مقبولیت و محبوبیت امام جماعت؛ دو عنصر تاثیرگذار در جذب جوانان به مسجد

خبرگزاری شبستان: جهانی که ما امروز در آن زندگی می کنیم به شدّت در مادیات و جاذبه های دنیوی و نفسانی غرق شده و به وسیله فساد، بی عدالتی، جنگ، مشکلات اخلاقی و روانی تهدید می شود. تنها داروی شفا بخش و نجات دهنده انسان از ناملایمات که می توان تجویز کرد، ارتباط با ذات لایزال الهی و پیوستن به چشمه های رحمت وی است. نماز به عنوان بارزترین جلوه ارتباط خالق با مخلوق و مسجد به عنوان مکان مقدس برای انجام این فریضه نقش بی بدیل و مهمی در حرکت بشر به سوی کمال دارد.
جوانان به عنوان آینده سازان و از بزرگ ترین سرمایه های کشور در پی دست یافتن به بینشی پویا، متحول و جدید نسبت به زندگی بوده و برای دستیابی به آن هر تلاشی را پذیرا می شوند. شخصیت واقعی در دوره جوانی شکل می گیرد و مایه های آن بر آورده شدن نیازهای معنوی شان است. هویت یابی و تعلق گروهی، حرمت طلبی و تشخص و ابراز وجود، کمال جویی و شادابی و آرامش جویی، تربیت و اخلاق انسانی، معرفت، معاشرت و نوعدوستی و همبستگی اجتماعی از جمله مهمترین نیازهای معنوی جوانان هستند. دین اسلام به عنوان کاملترین دین الهی پاسخگوی تمامی نیازهای فطری جوان و هدایت کننده او به قله های سعادت و رستگاری ابدی در هر دو جهان است.
بر این اساس تلاش برای توسعه آگاهی های دینی آنان از اهمیت به سزایی برخوردار است. اگر میزان معرفت جوانان به معارف و آموزه های دینی از رشد مطلوبی بهره مند باشد شخصیت دینی آنان به گونه ای شایسته شکل خواهد گرفت و هنگام ورود به جامعه اسلامی تأثیر به سزایی در آن جامعه پدید می آورند.
در این میان مساجد با برنامه های خود کارکردهای مهم در ابعاد فرهنگی- سیاسی اجتماعی و تعلیمی- تربیتی دارند. مساجد یکی از امتیازات اسلام و متعلق به مردم و جایگاه عبادت و ارتباط انسان با پروردگار است و بنا بر تعریف نبی مکرم اسلام خاتم النبیین حضرت محمد (ص) مسجد جایی است که شرافت حضور انبیاء را داشته باشد و اطلاق خانه خدا بر آن صدق کند.
مسجد مکانی بی بدیل هست که می تواند شخصیت جوان را مطابق آموزه های دینی بارور و روح خداجویی وعدالت خواهی را در اعماق وجود آنان ریشه دار سازد.
در این راستا این نوشتار به بررسی راهبردها و راهکارهای جذب جوانان به مسجد و مولفه های اثر گذار بر حضور جوانان در مسجد می پردازد. این مولفه ها عبارتند از برنامه ریزی کلان، امام جماعت و متولیان مساجد، والدین و خانواده ، نهاد های آموزشی و فرهنگی، فضا و موقعیت فیزیکی مسجد، رسانه ها و همسالان.

برنامه ریزی و مدیریت کلان
میزان اهمیت عنصر برنامه ریزی و مدیریت در هر نهادی با توجه به نقش ها و کارکردهای آن نهاد روشن می شود. نگاهی گذرا به نقش های گوناگون و مهمی که مسجد باید در عرصه های عبادی، تربیتی، فرهنگی، آموزشی، اجتماعی و سیاسی ایفاء کند می تواند اهمیت برنامه ریزی مسجد را روشن سازد.
