خبرگزاری شبستان؛ یکی از بحث های روز در باب مهدویت بیان نشانه ها در بارة ظهور و نیز آخر الزمان است که در ادیان مختلف به آنها اشاره شده است. از این رو و به سبب حساسیت موضوع گفتگویی را با حجت الاسلام و المسلمین دکتر خدامراد سلیمیان، عضو هیئت علمی پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی انجام داده ایم.
برای شروع بحث لطفا بفرمایید "علائم آخرالزمان" به چه معناست و آیا تعبیرهای دیگری نیز هست؟
پیش از هر سخن مناسب است اشاره ای کنم به اینکه افزون بر اصطلاح "علائم آخرالزمان" که به معنای نشانه های دوره آخرالزمان است در فرهنگ مسلمانان، اصطلاحات مشابه دیگری نیز است مانند "اشراط الساعة" (نشانههای در آستانه رستاخیز) "ملاحم و فتن" (جنگ ها و فتنه ها)
گرچه اصطلاحات بیشتر به نشانه های قیامت و آستانه آن اختصاص دارد، ولی از بررسی روایاتی که زیر این عنوان ها در کتابهای حدیث نقل شده است، برمیآید که مضمون این روایات، مطالب مشترک بسیاری با روایات آخرالزمان دارد و بسیاری از علائم، در هر دو دسته از روایات ذکر شده است، با وجود اشتراک در مضمون روایات یاد شده، این مطلب مسلم است که در همه ادوار تاریخ مسلمانان، مسئله آخرالزمان به صورت آشکاری از مسئله قیامت جدا دانسته شده است. به عقیده مسلمانان، قیامت پس از فنای این عالم مادی واقع میشود، ولی دوره آخرالزمان، قسمت پایانی زندگی در دنیاست.
مشخصا چه نشانه هایی به عنوان نشانه های آخرالزمان مطرح شده است؟
در آخرالزمان، پدیده‌های فراوانی پیشبینی شده است، که بیشتر به دوره پایانی آن (آستانه ظهور مهدی) مربوط میشود.
این نشانهها در دو بخش زندگی فردی و اجتماعی قابل بررسی است:
نخست زندگی فردی. شاخص‌ترین نمود تحوّل در زندگی فردی را میتوان در چگونگی دینداری، ناامیدی و سرخوردگی انسان‌ها و… دانست. که برخی روایات در وصف پارهای مردان آخر الزمان آنان را نسبت به انجام امور دینی بی مبالات و بی پروا معرفی کرده است. همان گونه که برخی زنان این دوران را انسانهایی آلوده دامن و بی تعهد به امور اخلاقی شناسانده است.
دوم زندگی اجتماعی. زندگی در دوران آخر الزمان، با سختی‌های فراوانی همراه است؛ این سختیها به ویژه در عرصة فرهنگی به گونههایی شکل خواهد گرفت که برخی از این قرارند:
ـ رواج نافرمانی و رویگردانی از خداوند در بخشی از آخر الزمان و مخالفت‌ها با دستورات الهی
ـ دوری از دین و دینداری. روز بهروز عوامل فراوانی، گوهر تابناک دین را در هالهای از غبار و غفلت فرو میبرد، از ایــن رو در جوامع انسانی دین، رو به کمرنگشدن میرود و خرافه‌ها و انحراف‌های گوناگونی، گریبان‌گیر آن میشود. البته این‌گونه نیست که همه انسان‌ها در مسیر باطل گام بردارند؛ بلکه بسیاری نیز به سبب ویژگی‌های شخصیتی و آگاهی‌های دینی، از نجات یافتگان این مرحله خواهند بود.
از دو ویژگی یاد شده به فراگیر شدن ستم در زمین، هرج و مرج و فتنه‌های بزرگ، اختلاف شدید مردم یأس و ناامیدی مردم و احساس بی‌پناهی در مردم میتوان اشاره کرد.
