رضا نباتی، کارشناس کتب درسی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به آسیب شناسی آموزشهای قرآنی در این وزارتخانه به خبرنگار قرآنی خبرگزاری شبستان گفت: برای نقد و بررسی قرار دادن برنامه های درسی وزارت آموزش و پرورش باید اهداف و رویکردهای آن را مدنظر قرار داد که براساس آنها کتب درسی تالیف می شود که اغلب این رویکردها برگرفته از اسناد بالادستی است.
وی افزود: روشها محتوای کتب و معلمان در کنار وسایل آموزشی درصدی از هدف مدنظر را محقق می کند که مسایل دیگر همچون مدرسه فضای آموزشی مسایل تربیتی جامعه و نحوه ارایه مطالب از سوی معلمان به دانش آموزان بسیار قابل اهمیت است.
نباتی تصریح کرد: اگر تمام این موارد به درستی انجام گیرد ولی جامعه در فرهنگ انس دائمی با قرآن ضعیف باشد هدف مدنظر محقق نشده و مشکل بر جای خود باقی است. در مقایسه کشورمان با سایر ملتهای اسلامی فرهنگ انس دائمی با قرآن به صورت عام وجود دارد و با تغییر روش درسی کتب آموزشی در کنار وجود این مشکل نمی توان دانش آموزانی تربیت کرد که انس دائمی با آیات کلام الهی داشته باشد. لذا باید توجه و انس به قرآن کریم به عنوان رویکرد اصلی آموزش قرآن در مدارس مدنظر قرار گیرد.
برای انس دائمی شاگردان با قرآن کریم چه باید کرد؟
کارشناس کتب درسی وزارت آموزش و پرورش افزود: باید برای قرآن موضوعیت قائل شویم حال آنکه اغلب برای این کتاب الهی طریقیت قائل هستیم متاسفانه بسیاری از اساتید، روحانیون و افراد عالم از خواندن دائمی قرآن به دور هستند و افراد جامعه با نگاه به این قشر سرمشق می گیرند.
وی افزود: اگر انس دائمی با قرآن نباشد همچون درسهایی مثل زبان انگلیسی به مرور از ذهن دانش آموزان رفته و به فراموشی سپرده می شود و برای ایجاد یک استحاله نیازمند یک تغییر نگاه فرهنگی در جامعه هستیم همچون حافظان قرآن که اگر هم مدت زمان طولانی محفوظات خود را تکرار نکنند چیزی در ذهنشان باقی نمی ماند.
نباتی با اشاره به راهکارهای ایجاد انس و الفت مستمر با آیات الهی در میان دانش آموزان عنوان کرد: همانطور که مقام معظم رهبری در فرمایشات خود به مسئولین کشوری تاکید داشته اند باید آحاد مردم و به خصوص مسئولان انس بیش از پیش با قرآن کریم داشته باشند و این موضوع به عنوان مهمترین رویکرد فعالیت های آموزش و پرورش قرار گیرند. انس دائمی با قرآن کریم از سفارشات خداوند است که در آیات بسیاری می فرماید قرآن را به صورت ترتیل بخوانید و هر چه می توانید از این کتاب تلاوت کنید. ایجاد فضایی مبتنی بر انس دائمی با قران کریم نیازمند برگزاری کرسی های هم اندیشی با حضور اساتید برای برنامه ریزی پویا در این حوزه است.