لزوم برنامه ریزی کلان در راستای هدایت مجموعه مساجد کشور به فرهنگ سازی و ارتقای فرهنگ دینی و اسلامی زمانی مشخص تر می شود که ما آگاه باشیم که بزرگترین اجتماعات انسانی را در قالب مناسبت های مختلف در مساجد مشاهده می کنیم. اگر متولیان فرهنگی کشور برای چنین مجالسی برنامه ریزی دقیق و حساب شده داشته باشند این اجتماعات به یک فرصت عظیم برای پیشبرد فرهنگ عالی اسلام تبدیل می شود. در غیر این صورت این اجتماعات، تحت تاثیر دخالت ها و غرض ورزی های دشمنان می تواند زمینه ایجاد تهدید برای فرهنگ اصیل اسلامی باشد. بنابراین بر مسئولان و برنامه ریزان ضروری است در حفظ ملاک هایی که اسلام برای مساجد توصیه کرده است کوشا باشند و نگذارند مسجد و منبر و محراب در اختیار عده ای قرار بگیرد که از ابتدایی ترین مسائل اسلامی خود بی خبرند که این امر باعث دین گریز شدن جوانان و نو جوانان از مساجد می شود و آنان را در دام مکتب های ناصواب غربی و شرقی می اندازند.
مساجد زمانی می توانند در جلب جوانان موفق عمل کنند که به درستی نیازهای همه جانبه جوانان را تشخیص دهند. با این حال متاسفانه امروزه مساجد بیشتر به صورت محلی برای عبادت تبدیل شده و برنامه های فرهنگی و هنری آن در حاشیه و نامتناسب با نیازهای نسل جوان است.
همچنین جوانان در شرایط اجتماعی امروز با مسائل و مشکلات متفاوتی برخورد می کنند که والدین کمتر این دسته مشکلات را تجربه کرده اند. بنابراین نمی توانند آن طور که بایسته است پاسخگوی مشکلات فرزندان خود باشند. مساجد باید با درک این خلاءها در زمینه های تربیتی پاسخ گوی مشکلات روانی و اجتماعی جوانان باشند. در این صورت است که جوانان خود به خود مساجد را به عنوان مامنی برای رهایی از مشکلات و منجلاب های اجتماعی انتخاب می کنند.

امام جماعت و متولیان مسجد
یکی از ارکان مهم مسجد در جذب جوانان، امام جماعت است که در جهت دادن فعالیت ها مؤثر است. امام جماعت به عنوان کانون مرکزی ارتباطات در مسجد مورد توجه همه مراجعین مسجد است. امام جماعت مسجد هر یک از ویژگی های زیر را داشته باشد:
الف- آگاهی و شناخت کامل به متون دینی و فقهی.
ب- ایمان و باورداشت نسبت به عقاید و گفتارهای خود.
ج- عامل بودن به احکام شرعی و اخلاقیات
د- اخلاق خوش و انس با جوانان
امروزه بیرون آوردن جوانان از محیط بسته خانه و جذب آنها به بطن جریانات اجتماعی و دینی برای فعالین محلات و از جمله وعاظ مساجد از مهمترین کارها به شمار می‌رود تا شاهد جوانان خواب آلود و چشم دوخته به صفحه مانیتور رایانه نباشیم. حتی می‌توان این تهدید را به فرصت تبدیل کرد و از این وسایل علیه مقاصد غرب استفاده کرد. این مهم درصورتی عملیاتی می‌شود که مساجد و وعاظ خود را به علوم روز مجهز کرده و تلاش کنند که ازهمین وسایل برای جذب جوانان استفاده کنند. اما در کنار این عوامل نباید از روش‌های سنتی جلب و جذب غافل بود زیرا فناوری روز غرب فاقد روح و عطوفت است و در بسیاری از موارد کاری که ارتباط چهره به چهره می‌کند این وسایل قادر به انجام آن نیستند.
توجه به تأثیر شخصیت امام جماعت بر جوانان نیز موردی قابل ذکر است. اگر امام جماعت گرم و انعطاف پذیر باشد و به آرامی رفتار کند، جوانان هم احساساتشان را بیشتر بیان می کنند و به راحتی در فعالیت های مساجد شرکت کرده و احساس استقلال می کنند. در جوانانی که انگیزه درونی و اعتقادات مذهبی کم است، اگر روابط امام جماعت با آنها همراه با گرمی و پذیرش جوانان به عنوان انسانی با ارزش و شخصیت دادن به آنان باشد، می تواند اثرات سازنده ای در قوی کردن اعتقادات داشته باشد. در این ارتباط امام جماعت می تواند از روش های زیر بهره بیشتری ببرد:
1- به ابراز رفتار دوستانه نسبت به جوانان بپردازد.
