مبلغان از مساجد برای افشای توطئه دشمن علیه واقعه عاشورا بهره بگیرند

خبرگزاری شبستان: شروع ماه محرم آغاز فصل تجدید پیمان و تازه کردن عهد با انسانی است که از همه امکانات و توانایی‌های موجود یاری گرفت تا اسلام اصیل را احیا و از بروز شکاف در کامل‌ترین دین الهی ممانعت کند. حسین‌بن علی (ع) پرچم مبارزه و ایستادگی در برابر ظلم را 1400 سال پیش، آنچنان برافراشت که هنوز پس از گذشت سال‌ها و ماه‌ها بر زمین نیفتاده است.

اگر روایات و احادیث بر این مسئله تاکید می‌کند که با برپایی هیئت‌های عزاداری و سوگواری یاد و خاطره سالار شهیدان در دل‌ها و جان‌ها زنده شود، درکنارش به این نکته نیز اشاره می‌کند که چارچوب‌های شرعی و عرفی این مراسم‌ و حرکت‌ها نیز به طور جدی باید لحاظ شود.

نشر فرهنگ عاشورایی اگر از مسیر نادرست و غیر صحیح صورت گیرد قطعا بازتاب‌های ناخوشایند و پیامدهای منفی به دنبال دارد. بنابراین بر نخبگان فکری و مذهبی جامعه لازم است تا با توجه هر چه بیشتر به این امور و جلوگیری از وقوع انحرافات بستر را برای ترویج و نشر شعارهای اصیل نهضت کربلا فراهم کنند. با توجه به ضروریات مطرح شده برآن شدیم با حجت الاسلام مرتضی وافی، مدیر مرکز مطالعات راهبردی خیمه و عضو شورای ‌عالی فرهنگی و برنامه‌ریزی مسجد مقدس‌ جمکران به گفتگو بنشینیم تا مباحثی که از سوی اهل منبر، خطبا و روحانیون در این ایام باید مطرح شود را از زبان وی جویا شویم. آنچه می خوانید نتیجه این گفتگو است.

حاج آقای وافی چه شاخصه ها و روش هایی تاثیرگذاری منبر و خطابه را در ایام محرم افزایش می دهد؟

یکی از کانون‌های مهم تبلیغ در قالب وعظ و خطابه قدرت اقناع‌کنندگی مبلغ است یعنی مستمع پس از شنیدن سخنان مبلغ نه اینکه ساکت شود بلکه باید آرام شود. آرامش و اطمینان قلب اولین مشخصه تبلیغ و خطابه درست است. در آیه 120 سوره هود خداوند متعال به پیامبرش می‌فرماید: ما برای تو سرگذشت پیامبران را بازگو می‌کنیم تا برای تو چهار اتفاق بیفتد، اتفاق اول اینکه انسان به آرامش دست یابد. رکن دوم اینکه با حضور در این مجالس حق و حقیقت و زمینه پژوهش و تفکر در انسان‌ها زنده شود و روحیه پرسش‌گری و تحقیق در مستمع جان بگیرد.

سومین محور که در منبر و خطابه باید دستگیر انسان ها شود، فراهم شدن موعظه و زمینه‌های پند است که این مسئله باید در خطابه‌ و تبلیغ خودش را نشان دهد و آشکار باشد. چهارمین موردی که مستعمین باید در منبر و خطابه به آن دست یابند، «ذکرالمؤمنین» است. کسانی که اهل ایمان هستند و با اعتقاد به منابر و جلسات آمدند باید خطابه و تبلیغ موجب تذکر و نزدیکی آنها به خداوند و اهل بیت (ع) باشد از طرفی منبر و خطابه باید زمینه‌های معرفتی را در انسان ها شکل دهد و از نظر سطح علمی و آگاهی ارتقا یابند.