در حوزه اقتصادی چه نشانه هایی برای این امر وجود دارد؟
از لحاظ اقتصادی عموم مردم، با فاصله گرفتن از آموزه‌های دینی و یاد خداوند، در زندگی سختی به سر خواهند برد. البته در نگاه نخست به نظر می‌رسد جوامع انسانی رو به رفاه و آسایش می‌روند؛ اما بخش‌های زیادی در لایه‌های آشکار و پنهان جامعه، همچنان با فقر و ناداری دست به گریبان هستند. ضمن اینکه رفاه اقتصادی فقط به معنای انباشت ثروت و پول نیست.
آیا می توان نشانه های آخرالزمان را در تحولات سیاسی جستجو کرد؟
بله، می‌تواند در عرصه سیاسی نیز نقش مهمی داشته باشد که در اینجا به بعضی از این امور اشاره می کنم.
نخست وقوع نزاع‌ها و درگیریهای بسیار: در برخی از روایات به صورت ویژه این درگیری‌ها را در عرصه سیاسی مورد توجه قرار داده‌اند. از این رو یکی از نشانههای آخرالزمان، اختلافها و درگیــریهای فـــراوان میان گروهها و احزاب معرفی شده است. برخی روایات، به ظهور فرقههای گوناگون اشاره کرده که در آخـرالزمان پدید آمده، موجب اختلافهای بسیار خواهند شد.
دیگر حکومتها (عمر حکومتها، مرگ زمام‌داران): در پارهای از روایات گفته شده در دوران آخر الزمان، حکومتها مجال چندانی پیدا نخواهند کرد. در این دوران، ستم و بیداد به اوج خود می‌رسد و بیشترین ظلم از ناحیه حاکمان به مردم است و در روایات اشاره شده خداوند، ستمگران را به زودی بازخواست و سرنگون خواهد کرد.
و البته ستم فقط در مصادیق اجتماعی و اقتصادی نخواهد بود بلکه یکی از عرصه های بیداد، ظلم فرهنگی به جامعه حقیقت خواه است که با گسترش زمینه های بی بندوباری، عرصه هدایت و کمال را بر آنها تنگ تر می کند.
ادیان الهی و غیرالهی درباره سرانجام سرنوشت انسان چه نظری دارند؟
ادیان الهی به طور عام آخرالزمان را در دو بخش معرفی کرده نخست دوران تاریک تباهی و پس از آن دوران نور و بندگی. عقیده به ظهور «نجات دهنده» در آخر الزمان و امید به یک «آینده‌ای روشن» ـ که در آن، نگرانی‌ها و هراس‌ها مرتفع گردد و تاریکی‌ها از پهنه گیتی برچیده و ریشه ظلم و جهل و تباهی برکنده شود ـ یک اعتقاد عمومی است که همواره بین بیشتر ملت‌ها و ادیان وجود داشته و در بخش دوم این دوران محقق می شود.
در تمام فرقهها و مذاهب اسلامی نیز، کم و بیش سرانجام سعادتمند بشر پیشبینی شده است. و در این زمینه آیات و روایات فراوانی در منابع اهل سنت و شیعه وارد شده است.
پیشوایان معصوم با الهام از وحی الهی و سرچشمه‌های آن، پیوند موعود و آخِرالزمان را به روشنی بیان کرده‌اند:
رسول اکرم(ص) فرمود: "دنیا به انجام نمیرسد؛ مگر اینکه امت مرا مردی رهبری کند که از اهل‌بیت من است و به او مهدی گفته میشود."
به نظر شما بهترین راه در امان ماندن از فتنه های آخرالزمان کدام است؟
در کوتاه ترین سخن می توان گفت چنگ زدن به ریسمان هدایت الهی که همانا آموزه های مکتب نورانی اهل بیت علیهم السلام است و حرکت در مسیر آن بزرگواران تنها راه در امان ماندن از فتنه های آخر الزمانی است و دیگر راه ها بی راهه اند، و راه به جایی نمی برند.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
پایان پیام/
نظر شما