2- در روابط خود از لبخند استفاده کند و از رفتار خشک و مصنوعی پرهیز کند.
3- احساسات مثبت خود را ابراز کند.
4- به اعتماد به نفس و پذیرش شخصیت مثبت فرد از خود اهمیت دهد.
5- به ویژگی های جسمی، روانی و عاطفی جوانان توجه کند.
6- از انجام دادن رفتارهای متزلزل اجتناب کند.
7- به جوانان فرصت دهد تا در امور مساجد مشارکت کنند و وظایفی را به آنان محول کند.
8- به آنان اجازه دهد که احساسات خود را بیان کنند و تعاملات گرم و صمیمی را آنها برقرار کند.
9- فضایی گرم و پذیرا و دل­انگیز در مسجد فراهم کند.
10- به میزان پیشرفت جوانان در ارتباط با مسجد توجه کند.
11- از روش­های تشویقی ویژه­ای استفاده کند.
امام جماعت اگر بخواهد مسئولیت خود را به بهترین نحو انجام دهد باید به سه عنصر زیر مجهز باشد:
1) مقبولیت 2) محبوبیت 3) موفقیت
مقبولیت: گاهی ما فردی را ارزیابی می‌کنیم از نظر عقلی نقص عمده‌ای در او تشخیص نمی‌دهیم و او را می‌پذیریم و حاضر می‌شویم پشت سر او نماز بخوانیم . از جمله عوامل مؤثر در مقبولیت امام جماعت این است که روشنفکر ، آگاه و برخوردار از مراتب علمی بوده و مهربان و خوش برخورد باشد.
محبوبیت: گاهی نیز علاوه بر پذیرش فرد ، احساس می‌کنیم که قلباً با او ارتباط برقرار می‌کنیم و او را دوست داریم . در این موقع می‌گوییم که او محبوبیت دارد. آری ، جوانان به آن اندازه از درک و فهم رسیده‌اند که امتیازات روحی فرد را درک کنند و می‌بینیم امامان جماعتی را که بدون نیاز به تبلیغ دیگران در بین مردم محبوب و ممتاز تلقی می‌شوند. از جمله عوامل مهم ایجاد محبوبیت عبارتند از: دوری از خودخواهی، تکبر و خشک و متحجر بودن و جایگزین کردن صداقت، محبت، صمیمیت، انعطاف‌پذیری و شوخ طبعی و فروتنی به جای آنها.
موفقیت: در این عنصر امام جماعت باید ابتدا به قوانین حاکم بر روح جوان که خود موضوع مبحث روانشناسی است آگاه باشد تا توانایی برقرار کردن ارتباط و همزبانی و همدلی با آنها را داشته باشد و دوم اینکه با تکنیک‌های آموزشی و تربیتی آشنا باشد و بتواند با استفاده صحیح ، آنان را به مقاصد مورد نظر راهنمایی کند .امام (ره) فرمودند: "این تأثیر قلبی و حضور باطنی در ایام جوانی بهتر حاصل می‌شود ، زیرا که قلب جوان لطیف و ساده است و صفایش بیشتر است و واردات آن کمتر و تزاحمات و تراکمات در آن کمتر است ، پس شدید الانفعال و کثیرالقبول است. بلکه هر خلق زشت و زیبایی در قلب جوان بهتر داخل شود و شدیدتر و زودتر از آن متأثر و منفعل شود. بسیار اتفاق افتد که حق یا باطل یا زشت یا زیبا را به مجرد معاشرت با اهل آن بدون دلیل و حجت قبول کند.
هیئت امنای مساجد نیز در اداره مساجد و ارتباط با جوانان نقش عمده ای دارند که متاسفانه این مورد کمتر مورد بررسی و مداقه قرار گرفته شده است. در زیر برخی از ویژگی هایی که برای موفقیت هیئت امنای مساجد در امر مسجد داری لازم است ذکر می شود.
همکاری جدی: هیئت امنای مساجد باید کار خود را جدی تلقی کرده و همان اندازه که به شغل خود اهمیت می دهند به وظیفه خود در قبال مسجد نیز باید تن دردهند. گاها دیده می شود که افرادی هیئت امنای مسجد هستند که حتی در مسجد حضور کافی نیز پیدا نمی کنند. این افراد چگونه می توانند اهتمام در اداره خوب مسجد داشته باشند.