خطبا و ائمه جماعات در سخنرانی های خود در مساجد و سایر مجالس عزاداری نکات بسیاری را متذکر می شوند. اما به اعتقاد شما مهمترین محورهایی که می توان در این فرصت پیش آمده از حضور مردم پای منبرها بازگو کرد، چیست؟
اولین موضوع بحث اعتقادات است. امروز طرح مباحث اعتقاداتی در جامعه به دلیل فضای تبلیغی و ترویجی هیئت ها کمرنگ شده است. باید با بهره‌گیری از آیات، روایات و داستان‌ها و سرگذشت ها با همان جذابیت مباحث اعتقادی را در منابر مطرح کرد. متأسفانه امروز طرح چنین مباحث اعتقادی را در خطابه‌ها کمتر می‌بینیم، بنابراین با بهره‌گیری از آیات قرآن کریم طرح مباحث اعتقادی و روایات اهل بیت (ع) باید مورد توجه باشند.

موضوع دوم که در این ایام باید مورد توجه اهل منبر قرار گیرد اشاره و توجه‌دادن مردم به مباحث اجتماعی و فرهنگی روز است. البته در این زمینه واردشدن به جزییات و مباحث مصداقی لازم نیست زیرا طرح مباحث مصداقی ممکن است، بحث‌برانگیز باشد. باید ذهن‌ها و فکرهای مستمعین با حقایق آشنا و جهت یابند.

سومین نکته آنکه مباحث تاریخی با اولویت تاریخی مورد توجه قرار گیرد به این معنا که برخی مباحث همراه با تاریخ بیان شود. دراین ایام بیان جریان‌های تاریخی و اشاره به سرگذشت تاریخ و جریان‌های تاریخی بدون تسلط به مبحث تاریخی و فلسفی امکان پذیر نیست. نگاه‌های محدود و ذهنیت های غلط در جامعه نسبت به مسئله امامت، قیام سیدالشهدا (ع) یک آفت است. باید تلاش شود در این ایام نگاه های تحلیلی و منطقی و همه‌جانبه به حادثه عاشورا و حماسه امام حسین(ع) صورت گیرد و در سخنرانی ها جنبه های آسیب کلان که فرهنگ غربی درصدد نفوذ در تفکر عاشورایی است برای مردم تبیین شود.

ممکن است در آینده نه‌چندان دور آفت و آسیب‌های کلان ناشی از برنامه‌ریزی دشمنان برای ایجاد انحراف در مسئله عاشورا و پاسداشتی که ما در قیام سیدالشهدا(ع) داریم، دامن‌گیر ما شود و در این صورت ما با یک خطر جدی در عدم برداشت درست از قیام عاشورا مواجه می شویم. بسیاری از آسیب‌ها و تحریف‌هایی که از سوی برخی مبلغان در لابه‌لای تحلیل تاریخ بیان می‌شود آسیب‌های خرد است و متعلق به دوستان کم‌فهم و کج‌فهم است. آنچه که به عنوان خطر جدی باید ببینیم آن است که تحلیل‌های کلان توسط جبهه باطل صورت می‌گیرد تا اصل جریان واقعه عاشورا را در عین حال که ظاهرش حفظ میشود به نفع خودشان و به نفع نگاه سکولار مصادره کنند. مبلغان و اهل منبر باید توان خودشان را برای خنثی کردن اهداف دشمنان به کار گیرند.

به اعتقاد شما ورود ائمه جماعات، روحانیون و اهل منبر به مباحث سیاسی در سخنرانی های محرم مجاز است؟ اگر بلامانع است ورود به این مباحث چگونه باید باشد؟
ترویج تفکر سیاسی بر جامعه را مانع نمی‌بینیم اما تکثیر سیاسی را صلاح نمی‌دانیم. برخی به بهانه آنکه جامعه متدین و ایمانی باید در مسایل سیاسی ورود داشته باشند به جای آنکه مبانی تفکر سیاسی و بصیرت را در جامعه شکل دهند، به فکر مصداق‌گیری و ورود بر جزییات، حواشی و تحریفات هستند این موجب اختلاف و برهم‌زدن فضای نفاق در جامعه و گروه‌ها می‌شود.

