خبرگزاری شبستان _ فرهنگ و ادب: جشنواره بین المللی شعرفجردرغروب 23 بهمن 1385 درتالاروحدت متولد شد. تولد این طفل نو پا موجب خرسندی خانواده شاعران شد.
سالهای بیداری برای شعر و شاعری
آنروزها که طفل شعر تلاش می کرد که نخستین گامهای خود را بردارد تصدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را محمد حسین صفار هرندی برعهده است و پیگری های علیرضا قزوه مسوول شورای شعر و ترانه معاونت هنری وزارت ارشاد درآن زمان سبب شد که صفارهرندی به قول خود مبنی برتکریم و تجلیل شاعران عمل کند و تا به تعبیرعلی معلم دامغانی سالهای بیداری برای شعر و شاعری رقم بخورد.
و این چنین بود که آیین گشایش نخستین جشنواره بین‌المللی شعرفجر 17 بهمن 1385 با حضور جمعی از شاعران و اهل قلم در مجتمع فرهنگی مشهد مقدس برگزارشد. محمدحسین صفارهرندی هم در این مراسم حضور داشت تا حمایت کامل خود را از این نوزاد تازه به دنیا آمده نشان دهد.
در روزهای آغازین، سنتی درباره شعرفجر بود و آن هم اینکه این جشنواره در زیرسایه پرچم امام رضا (ع) افتتاح شود که البته این سنت تا چهارسالگی جشنواره تداوم یافت که هدف از این کار تمرکز زدایی از پایتخت بود.
نخستین جشنواره شعرفجرتکایویی در بین شاعران ایجاد کرد چرا که کناراهدای 10 سرو بلورین به شاعران برتر شاعران برگزیده استانها نیز مورد تقدیر قرار گرفتند.
در همین دوره بود که صفارهرندی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت در مشهد طی سخنانی عنوان کرد: شعر دستمایه سایر هنرهاست و آیین‌‌های نمایشی، موسیقی و... وامدار آن است و ادبیات نیز آن‌گاه که به زبان شعر جلوه می‌کند تاثیر‌گذاری بیشتری دارد.
وی با اشاره به تاثیروجایگاه شعر در شعارهای انقلاب و پس از آن اظهارکرد: اشعاراستفاده شده در راهپیمایی‌های مردم، نقطه عطفی در این خیزش ملی و دینی بود. در واقع اگر شعر نبود دفتر احساس و معرفت بسته بود و در برخی مواقع خیزش‌ها و اتفاقات خوب برای یک ملت فصلی است که از یک بیت شعرسرچشمه گرفته است.
عمیق‌ترین شکاف بین شاعران دولتی و غیردولتی در شعر وجود دارد
اما پایه‌گذارودبیرنخستین دوره این جشنواره، علیرضا قزوه هم در پایان جشنواره و به عنوان جمع‌بندی به نکاتی اشاره کرد که برخی از آن قابل توجه است: ما قدم بسیارمثبتی در جهت نزدیک کردن شاعران به هم برداشتیم ؛ در بین هنرها عمیق‌ترین شکاف بین شاعران دولتی و غیردولتی در شعر وجود دارد.
قزوه البته به این نکته نیزاشاره کرد که:ما درجشنواره شعرفجر(نخستین دوره) نام هیچ شاعری را حذف نکردیم تنها یک اسم حذف شد و آن هم خود من بودم.
البته درخوان نخست جشنواره گلایه مندیهای از این طرف و آنطرف شنیده شد و اتفاقاتی افتاد که موجب شد تا جشنواره شعر فجر از معاونت هنری به معاونت فرهنگی اسباب‌کشی کند و این نقل مکان آغاز یک دوره جدید برای شاعران بود؛ دوره‌ای که از نظر اختصاص بودجه و توجه به شاعران وحجم بالای فعالیت‌های فرهنگی کم‌سابقه بود.