تقسیم کار: عدم تقسیم کار بین هیئت امنای مساجد موجب ناکارمد بودن هیئت و سر درگرمی مراجعین می گردد و وجهه هئیت امنار ار که باید در زمره افراد مشکل حل کن باشند را مخدوش می کند.
تامین بودجه: هیئت امنای مساجد باید از نفوذ و ارتباطات قوی برخوردا باشند تا بتوانند در جذب کمک های مالی از خیرین و یا نهاد های دولتی و غیر دولتی موفق عمل کنند. زیرا که کارهای فرهنگی در مسجد نیاز به هزینه های بالایی دارند و بدون بودجه مناسب امکان فعالیت های مناسب کمتر وجود دارد.
توجیه جوانان و نوجوانان: هیئت امنای مساجد باید در مورد تصمیمات و سیاست هایی که برای مسجد اتخاذ می کنند به جوانان توضیح لازم را بدهند. این امر علاوه بر اینکه جلوی مخالفت جوانان در اجرای تصمیمات را می گیرد ، جوانان را در تصمیم گیری و اجرای تصمیمات همراه هیئت امنا می کند.
اهتمام به امور جوانان و نو جوانان: جوانان از بزرگترها همیشه چشم داشت کمک و راهنمایی دارند و مخصوصا از افراد وجیه و مورد احترام که در مساجد به عنوان هئیت امنا انتخاب می شوند این انتظار بالاتر است. این امر باید همیشه مورد توجه هیئت امنای محترم مساجد قرار بگیرد.
صبر و استقامت:عنصر«صبر و استقامت» برای مربیان و متولیان مساجد عامل تعیین کننده در موفقیت آنان در تربیت قشر جوان است.

خانواده و والدین
همه دانشمندان اذعان دارند که تربیت از خانواده شروع می شود و جامعه شناسان خانواده را اجتماع کوچک به حساب می آورند و جوانان به کمک فکری پدر و مادر خود نیازمند هستند. درواقع هر جا سخن از مسائل تربیتی است اولین و مهمترین پایگاهی که باید مورد توجه قرار گیرد، خانواده است و در تربیت کودک خانواده آنچنان اهمیتی دارد که گروهی از روانشناسان معتقدند که شخصیت بچه ها در 5 سال اول زندگی شکل می گیردو ریشه تمامی مسائل و مشکلات را باید در این دوره جستجو نمود. بنابراین اولین مربی برای کودک خانواده و مهمتر از همه مادر است که با اعمال عواطف و محبت کودک را به سوی خود جلب می کند و با کمک پدر می تواند موجودی ارزشمند بپرورد. از جمله ویژگی هایی که والدین در رابطه با هدایت جوانان ،بایستی داشته باشند می توان به عشق به هدایت ، صبر و استقامت، عامل به قول بودن اشاره کرد. علاقه و عشق به هدایت فرزندان انگیزه ای بسیار قوی برای پدر و مادر ایجاد می کند تا در امر تربیت به پیشرفت و موفقیت دست یابند. زیرا اگر پدر و مادر انگیزه ی قوی نداشته باشند هم خود و هم فرزندان را دچار نا امیدی می کنند.
تأثیرگذاری پدر و مادر در تعلیم و تربیت فرزندان زمانی است که با عمل همراه باشد. مثلاً در رابطه با نماز جماعت در مسجد عامل بودن خود والدین و تکریم و تعظیم عملی اقامه نماز و حضور به موقع آنها در مسجد اثر مطلوبی در روح و جان جوان می گذارد تا توصیه های پی درپی و بدون عمل. شرکت جوانان در نماز جماعت پیش از آنکه متأثر از اندرزها و سخنان و نظارت والدین باشد معلول پذیرش رفتار آنان است. خانواده هایی که با فضاسازی مناسب، امکان درک و یادگیری ارتباط با خدا را برای فرزندان فراهم می کنند با ایجاد فضایی که فرزندان ترغیب و تشویق به نماز جماعت می شوند باعث افزایش شرکت فرزندان خود در نماز جماعت می گردند.