برخی از مردم به ویژه جوانان در ایام محرم و رمضان بیش از سایر ایام به مسجد رفت و آمد و دارند و در برنامه های مسجد شرکت می کنند. در چنین شرایطی امام جماعت مسجد، هیئت امنا و خادمین باید برخوردشان با جوان ها چگونه باشد تا این قشر از مخاطبان مسجد را همیشه در مسجد ماندگار کنند؟

متولیان و ائمه جماعات مساجد باید درک درست از جوانان داشته باشند، عدم درک درست از روحیات جوانان موجب برخوردهای نادرست با آنها در هیئت‌ها می‌شود. شناخت روحیات و ویژگی‌های جوانان می‌تواند به ارتباط‌گیری کمک ‌کند و زمینه حضور دائمی برخی از جوانان که تنها در این ایام به مساجد می روند را فراهم کند.

متولیان مساجد که از سن بیشتری برخوردارند در کنار تجربیاتی که دارند در فعالیت ها و برنامه ریزی ها باید از فکر و نبوغ جوانان هم بهره بگیرند یا از طریق یک رابط که با روحیات جوانان آشنا است با جوانان ارتباط برقرار کنند و در اجرای برنامه‌ها علاوه بر توجه به اصالت ها، تنوع و جذابیت ها را هم در نظر بگیرند. علاوه بر اینها به جوانان هم توصیه می شود آثار ارتباط با کهنسال‌ها و تکیه‌دادن به اهل علم، دانش و تجربه، توجه به اصالت‌ها و سنت‌ها را مورد توجه قراردهند زیرا بهره گیری از تجربیات کهنسالان زمینه برخی آسیب‌ها و انحراف‌ها در مجالس عزاداری را از بین می‌برد و به واسطه این پشتوانه در درازمدت به نتایج بهتری می توان دست یافت.

در عزاداری‌های ایام محرم چه باید ها و نباید هایی باید رعایت شود تا علاوه بر حفظ شان عزاداری، شان مسجد نیز حفظ شود؟

شأن مسجد شأن خاصی است. در واقع شأن عزاداری و احیای مساجد هر کدام برای این است که مکتب، دین و معارف دینی زنده بماند. اگر نمی دانیم انجام برخی سبک ها در مسجد صلاح است یا نه، باید آن را بررسی کنیم. آیت‌الله بهجت در این زمینه توصیه ای داشت و می‌فرمود "آن چیزی را که یقین دارید، انجام دهید و آن چیزی را که نمی‌دانید یا شک دارید احتیاط کنید". به طور یقین اگر این مسئله در برنامه‌های مساجد رعایت شود، توسل مقدمه تقرب می شود و به نتیجه خوبی می رسیم. در واقع در برگزاری مراسم عزاداری در مساجد باید به حداقل‌ها اکتفا کرد و به دنبال کیفیت مراسم عزاداری بود به عنوان مثال طولانی شدن مراسم عزاداری نباید برای مردم مزاحمت ایجاد کند.

خطبه‌های این ایام باید به منظور آموزش در زمینه مباحث واقعه عاشورا و معارف دینی باشد. امام زین‌العابدین (ع) در خطبه‌ای خطاب به یزید فرمودند: "بگذار من بالای این چوب‌ها بروم" و نمی‌فرمایند بالای منبر زیرا منبر زمانی منبر است که بر آن معارف الهی و حقایق دینی بیان شود وگرنه چوبی بیش نیست سپس می‌فرمایند بگذار من در بالای منبر مطالبی که مورد رضای خدا و منفعت مخلوق خدا است، بیان کنم. این نکته‌ها تأکید و سفارش خوبی برای واعظین و ائمه جماعات است که رضای خدا و منفعت بندگان را در تبیین معارف الهی مورد توجه قرار دهند.

ائمه اطهار (ع) به ما آموخته‌اند که بیش از آنکه بگوییم در عمل و گفته‌های خود نشان دهیم. افراد جامعه و جوانان به شرط آنکه رفتار و گفتار ما را یکی ببینند، جذب می‌شوند. گاهی یک رفتار نادرست از واعظ و امام جماعت موجب طرد جوان و مخاطب می‌شود و گاهی مواقع به حساب دین گذاشته می‌شود، از این رو وعاظ و ائمه جماعات نباید عاملی برای دین‌گریزی جوانان و دوری از مسجد باشند.
 

پایان پیام/