چرا فرهنگ آموزش قرآن ؟
نباتی تصریح کرد: امروزه از آموزش و یادگیری به عنوان یک رویداد فرهنگی آن هم از نوع پیچیده یاد می شود. آموزش و یادگیری در بستری از فرهنگ وفعالیت فرهنگی اتفاق می افتد و نتیجه ای هم که ارائه می کند، خود یک رویداد فرهنگی است. با کمی دقت در اطراف خود به این مساله پی می بریم که بسیاری از رفتارها و سوء رفتارهای فردی و اجتماعی ریشه در فرهنگ آموزش دارد. به عنوان مثال همه ما نماز می خوانیم زیرا همان وقتی که نوزادی بیش نبودیم مادر وپدر خود را بر سجاده نماز دیدیم. در حالی که رادیو دعای سحر پخش می کرد. اما چند بار پدر و مادرمان را مشغول خواندن قرآن دیدیم؟ آیا بچه های ما پدر ومادر و معلم خود را مشغول تلاوت و توجه به قرآن دیده اند ؟
وی افزود: این مساله فقط به حوزه علوم انسانی مربوط نمی شود بلکه سایر حوزه های معرفتی از جمله تجربی و ریاضی و... در تقابل با چنین فرهنگی اتفاق می افتد. پاسخ به این سوال که آیا علوم محض هم وجود دارند و یا خیر ؟ از مسائلی است که امروزه کم وبیش در مجامع علمی ودینی کشورهای اسلامی مطرح است. بی سبب نیست که بسیاری از فعالیت های آموزشی آن چنان که باید مؤثر وکارآمد نیستند. زیرا درکشور ما هنوز قبول این باورکه امر آموزش یک رخ داد فرهنگی است، که نه به یکباره بلکه درطول زمان شکل گرفته و شبکه محکمی از باورها و پیش فرض ها را تشکیل می دهد، چندان مورد قبول و توجه واقع نشده است. همچنین یکی از دلایل کندی تولید علم در کشورهای درحال توسعه، عقب ماندگی آموزش وپرورش آشکار، نسبت به آموزش وپرورش پنهان است. همین مساله « شکاف آموزشی» عمیقی را در پی داشته و دارد...؛ درحال حاضر این شکاف آموزشی درگسترش فعالیتهای مختلف قرآنی کشور اعم از آموزش های عمومی قرآن و فعالیت های فوق برنامه وتخصصی قرآنی به وضوح دیده می شود. البته دلایل آن ریشه در نگاه های تک بعدی و برنامه ریزی ها و عملکردهای سطحی و شتابزده گذشته دارد. هنوز بسیاری از فعالان قرآنی، آموزش را صرفا انتقال یک سری اطلاعات، قواعد و برخی مهارت های قرآنی به فراگیران تلقی می کنند و حتی در برابر روش ها و متد جدید آموزشی از خود عکس العمل منفی نشان می دهد.
تنها معلمین دروس قرآنی متکفل امر خطیر تعلیم وتربیت اسلامی نیستند
نباتی با اشاره به توجه نظام به گنجاندن موضوعات قرآنی در چشم انداز پیش رو عنوان کرد: از اصول اساسی سند چشم انداز کشور، توجه جدی به ‹‹ تولید علم ›› است. باکمال تأسف باید گفت : هنوز هم، به جای توجه واستقبال از افکار خلاق، این افراد هستند که درعرصه های مختلف فعالیت های قرآنی صاحب قدرت و نام هستند و پذیرش این مساله که از راه های بهتر و ساده تر و در زمان کمتر نیز می توان به اهداف رسید؛ و یا اینکه هدف های تعریف شده با انتظارات جامعه نسبت مناسب تری می تواند داشته باشد پس باید به ناچار تغییرات نسبی و در مواردی تغییرات کلی اعمال بشود... برای عده ای چندان خوشایند نیست. بدیهی است در بستر چنین شکاف آموزشی، تولید علم رشد چندانی نخواهد داشت و عواقب این روند نیز چیزی جز تعصّبات غلط و تهجرگرایی از سویی و کنار کشیدن افراد خوش ذوق و دلسوز از مشارکت فعال در چنین حوزه هایی از سوی دیگر، نخواهد بود. به نظر می رسد متولیان امور فرهنگی و قرآنی کشور نیز به این نتیجه رسیده اند که به جای تثبیت وضعیت فعلی، باید به استقبال تغییر بروند. زمان آن فرا رسیده است تا با تأمل در شیوه های کهن، از روش های آموزش سنتی پلی به شیوه های نوین زده و با توجه جدی به فرهنگ آموزش، شکاف آموزشی را پرکرد . تجربه ثابت کرده که هرگاه تغییرات به صورت نسبی و به مرور انجام نشود، در دراز مدت اصل مسأله و حتی بخشی از جامعه را دچار بحران می کند. رهنمودهای مقام معظم رهبری در سال های اخیر به تنهایی خودگویای این مدعا است و زمینه مناسب را برای این گونه تغییرات فراهم کرده است.
نباتی تصریح کرد: با توجه به آنچه گفته شد توجه جدی به ‹‹ فرهنگ آموزش قرآن ›› به عنوان یک نگاه جدید با هدف آسیب شناسی و نقد و بررسی فعالیت های آموزشی ، پژوهشی و ترویجی قرآنی کشور ضروری می کند. با توجه به نگاه فرهنگی به مقوله آموزش قرآن،می توان به نقد ساختارهای موجود، اصلاح محتوای آموزشی و ارائه تصویر مناسب الگوهای برتر پرداخت. در چنین نگاهی دیگر تنها معلمین و دروس دینی وقرآن متکفل امر خطیر تعلیم وتربیت اسلامی وقرآنی که مد نظر امام راحل بود، نیستند. بلکه همه دروس وهمه معلمان و دبیران اعم از ریاضی ، علوم تجربی، حرفه وفن ، زیست شناسی وفیزیک وشیمی و... در حد خود در این زمینه دارای سهم و وظیفه هستند.
پایان پیام/
نظر شما