یکی از جنبه های مهم یادگیری که در خانه اتفاق می افتد یادگیری مشاهده ای است که بنا به این نظریه روان شناسان رفتار گرا معتقدند ما انسان ها با دیدن رفتار دیگران یاد می گیریم به گونه ای خاص عمل کنیم. فرزندان نیز با دیدن رفتارهای والدین یاد می گیرند که اعمال خاصی را انجام دهند. تقلید رفتار والدین در دورا ن کودکی به وضوح دیده می شود مثلا دختر خانمی با انداختن چادر بر سر؛ به تقلید نماز خواندن مادر می پردازد. در چنین موارد والدین با تشویق منا سب می توانند نگرش مثبت نسبت به نماز در ذهن کودک ایجاد نمایند، مانند مثلا لبخند مادر و گفتن جملاتی شیرین به او. عامل مهم دیگر که مورد تاکید روان شناسان است اینکه تقویت در تثبیت و شکل گیری رفتار بسیار اثر گذار است. هر رفتاری که تقویت شود فراوانی آن افزایش می یابد و هر رفتاری که تقویت نشود تضعیف و نهایتا خاموش می گردد پس ضروری است رفتار مناسب تقویت شود.
از کارهای مثبتی که والدین می توانند انجام دهند همراه بردن فرزندان برای شرکت در نماز جماعت و سایر مراسم است که می توانند مزایای بسیاری داشته باشد که از جمله آنها گرایش به مسجد و مناسک دینی، تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس و همچنین ارتقاء سطح ارتباطات اجتماعی است. البته شایسته است که همراه بردن فرزند به مسجد با بار عاطفی مثبت همراه باشد و خاطرات خوشایندی در ذهن او ایجاد کند.

نهادهای فرهنگی و آموزشی
منظور از نهادهای فرهنگی و آموزشی، سازمان آموزش و پرورش، دانشگاه ها، حوزه های علمیه و سازمان تبلیغات هستند که در جهت دهی به فرهنگ عمومی کشور نقش زیادی می توانند داشته باشند. از آنجایی که مدارس در برگیرنده بیش از 18 میلیون دانش آموز به مدت 9 ماه از سال و حداقل 5 ساعت در روز هستند، پس اگر برنامه مدون، علمی، همه جانبه و حساب شده ای داشته باشند می توانند جوانان را نسبت به ارزش های انسانی و اسلامی ترغیب کرده و آنان را مسجدی کنند. جوانان و نوجوانان سن بیداری مذهبی را در مدرسه سپری می کنند، به همین علت معلمان و مربیان و دیگر مسؤلان مدرسه الگوی تمام عیار برای دانش آموزان نوجوان وجوان هستند. برگزاری نماز جماعت در مدارس، بهره بردن از روحانیون آگاه و عامل به دین در کلاس های اخلاقی و دینی، داشتن معلمان و کارکنان مومن و متعهد در مدرسه از جمله عوامل مهمی هستند که شرایط کلی مدرسه را برای پرورش دینی دانش آموزان فراهم می کنند. از جمله برنامه های دیگری که مدارس می توانند در این راستا عملی کنند می توان موارد زیر را برشمرد:
- معرفی الگو و نمونه های مطرح جامعه ومردان وزنانی که قله های سلوک را پیموده اند.
- معرفی آثار تربیتی نماز وبیان اهمیت وفلسفه نماز وجایگاه نماز به عنوان برترین عبادت در جذب نوجوان وجوان به نماز.
- معرفی نقش وجایگاه و اثر پذیری امر به معروف ونهی از منکر با ظرافت خاص در ایجاد انگیزه وانس به نماز در بین جوانان ونوجوانان جامعه.
- تعریف داستان های عرفانی در خصوص سیر وسلوک در نماز وپخش سیره بزرگان در مورد نماز توسط مربیان ونمایش فیلم زندگی بزرگان در نماز.
آشنا کردن مخاطبان با مفاهیم اولیه واهداف و مسائل تکلیف و اسرار و آثار نماز و ایجاد الگوی رفتاری بین جوانان و نوجوانان.
