به گزارش خبرگزاری شبستان، متن زیر برگرفته از کتاب علوم انسانی در ایران بررسی می شود:
نقش پژوهش مساله، روش و ارزش محور در ظهور نظریات علوم انسانی بومی
جامعه دانشگاهی به ویژه در ایران به جای توجه به واقعیات اجتماعی جامعه ایران به تکرار نظریات سکولار و غربی که برآمده از واقعیات اجتماعی جوامع غربی است، می پردازند و به جای تولید نظریه جدید به تکرار توصیف، تبیین و توصیه دانشمندان دیگر جوامع در دانشگاه های ایران برای حل مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می پردازند. تولید نظریه علوم انسانی در ایران از سه عنصر اساسی در پژوهش رنج می برد. نخست آن که هسته اصلی و اولیه هر پژوهشی مساله است که جا دارد پی ریزی نظریات بر اساس مسائل بومی و مبتلابه کشور باشد و نه تحقیقاتی به دور از مسائل داخلی. روش تحقیق برای دستیابی به نظریات ارتباط تنگاتنگی با روش شناسی، معرفت شناسی و هستی شناسی مرتبط با آن دارد. از این حیث نیز مبانی هستی شناسانه، معرفت شناسانه در تفکر اسلامی و توحیدی با متناظر آن در نظام های ماتریالیستی، پوزیتیوستی، سکولاریستی و لیبرالی غربی در تعارض است که منجر به نتایج متعددی در حوزه نظریه پردازی خواهد شد و در نهایت، تحقیقات در علوم انسانی نمی تواند فاقد اهداف متعالی و فارغ از ارزش ها باشد.
بنابراین، تولید نظریات جدید علوم انسانی بومی به عنوان مبنایی نرم افزاری برای تغییر و تحول عمیق تمدنی در ایران و دیگر کشورهای اسلامی، مشروط به شناسایی و تحقیق در خصوص مسائل مشخصه جامعه ما به عنوان محور اصلی پژوهش، تولید نظریه بر اساس مبانی روش شناسی، معرفت شناسی و هستی شناسی منبعث از تفکر دینی و سوگیری این پژوهش ها در جهت رشد و تکامل انسانی می باشد.(1)
چالش های تحقیقات کاربردی علوم انسانی در ایران
علوم انسانی و اجتماعی، صرف نظر از تنوع فراوان در کاربرد و رویکرد در مقایسه با علوم طبیعی، نقشی به مرتاب محوری تر و عمیق تر در شکل گیری و جهت دهی به تمدن های بشری ایفا کرده و می کنند. هر چند علی رغم این نقش آفرینی پایه ای، ظهور و بروز محصولات تکنولوژیک سایر اقسام علوم، وجهه بیرونی تمدن جدید را شکل می دهد، اما کارآمدی و اثرگذاری مشهود یافته های پژوهشی علوم انسانی و اجتماعی، رمز توجه و سرمایه گذاری روز افزون بر این قسم از علوم است. در واقع در فلسفه مدرن علوم، ارزش گذاری بر میزان تاثیر آنها در حل مسائل و افزایش قدرت جوامع مبتنی شده است. لذا توجه به کاربردی کردن مفاهیم و تئوری های علوم انسانی از الزامات رشد و توسعه این علوم و جذب ظرفیت های برتر انسانی و سازمانی است.(2)
متولوژی مفهوم شناسی؛ از فروکاستگی مفهومی تا فروکاستگی پدیدارشناسانه
یکی از مسائل و موضوعات بسیار مهم در ساحت علوم اجتماعی، سخن گفتن از روش است. فرآیند تولید نرم افزارها در این عرصه نیز متوقف بر همین مساله است. تا تحولی در عرصه روش شناسی رخ ندهد، تولید و آفرینشی جدید و متفاوت نیز در حوزه علوم اجتماعی اتفاق نخواهد افتاد. از این رو پرداختن به روش برای کشوری چون کشور ما که ادعای ارائه نظریات و اندیشه های جدید نه تنها برای خود که برای کشورهای دیگر نیز دارد و اساسا به دنبال معرفی تئوری های جایگزین در حوزه علوم اجتماعی می باشد، نه تنها لازم است بلکه ضرورت هم دارد.(3)
پی نوشت ها:
1. حسین هرسیج، دانشیار علوم سیاسی دانشگاه علوم اصفهان
2. سید محمد صادقیان امامیان، علی ملکی
3. ابا صالح تقی زاده طبری، دانشجوی دکترای علوم سیاسی
پایان پیام/
نظر شما