تنها گروهی که پیامبر (ص) در زمان رحلت از آنها خشمگین نبود

خبرگزاری شبستان: گاهی سؤال می‌شود که شیعه و مذهب تشیع از چه زمانی پیدا شده است؟، وقتی به روایات مراجعه می‌کنیم در می‌یابیم که از جابر بن عبدالله انصاری نقل شده است که تشیع، ریشه در زمان خود رسول خدا(ص) دارد. حضرت محمد(ص) خود این واژه را به کار برده‌اند و مؤسس مذهب شیعه شخص رسول‌الله(ص) است. امام راحل(ره) در مقدمه وصیت‏نامه الهی‏ ـ سیاسی‏ خویش ‏حدیث ثقلین را مطرح کرده است. در این وصیت‏نامه آمده است ما افتخار می‌کنیم پیرو مذهبی هستیم که مؤسس آن رسول‌ الله(ص) است. ما شیعیان باید به مسئولیت‌های خود واقف بوده و وظایف خود را به شکل مطلوب انجام دهیم. در گفت‌وگو با دکتر پریش کوششی، دکترای فلسفه و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، محقق و مترجم آثار دینی و فلسفی به بررسی این موضوع نشستیم که اکنون بخش دوم و پایانی آن از نظرتان می‌گذرد.
 

شیعه در روایات و نقل بزرگان چگونه ترسیم شده است؟

جابر بن عبدالله انصاری نقل می‌کند روزی در محضر رسول خدا (ص) بودم که ناگهان حضرت (ص) رو کردند به سوی علی (ع) و فرمودند: ‌ای ابوالحسن آیا تو را مژده ندهم؟ عرض کرد: چرا یا رسول الله (ص)، حضرت (ص) فرمودند: این جبرئیل است. به من خبر می‌دهد که خداوند متعال به شیعیان تو نه خصلت عطا فرموده: مدارای دم مرگ، انس در هنگام وحشت، نور در تاریکی، آسودگی ترس دیگران، عدالت و دادگری درسنجش اعمال، گذشتن از صراط به بهشت پیش از سایر مردم در حالی که نور آن‌ها در پیشاپیش و سمت راست آنان می‌شتابد.
امام صادق (ع) نیز از پدر بزرگوارش و از جدش نقل فرموده که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: خداوند روز قیامت برخی بندگانش را از خاک برانگیزد در حالی‌که صورت‌های آنان از نور می‌درخشد و لباس‌هایی از نور دارند، بر فراز منبرهایی از نور و در دست آن‌ها عصایی از نور است، از دو طرف عرش حرکت می‌کنند، در رتبه پیامبران ولی پیامبر نیستند و در مقام شهیدان ولی شهید نیستند، مردی بپاخاسته عرض کرد:‌ ای رسول خدا (ص) آیا من از آن‌ها هستم؟ فرمودند نه، پس سؤال کرد آن‌ها چه کسانی هستند؟ حضرت دست مبارکش را بر شانه علی (ع) گذاشته و فرمودند این مرد و شیعیانش هستند.