حوزه های علمیه با پرورش و تربیت عالمان و عاملان دینی نقش بسیار حساسی در انتقال درست و اثرگذار مفاهیم دینی به قشرهای مختلف اجتماع مخصوصا جوانان دارند. تربیت عالمانی که با تقوا، مجهز به علوم اسلامی، واقف به فنون ارتباطات در عصر حاضر و با بصیرت و درک صحیح ازجریانات فرهنگی و سیاسی جامعه باشند از جمله وظایف خطیر حوزه های علمیه در امر جذب جوانان به مسجد است. حوزه های علمیه علاوه بر موارد ذکر شده که بسیار هم مهم هستند در دو امر زیر نیز باید تلاش و سعی مضاعف داشته باشند.

1 تربیت عالمان با توجه به نیازها و مشکلات فرهنگی و اعتقادی مناطق مختلف در کشور.
2) تربیت عالمان دینی به تعدادی که بتوانند نیازهای فرهنگی و دینی مردم را در تمام مناطق کشور و نه فقط در شهرهای برخوردار را جوابگو باشند.
در حوزه پژوهش و آسیب شناسی رفتار دینی جوانان حوزه های علمیه و نیز دانشگاه ها به صورت مشترک می توانند تحقیقات مدون و مفصلی را در سراسر کشور اجراکنند و از نتایج این تحقیقات در برنامه ریزی های فرهنگی استفاده کنند .
سازمان های دیگر از جمله سازمان تبلیغات نیز در کنار سایر نهادها به صورت هماهنگ و منسجم می تواند با پشتیبانی مالی از مساجد و در با اختیار گذاشتن امکانات آموزشی، تفریحی، رفاهی از یکطرف و با غنی کردن برنامه های فرهنگی و مذهبی مسجد از طرف دیگر عامل مهمی در ترغیب جوانان به مساجد باشد. 

فضا و موقعیت فیزیکی مسجد
پیروان همه ادیان الهی به معماری و فضای فیزیکی پرستشگاه های خود توجه زیادی داشته اند. در این میان مسلمین نیز از ابتدا به معماری مسجد توجه داشته اند. فضا و موقعیت فیزیکی مسجد از دو بعد روانی و فیزیکی می تواند در جذب جوانان به مسجد تاثیر گذار باشد.
مسجد باید محلی باشد که موجب تلطیف روحیه مراجعه کنندگان به مسجد شود. مساجد باید پاکیزه و آراسته باشند و تا حد امکان دور از سرو صداهای مزاحم و در یک محیط باز و وسیع با سقف های بلند و معماری اسلیمی بنا نهاده شوند.
در دسترس بودن مسجد برای جوانان از جمله عوامل تاثیر گذار بر جذب جوانان به مسجد است. زمانی که فاصله بین مسجد و خانه کم باشد،هم جوان میتواند به راحتی به مسجد رفت و آمد داشته باشد و هم اینکه والدین جوان نیز زمانی که فرزندانشان در مسجد هستند احساس نگرانی در مورد فرزندشان ندارند.
علاوه بر این دو مورد که مهم هستند، وجود امکاناتی همچون کتابخانه عمومی، سالن ورزشی، فروشگاه کتاب و سایر کانون های فرهنگی بسته به نیاز محله و منطقه جغرافیایی مسجد باید در زمره امکانات مسجد قرار بگیرند. متمرکز شدن این امکانات در اطراف مسجد هم دسترسی و استفاده از آنها را برای جوانان تسهیل می کند و هم اینکه مدیریت یگانه و هدفداری برای همه این مجموعه ها اعمال می شود.

رسانه
از جمله عوامل مؤثر در تغییر فرهنگ ها در هر جامعه رسانه های جمعی هستند. یکی از مهمترین نقش های اجتماعی که رسانه های جمعی در جوامع در حال گذر به عهده دارند، چگونگی مشارکت آنها در فرآیند توسعه ملی به طور عام و توسعه فرهنگی به طور خاص است. رسانه های جمعی می توانند به تناسب سیاست ها و راهبردهایی که در انطباق یا گسستگی با هدف های توسعه ملی انتخاب می کنند، به پایداری یا تغییر ارزش ها و هنجارهای فرهنگی کمک کنند.
امروزه دیگر برای همه دست اندرکاران این امر ثابت شده است که رسانه های جمعی علاوه بر آن که ابزاری برای سرگرمی و تفریح مردم اند، ابزاری برای آموزش و پرورش، فکر و اندیشه و تحول و تکامل جامعه بوده و از این جهت بسیار حایز اهمیت اند. به همین سبب می توانند نقش مهمی در تعلیم و تربیت اندیشه نسل حاضر بخصوص نسل جوان ایفا کنند و به خاطر همین نقش مهمی که ایفا می کنند، امروزه این ابزار و وسایل همچون رادیو و تلویزیون، از لوازم ضروری زندگی اجتماعی شده است.
