این مسجد پس از مسجد جامع عتیق، کهن‌ترین مسجد شیراز است، مسجد نو در زمان اتابک سعدبن زنگی، حاکم وقت فارس در بین سالهای 598 تا 615 هجری قمری ساخته شده و در گذشته "مسجد اتابک" نامیده می‌شده است، چندین نوبت در اثر زمین‌لرزه‌های گوناگون این مسجد ویران و از نو ساخته شد، از این رو به نام مسجد نو نامیده شده است.
چنانکه در کتاب شیراز‌نامه آمده، مسجد نو در ابتدا اندرونی اتابک بوده و به شکرانه بهبودی دخترش از یک بیماری سخت آنجا را به مسجد تبدیل می‌کند، وی به مدت 17 سال مسجد بزرگ اتابک را ساخت.
افزون بر این، اتابک در جلوی مسجد، چهار بازار بزرگ و زیبا و حمامی عالی برای استفاده عموم ساخت که بعدها در اثر زمین‌لرزه ویران شد و کسی آنها را بازسازی نکرد، این مسجد از دید معماری قابل توجه و تحسین بر‌انگیز است.
امروزه مسجد نو محل برگزاری نماز جمعه شیراز است و به عنوان "مسجد شهدا" شناخته می‌شود.
مسجد وکیل
این مسجد در شرق عمارت کلاه‌فرنگی و بین حمام و بازار وکیل جای گرفته و از شاهکارهای دوره زندیه به شمار می‌آید، مسجد وکیل به دستور کریم‌خان زند و در سال 1187 هجری قمری ساخته شد.
بنای مسجد با مساحتی در حدود 11 هزار متر مربع دربرگیرنده سردر مجلل، صحن، ایوان‌های شمالی و جنوبی، شبستان‌های جنوبی و شرقی، رواق‌های شرقی و غربی و حیاط کوچک کناری است، شبستان مسجد وکیل با کاشی‌کاری‌های زیبا، ستون‌های حجاری شده و منبر چهارده پله یکپارچه مرمرین آن از شاهکارهای دوران زندیه به شمار می‌رود، این منبر به نشانه چهارده معصوم (ع)، چهارده پله دارد و سنگ آن از مراغه به شیراز آورده شده است، تاق شمالی صحن مسجد وکیل به "تاق مروارید" معروف است و 12 متر عرض و 20 متر طول دارد، بر بالای این تاق، 2 منازه زیبا و کاشی‌کاری شده قرار دارد.
مسجد نصیرالملک
مسجد نصیرالملک یکی از زیباترین مسجدهای تاریخی دوران قاجار شیراز است که در محله گودعربان و خیابان لطفعلی‌خان زند قرار گرفته است، این مسجد در فاصله سالهای 1293 تا 1305 هجری قمری به دستور حسن علی نصیرالملک و به معماری میرزا محمد حسن معمار و کاشی‌پزی استاد محمدرضا از بزرگان دوران قاجار ساخته شده است، این مسجد دارای صحنی وسیع، 2 ایوان شمالی و جنوبی، 2 شبستان شرقی و غربی و سردر ورودی زیبایی است، این مکان دارای مساحتی برابر با 2980 متر مربع و زیر بنای 2216 متر مربع است، شبستان غربی مسجد، دارای هفت در چوبی بزرگ مزین به شیشه‌های رنگی و 12 ستون سنگی یکپارچه با شیارهای مارپیچ در 2 ردیف 6 تایی به نیت دوازده امام (ع) است، سقف شبستان نیز با نقش‌های گل و بوته، خطوط اسلیمی و آیات قرآنی به خط ثلث عالی تزیین شده است.
مسجد جامع عتیق
مسجد جامع عتیق، کهن‌ترین مسجد شیراز است که به آن مسجد جمعه، مسجد آدینه و مسجد جامع نیز می‌گویند، این مسجد در شرق حرم شاهچراغ (ع) قرار دارد، مسجد جامع عتیق در دوره 200 ساله سلطنت عمرو لیث صفاری در سال 281 هجری قمری ساخته شده است.
در گذر هزار سال اخیر، این مسجد چندین بار، از جمله در زمان اتابکان، در زمان سلطان ابراهیم میرزا پسر شاهرخ گورکانی، در دوران صفویه و در سال 1315 خورشیدی تعمیر و بازسازی شد، ساختمان مسجد که نخستین هسته تاریخی شهر شیراز است، دربرگیرنده بنای مرتفعی است که دارای چندین حجره و شبستان است، در میان ضلع شمالی این مسجد، تاق نمای بلندی قرار دارد که آن را "تاق مروارید" می‌نامند.
این مسجد دارای 6 در ورودی و خروجی است، در ورودی ضلع شمالی به "دروازه امام" معروف است و کتیبه بالای آن در دوران صفوی در سال 1031 هجری قمری به خط علی جوهری نگاشته شده است.
در وسط صحن، بنایی مکعب شکل همانند خانه کعبه از گچ و سنگ ساخته شده که نزدیک به یک متر از سطح زمین بلندتر است و گرداگرد آن را ایوانی به عرض 2 متر فراگرفته است.
این بنا که در سال 752 هجری قمری به دستور شاه شیخ ابو اسحاق اینجو حاکم فارس ساخته شده، دارالمصحف، بیت‌المصحف و خدای‌خانه خوانده می‌شود و این بدین رو است که این مکان علاوه بر نگاهداری قرآن‌های تاریخی به خط حضرت امیرالمومنین (ع)، حضرت امام حسن(ع)، حضرت امام صادق(ع) و چند تن از یاران پیامبر و پیروان او محل تلاوت قرآن نیز بوده است، هم اینک برخی از این قرآن‌ها در موزه پارس نگهداری می شوند.
مسجد مشیرالملک
این مسجد از بناهای دوران قاجار است که در محله قدیمی "سنگ سیاه" (محله ارامنه) شیراز، در خیابان قاآنی قرار گرفته است، ساخت این مسجد به دستور حاج میرزا ابوالحسن‌خان مشیرالملک والی فارس در سال 1264 هجری قمری آغاز و در سال 1274 هجری قمری پس از 10 سال به پایان رسید.
این مسجد از دید استحکام و معماری مانند مسجد وکیل است، ساختمان مسجد دارای چند شبستان و چند حجره 2 طبقه است، در ناحیه غربی مسجد، تاق نمایی بلند وجود دارد و در پشت آن، شبستان اصلی مسجد قرار دارد، در بالای این تاق، ساعتی زیبا دیده می شود، محراب مسجد مشیرالملک به گونه زیبایی کاشی‌کاری شده و درون آن نیز بر روی سنگ مرمر سوره توحید را با خط نسخ زیبا نوشته‌اند.
پایان پیام/
نظر شما