حضرت رضا (ع) از پدران بزرگوارش نقل می‌کنند که حضرت رسول (ص) فرمودند: من و این علی (ع) مثل این دو انگشت هستیم و دو انگشت خویش را به هم چسبانید، یعنی متصل به هم و بین ما فاصله‌ای نیست و شیعیان ما با ما هستند و هر کس ستمدیده‌ای را کمک کند نیز چنین است.
حضرت علی (ع) نیز به نقل از پیامبر (ص) فرمودند: یا علی! شیعیان تو در روز قیامت می‌آیند در حالی که سیرابند و تشنگی ندارند، اما دشمنان تو می‌‌آیند در حالی که تشنه هستند، آب طلبند و کسی به آنان آب نمی‌دهد.
شیخ مفید از ابن عباس نقل کرده است که از رسول خدا (ص) این آیه را پرسیدم: «آنان که در ایمان بر همه پیشی گرفتند، آنان به حقیقت مقربان درگاهند، آنان در بهشت پرنعمت جاودانه متنعمند» فرمودند: جبرئیل (ع) به من گفت: علی (ع) و شیعیانش هستند که در رفتن به سوی بهشت بر همه پیشی می‌گیرند و نزد خدا مقربند، کرم و بزرگواری خدا برای آنهاست.
از امام صادق (ع) نقل شده که رسول خدا (ص) فرمودند: یا علی (ع) تو و شیعیانت روز قیامت در ایستگاه (بازخواست) در سایه هستند و در بهشت متنعم، یا علی همانا بهشت مشتاق شماست و فرشتگان مقرب عرش از ورود شیعیانت خوشحال و همه فرشتگان برای آنان آمرزش می‌خواهند. یا علی پیروان تو برای رسیدن به درجات بیشتر بهشت با یکدیگر رقابت دارند و خدا را ملاقات می‌کنند در حالی که حسابی بر آن‌ها نیست. یا علی! کارهای شیعیان تو هر روز جمعه بر من عرضه می‌شود، از اعمال شایسته آن‌ها خوشحال و برای گناهانشان طلب آمرزش می‌کنم. امیرالمؤمنین (ع) به قنبر فرمودند: برخیز و از من مژده بگیر که خدا بر همه امت خشمناک است، مگر شیعیان من. بدان که هر چیزی را شرفی است و شرف دین به شیعه است. هر چیزی را ستونی است و ستون دین شیعه است و بدان که هر چیزی بزرگی و نمونه ممتازی دارد و بزرگ مجالس محفل شیعیان ما است و هر چیزی را گواهانی است و گواهان زمین شیعیان ما هستند که در زمین ساکنند. آگاه باشید که هر کس شما را مخالفت ورزد با این آیه شریف نسبت دارد «رخسار گروهی در آن روز ترسناک و ذلیل باشد و همه کارشان رنج و مشقت است و پیوسته در آتش فروزان دوزخ معذبند» و بدان هر کس از شما خدا را بخواند، دعایش مستجاب است و هرکس از شما از خدا حاجتی را بخواهد، صد نیازش برآورده می‌شود. چه خوش است حسن رفتار و کردار خدا به شما. شیعیان ما روز قیامت از قبرهای خویش بیرون آیند در حالی که رنگ‌ها و چهره‌های آن‌ها نور پخش می‌کند، به آن‌ها امان داده‌اند، هیچ گونه ترس و وحشتی بر آن‌ها نیست و خداوند بیشتر از ما شیعیان ما را دوست دارد. 
 