این لوازم زندگی، مردم را با رویدادهایی پیوند می دهند که در زندگی روزانه اهمیت دارند. رسانه ها برای مردم میدانی را فراهم می کنند که آنان بتوانند در آن افکارشان را در زمینه مسائلی که بر زندگی روزانه شان تأثیر می گذارد مبادله کنند و سبب می شوند تا مردم درک عمیقتری از خودشان، محیط شان و نهادهایشان پیدا کنند.
رسالت مطبوعات در یک جامعه اسلامی را می توان در دو بخش کلیِ هدایت، تربیت و ارتقای فکری و فرهنگی جامعه اسلامی از یک سو و از سوی دیگر مبارزه با انحرافات و جلوگیری از ناهنجاری ها قرارداد. مسیر این هدایت می بایست درچهارچوب تدوین شده معارف دینی و اطلاع رسانی صحیح و شایسته باشد.
در بخش مبارزه با انحرافات نیز رسالت سنگینی متوجه مطبوعات به عنوان رکن مهمی از ابزار ارتباط جمعی در جامعه اسلامی است. این رسالت ضمن پرهیز دادن مطبوعات از نقض حدود تعیین شده و خطوط قرمز در شرع مقدس اسلام، وظایف سنگینی متوجه آنان می سازد این وظایف شامل برنامه ریزی دقیق و اصولی در راستای خط دهی به روند حرکتی جامعه و نیز پرکردن صحیح اوقات فراغت افراد به ویژه جوانان و نوجوانان با الهام از مبانی و ارزشهای دینی و اسلامی است. این مسئله به ویژه درعصر کنونی با گسترش ارتباطات و تبلیغات زهر آگین دشمنان و تلاش آنان درایجاد انحرافات فکری و اخلاقی جوامع مسلمان، مسئولیت خطیری است که رسالت مطبوعات و دیگر وسایل ارتباط جمعی را د ر مبارزه با آن بیش از پیش نمایان می سازد.

گروه همسالان
همسالان و دوستان از مهمترین عوامل اجتماعی شدن جوانان و نوجوانان محسوب می شوند. آنها از طریق مختلف بر یکدیگر تاثیر می گذارند و از یکدیگر تاثیر می پذیرند. بسیاری از محققان بر این عامل تاکید دارند و آن را به عنوان ارتباط افقی یاد کرده اند یعنی ارتباطی که بین افراد نسبتا هم سطح از لحاظ سنی، اجتماعی، تحصیلی و اقتصادی برقرار است.
در دوره نو جوانی همسالان مهمترین نقش را در فرایند اجتماعی شدن فرد بازی می کنند. نوجوانان برای اینکه بتوانند هویتی مستقل از والدین خود پیدا بکنند باید ارتباطی صمیمی و متقابل با مسالان خود برقرار نمایند.
 

منابع:
حمیدیان،برات. مسجد و نیازهای جوانان.
یوسفی،رقیه و جمشیدی،رقیه. نقش والدین در هدایت جوانان به مسجد.
موحدی،محسن. تاثیر آموزش و پرورش در گرایش جوانان به مسجد و نماز.
میردوستی،غلامرضا. راه های تقویت ارتباط جوانان به سوی نماز و مسجد.
جلالی،غلامرضا. تاثیر آموزش و پرورش در گرایش جوانان به نماز و مسجد.
معصومی،مهدی.آسیب شناسی حضور جوانان در مسجد.
آل حسین حائری،پروین.راهکارها و راهبردهای جذب جوانان به مسجد.
سمیع پور،زرین تاج و نجف زاده،معصومه.
امینی مصلح آبادی،رضی ا... . نقش والدین در هدایت جوانان به مسجد و نمازجماعت.
مهدی زاده،اکرم. راهبردها و راهکارهای جذب جوانان به مسجد.
 

نویسنده: محسن رفیعی، کانون قلم و اندیشه مسجد کوی دانشگاه تهران

پایان پیام/