آتشگاه اصفهان از آثار تاریخی و یادگار ایران باستان

خبرگزاری شبستان // اصفهان
 

اصفهان به دلیل دارا بودن جاذبه های تاریخی و زیبایی های بی نظیرش برای همگان آشناست و هرساله این استان زیبا پذیرای مسافران و گردشگران داخلی و خارجی است.

دیار نصف جهان دارای آثار تاریخی بسیاری است که یکی از جذاب ترین آنها کوه آتشگاه است که این مجموعه یکی از آثار ملی ایران است و طبق کتیبه موجود در پای کوه در سال 1330 به شماره 380 به ثبت رسیده است.

آتشگاه این اثر تاریخی بی نظیر در غرب اصفهان بر بلندای کوهی به همین نام در ساحل شمالی زاینده رود و در 8 کیلومتری جاده اصفهان به نجف آباد قرار دارد.

این اثر تاریخی، کهن ترین میراث پیشینه اصفهان است که هم اکنون بقایای بنای آن در کوه سنگی در ارتفاع 1630 متر واقع شده است، محوطه کوه آتشگاه 36 ‏هزار متر مربع مساحت دارد و محل استقرار آن در فاصله ای نسبتا اندک از زاینده رود است.

این کوه کوچک تنها برجستگی مشخص و قابل توجه دشت غربی اصفهان است که بهترین منظره زمین های مسطح کشاورزی و باغ های وسیع و سرسبز و پیچ و خمهای خیال انگیز زاینده رود از فراز آن دیده می شود، در بالای این کوه سنگی به ارتفاع حدود 40 متر، یک آتشدان بزرگ و مدور خشتی با دریچه های متعدد دیده می شود که جایگاه افروختن آتش در مرتفع ترین نقطه کوه و قابل رؤیت از دورترین نقاط بوده است. این آتشدان که از بیرون مدور است از داخل شکل هشت وجهی دارد که در ورودی در یکی از اضلاع قرار داشته و بر روی سایر اضلاع دیگر نیز پنجره هایی به صورت قرینه تعبیه شده است.

پیرامون این آتشدان و در سطحی پایین تر اتاق های بسیاری ساخته شده بود که اکنون قسمتی از بقایای آن ها در شمال و شمال شرقی این کوه سنگی برجای مانده است، مصالح به کار رفته در بنای آتشگاه، عمدتاخشت های خام مکعب مستطیلی به ابعاد 70 ‏ سانتی متر و ارتفاع 13 سانتی متر است. این خشت ها متشکل از ملات گل همراه با سنگ ریزه هایی است که برای استحکام بیش تر آن از نی های حاشیه زاینده رود استفاده شده است.

‏دیوارهای آتشگاه نوعی سکوسازی است که به تدریج از پایین آغاز شده و در قسمت فوقانی کوه به صورت سطوح نسبتا وسیع و مسطحی برای ایجاد بنا و یا هر نوع فعالیت دیگر، مورد استفاده قرار می گرفته است.

با توجه به نزدیکی کوه سنگی به زاینده رود در جلگه مسطح ماربین و ‏واقع شدن یکی از مناطق قدیمی شهر کهن اصفهان (سده قدیم و خمینی شهر امروز) در فاصله دو کیلومتری شمال آتشگاه، شاید بتوان قدیمی ترین مرکز اجتماعی انسان ها در منطقه را حول وحوش این کوه سنگی جستجو کرد.

‏باقی مانده های این بناهای خشتی از سال ها پیشی مورد بررسی و توجه محققان و باستان شناسان د‏اخلی و خارجی قرار گرفته و نظرات متفاوتی نیز در مورد آن ها بیان شده است، مطالعات تخصصی بر روی نی های موجود در ملات خشت های بنا بر اساس میزان کربن 14، طول عمر مصالح به کار رفته در ساختمان را بیش از 2500 سال می داند. بر اساس نتایج آزمایش های انجام گرفته، بنای آتشگاه مربوط به تمدن ‏ایلام و زمانی است که معابد را با ایجاد تپه های مصنوعی و یا استفاده از تپه های طبیعی، با اجرای تکنیک سکوسازی، بر روی آن ها می ساختند.

آتشکده اصفهان نیز بهمراه آتشکده های ری وآذربایجان، از آتشکده های معروف ایران بشمار میرفت که روشنایی آن از دوردستها نمایان بود.

کوه آتشگاه و منطقه پیرامون آن شکوه و رونق بسیاری داشته و آثار بر جای مانده از دیوارهای بلند در اطراف آن، نشانگر این است که علاوه برانجام امور مذهبی، بعنوان یک دژ نظامی نیز کاربرد داشته است، اما اکنون خاموش و بی صدا در گوشه ای خلوت از شهر، روبه ویرانی نهاده است و گذشت روزگار و صدمات ناشی از باد و باران، باعث فرو ریختن دیواره های آن شده و اگر مسئولان فکری نکنند تا چند سال دیگر اثری از آن نخواهیم دید.

پایان پیام/