 در روایتی هم آمده که رسول‌الله (ص) فرمودند: اگر تو و شیعیانت نبودید، دینی برای خداوند بر پا نمی‌شد؟!
بله! از حضرت رسول (ص) نیز روایت شده که فرمودند: یا علی! شیعیان تو برگزیدگانند و اگر تو و شیعیانت نبودید، دینی برای خداوند بر پا نمی‌شد و اگر از شما کسی در زمین نباشد، آسمان باران نفرستد. یا علی برای تو گنجی است در بهشت و تو صاحب دو طرف آن هستی، شیعه تو به نام حزب خدا شناخته شده‌اند. یا علی! تو و شیعیانت به دادگری پیروزید و برگزیدگان خدا از میان آفریده-هائید.
از امام جعفرصادق (ع) گزارش شده که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: در جانب عرش خدا مردمی باشند با صورت‌های نورانی و لباس‌هایی از نور بر فراز تخت‌هایی از نور. علی (ع) سؤال کردند این‌ها چه کسانی هستند؟ پیامبر (ص) فرمودند: شیعیان تو هستند و تو رهبر آن‌ها هستی.
همچنین بار‌ها امیرالمؤمنین (ع) به قنبر می‌فرمودند: مژده باد شما را و بشارت دهید، به خدا قسم پیامبر خدا (ص) از دنیا رفت و بر تمام امتش خشمگین بود، مگر بر شیعه. بدان که هر چیزی را دستاویزی است و دستاویز دین شیعه است و هر چیزی را شرفی است و شرف دین شیعه است و هر چیزی را سید و بزرگی است و بزرگ مجالس محفل شیعه است و هر چیزی را پیشوایی و پیشوای زمین، زمینی است که شیعه در آنجا دارد و هر چیزی را هوس و خواستی است و هوس دنیا سکونت شیعه ما در آن است. همچنین امام علی (ع) فرموده است: وابستگان به ما روز قیامت از قبرهای خویش بیرون آیند با صورت‌های نورانی و چشم‌های روشن. از آنچه مردم می‌ترسند، به آن‌ها امان داده‌اند، مردم می‌ترسند و آن‌ها را اندوهی نیست. به خدا قسم شما توجه ندارید که وقتی یکی از شما‌ها به نماز می‌ایستد، فرشتگان اطرافش را می‌گیرند، بر او درود می‌فرستند و برایش دعا می‌کنند تا نمازش تمام بشود. بدان که هر چیزی را گوهری است و گوهر فرزندان آدم حضرت محمد (ص) و ما و شیعیان ماست چقدر آن‌ها به عرش خدا نزدیک هستند و چه نیکوست رفتار خدا با آن‌ها در قیامت، به خدا اگر به خود نبالند و به خاطر بزرگی فخر نکنند. فرشتگان در برابرشان به آن‌ها درود می‌فرستند و سلام می‌کنند.
نسایی از علی (ع) روایت کرده که فرمودند: منزلتی را که من نزد پیامبر (ص) داشتم هیچ کس نداشت. من هر شب بر پیامبر (ص) وارد می‌شدم اگر در نماز بود، سبحان الله می‌گفت و من داخل می‌شدم و اگر در نماز نبودند به من اذن دخول می‌دادند.
شگفتا که پیامبر (ص) می‌فرمودند: علی را کسی جز من و خداوند متعال نمی‌شناسد. وی در حدیث دیگری از علی (ع) روایت کرده که می‌فرمودند: رابطه من با پیامبر (ص) چنین که هر گاه از او سؤال می‌کردم او پاسخ می‌داد، هر ‌گاه خاموش بودم او خود با من سخن می‌گفت و حقایقی را در اختیار من قرار می‌داد.
نسایی از ام سلمه روایت کرده که گفت: سوگند به خدا نزدیک‌ترین افراد به پیامبر اکرم (ص) علی (ع) بود.
امیرالمؤمنین (ع) در خطبه قاصعه در مورد ارتباط خود با پیامبر (ص) چنین فرموده است: من همچون نوزادی که دنبال مادرش می‌رود پیامبر (ص) را پیروی می‌کردم، و او هر روز دانشی از اخلاق خویش را به من می‌آموخت و مرا به تبعیت از آن فرمان می‌دادند. نصوص یاد شده گویای این حقیقت است که پیامبر (ص) از آغاز در فکر رهبری امت اسلامی پس از خود بود و برای این منظور علی (ع) را مناسب‌ترین فرد می‌دانست. بدین جهت او را برای چنین مسؤولیت بزرگی تربیت نمودند. در نصوصی دیگر امامت و رهبری را صریحاً بیان شده است. مثلا در مورد ذیل: حدیث یوالدار، حدیث ثقلین، حدیث منزلت، حدیث غدیر و ده‌ها مورد دیگر. بنابراین تشیع پدیده‌ای نیست که در مرحله‌ای پس از ظهور اسلام و در میان حوادث و رخدادهایی پدید آمده باشد، بلکه پدیده‌ای است که به صورت طبیعی با ظهور اسلام تکوین یافته است.
 

در ارتباط با تاریخ شیعه و تشیع چه نکاتی را باید مد نظر داشت؟
چند مطالب را باید مورد توجه قرار داد؛ تشیع به معنای اعتقاد به خلافت و امامت بلافصل علی (ع) و منصوص بودن امامت او. تشیع به معنای اعتقاد به لزوم محبت نسبت به امام علی (ع). تشیع به معنای اعتقاد به افضلیت امام علی (ع) بر دیگر اصحاب پیامبر (ص). شناخته شدن گروهی از صحابه پیامبر (ص) در عصر رسالت به شیعه علی (ع). پیدایش اختلاف در میان مسلمانان در مورد جانشینی پیامبر اکرم (ص) و پیشوای مسلمانان پس از آن حضرت و طرفداری عده‌ای از مهاجران و انصار از امامت علی (ع) و در نتیجه ظهور شیعه به عنوان مذهبی خاص در جهان اسلام شکل گرفت. شیعه می‌گوید: هرگز متصور نیست پیغمبر اکرم (ص) رحلت فرماید و کسی را جانشین خود قرار ندهد و سرپرستی برای اداره امور مسلمین و گردانیدن چرخ جامعه نشان ندهد.

پایان پیام/