حجت الاسلام محسن ادیب، از کارشناسان حج و زیارت و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگو با خبرنگار معارف خبرگزاری شبستان درباره ولیمه حج و عمره و توصیه های دینی در این زمینه گفت: منابع حدیثی ما از قبیل «اصول کافی»، «من لایحضره الفقیه» شیخ صدوق و کتاب «تحف العقول» مجموعه روایاتی را در بحث ولیمه ذکر کرده اند که بر اساس آن، ولیمه دادن تنها در چند مورد منحصر می شود. بنابراین تصور نکینم که ولیمه دادن مصادیق و موارد متعددی را شامل می شود بلکه تنها در چند مورد خاص، نسبت به دادن ولیمه تصریح شده است.
وی افزود: یکی از این موارد که در روایات به آن اشاره شده در رابطه با سفر و افرادیست که از سفر بازمی گردند. اما منظور هر سفری نیست و اندیشمندان و بزرگان دینی ما ولیمه سفر را، به شکل خاص در سفر حج منحصر می دانند که علاوه بر سفر حج، مراسم ازدواج، صاحب فرزند شدن و تهیه مسکن نیز از مواردی است که به دادن ولیمه در آنها تصریح شده است.
این کارشناس حج و زیارت با بیان شرایط و ضوابط خاص برای ولیمه حج خاطرنشان کرد: موضوع دیگر در رابطه با ولیمه، میزان و سقف آن است و تاکید شده ولیمه می بایست یک روز و نهایتا تا دو روز ادامه داشته باشد. اما در روایات نسبت به میزان بیش از دو روز نهی شده است. به عبارت دیگر معصوم علیه السلام علیرغم توصیه به دادن ولیمه، اما سقف و میزان آن را نیز در یک یا نهایتا دو روز، محدود و منحصر کرده است و اگر کسی خواست بیش از این مدت ولیمه دهد، کاری ناپسند شمرده می شود که ممکن است نوعی ریا محسوب شود.
ولیمه های امروزی، اسلامی نیست
حجت الاسلام ادیب افزود: بنابراین وقتی زایری از سفر حج باز می گردد نمی تواند پس از بازگشت دادن ولیمه را بیش از یک روز ادامه دهد. مثال مشابه این مطلب در اعمال عبادی که می توان به آن اشاره کرد موضوع وضو است. در وضو شستن برای بار اول واجب است، بار دوم نیز تایید شده، اما شستن سوم، وضو را باطل می کند. در اینجا نیز اگر کسی در دادن ولیمه از میزان و سقف آن عبور کند کاری ناشایست و ناپسند مرتکب شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه سخنان خود با اشاره به مشکلات و معضلات امروز جامعه در این رابطه گفت: یکی از گلوگاه های جامعه ما در این زمینه آنست که سبک زندگی ما در نوع و نحوه ولیمه و کسانی که به این اطعام دعوت می شوند، مطابق روایات موجود در منابع حدیثی ما نیست و حداقل می توان گفت سبکی برگرفته از ادیان و مذاهب دیگر است که مانند ما ایرانیان از نوعی حاکمیت رفتاری برخوردار هستند. هنگامی که سبک زندگی موجود را ارزیابی کرده و آن را با منابع کهن حدیثی شیعه تطبیق می دهیم در می یابیم که زندگی امروز ما حداکثر تا 20 درصد با این شیوه انطباق دارد و 80 درصد سبک زندگی ما شیعیان ایرانی - اگر بخواهیم منبع و ماخذی برای آن بیابیم،- منتسب به اسلام نیست. این شیوه شاید شبیه مذاهب دیگر غیر از مذهب شیعه باشد و این نشان می دهد ما در سبک زندگی، خودآگاه یا ناخودآگاه راه اهل بیت را طی نکرده و نمی کنیم.
افراد خاصی را باید به ولیمه دعوت کرد
حجت الاسلام ادیب خاطرنشان کرد: در رابطه با نوع افرادی که به این اطعام دعوت می شوند و سقف و نوع غذاهایی که مورد استفاده قرار می گیرد، در کلامی از امام صادق علیه السلام آمده است که افراد مسکین را برای ولیمه دعوت کنید. «مسکین» در تعریف با «فقیر» متفاوت است و به افراد نیازمندی گفته می شود که عزتمندانه زندگی کرده، نیاز خود را به زبان نمی آورند و طرح نیاز نمی کنند. اما فقیر کسی است که نیاز خود را بیان می کند.
وی افزود: در ادامه کلام حضرت آمده است که آنچه باطل باشد، نمی تواند سرانجام داشته باشد. یعنی عمل باطل نتیجه و سامانی نیز ندارد. بنابراین آنچه از این کلام استنباط می شود آنست که اگر افرادی غیر از مسکینان برای ولیمه دعوت شوند، حداقل می توان گفت که این ولیمه مورد تایید نیست. و در یک گام فراتر، در کلام دیگری از پیامبر اعظم صل الله علیه و آله نقل است که در طعام ولیمه خود فقرا و اغنیا را قرار دهید. یعنی مراقب باشید فقرا فراموش نشوند. گویا این روایت بدنبال حل مشکل ماست. چرا که برخی استدلال می کنند که پس از بازگشت از سفر که نمی توان فامیل و بستگان را از حضور در ولیمه ممنوع کرد این کار ممکن است بازتاب منفی داشته و حتی برخی این رفتار را برخلاف توصیه های اسلام به صله ارحام تصور کنند. به همین دلیل پیامبر اعظم صل الله علیه وآله فرمودند: در طعام ولیمه خود فقرا و اغنیا را قرار دهید.
این کارشناس حج و زیارت تاکید کرد: بنابراین اگر از دعوت فامیل و بستگان که نیازمند هم نیستند، ناچاریم اما می توان به گونه ای کار را ساماندهی کرد که اکثریت چشم گیری از مهمانان از فقرا باشند. پس اگر زایر می خواهد طبق سفارش معصوم عمل کند زمانی می تواند این ولیمه را مورد تایید بداند که اکثریت حاضرین در مجلس ولیمه از نیازمندان باشند.
ولیمه های اسلامی یا مهمانی های باشکوه آنچنانی
حجت الاسلام ادیب برای مهمانی ولیمه حج رعایت دو شرط را لازم و ضروری دانست و گفت: این که ولیمه بیش از یک روز نبوده و اکثریت مهمانان حاضر در آن از فقرا و نیازمندان باشند، دو شرطی هستند که برای مورد تایید بودن این عمل از نظر در نظر ائمه معصومین علیهم السلام باید راعیت شود. چرا که فلسفه وجودی ولیمه ها، حل مشکل و نیازهای غذایی افراد است که این را از کنار هم قرار دادن 2 روایت عنوان شده می توان بدست آورد.
وی در پایان با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در رابطه با کاهش هزینه های حج خطرنشان کرد: تعریف ولیمه یعنی دادن غذا به فقرا و این عمل با رعایت شرایطی که برای آن ذکر شد، می تواند در راستای سنت پسندیده الهی باشد و هیچ منافاتی با فرمایشات مقام معظم رهبری ندارد. اما اگر سفره ای با حضور اکثریت غیرنیازمندان پهن شد، اصولا عنوان ولیمه برآن صدق نمی کند بلکه یک مهمانی با شکوه است بدون پیامدهای دینی، عبادی و الهی که با فرمایشات رهبری نیز منافات دارد.
پایان پیام/
نظر شما