جمع شاعران متشکل درمعاونت فرهنگی را شاعرانی چون علی معلم، علی موسوی‌گرمارودی، محمود اکرامی‌فر، ساعد باقری، حسین اسرافیلی، جواد محقق، پرویز بیگی‌حبیب‌آبادی، فاضل نظری، مرتضی امیری اسفندقه، دکتر محمدرضا ترکی و موسی بیدج به همراه برخی مسوولان و مدیران ارشاد مجموعه‌ای را با عنوان شورای سیاستگذاری جشنواره شعر فجر تشکیل می دادنند و در این شورا بود که سکه دبیری دومین جشنواره شعر فجر را به نام محمود اکرامی‌فر ضرب شد.
جشنواره صاحب بخش بین الملل می شود
جشنواره حالا دو ساله بود و در و تداوم جشنواره نخست آرام آرام گام بر می داشت و حتی با مسولیت عباسعلی وفایی صاحب بخش بین الملل هم شد حضور جریان‌های مختلف ادبی در دوره دوم بسیار فراگیر و چشمگیر بود و نام‌هایی چون احمدرضا احمدی، مفتون امینی و م. موید نیز در جمع برگزیدگان قرار گرفتند.
در بخش بین الملل 15 شاعر از افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان و هند در مراسم اختتامیه دومین جشنواره شعر فجر حضور داشتند و به شعرخوانی و تعامل پرداختند نام افرادی چون عبدالله سبحان و دکتر جعفر خال مومن‌اف از کشور ازبکستان و پرتو نادری مظفری از افغانستان در بین این افراد بود.
گشایش دومین دوره جشنواره شعر فجر همچون سال نخست در مشهد مقدس و درسالن مجتمع فرهنگی هنری کوثر بود تجمع افراد در سالن بسیار زیاد بود.
دائمی شدن دبیرخانه شعر فجر
اما آیین اختتامیه دوره دوم روز پنجشنبه 2 اسفند در تالار وحدت تهران برپا شد و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم خبر از دائمی شدن دبیرخانه شعر فجر داد خبری که موجب خرسندی بیشتر شاعران شد اما تحقق آن چشم های زیادی را چشم به راه نگاه داشت.
همه بخش‌ها جشنواره شعر فجر رقابتی شود
محمود اکرامی‌فر، دبیر جشنواره هم مانند قزوه پس از پایان دومین جشنواره شعر فجر آرزوها و اظهار امیدواری‌هایی کرد، آرزوهایی برای خارج شدن از مسیر تشریفاتی جشنواره و رقابتی شدن آن: «ما 2 دیدگاه و 2 تعریف از رقابت داریم؛ یکی رقابت آشکار که رقابت در یک مقطع زمانی خاص است مثل این که فراخوان دهیم که این اتفاق در بخش جوان امسال رخ داد و امیدواریم سال آینده صد در صد به این رقابتی شدن برسیم و همه بخش‌ها رقابتی شود، نوع دیگر رقابت هم توجه به پیشینه و کارنامه ادبی و شعری افراد است» و این چنین بود که خوان دوم جشنواره هم به پایان رسید.
سکانداردورسوم، مثنوی سرای انقلاب کسی جزعلی معلم دامغانی نبود ، شاعری که دبیری دور سوم جشنواره را به بر عهده گرفت.
در این دوره از جشنواره بود که علی معلم دامغانی ،معلم وار کوشید تا ترکیب سالهای بیداری را برای شعر فجر بر سر زبان‌ها بیندازد و در این باره موفق شد و این ترکیب همانند بسیاری از شعرهایش در ذهن مخاطبان ادبیات باقی ماند.
بیش از 100 شاعر در این دوره مورد تجلیل قرار گرفتند
همچنین در این دوره محسن پرویز بر ضرورت حمایت از شاعران جوان و فراهم کردن امکانات برای چاپ حداقل یکی از آثار آنها در جشنواره سوم تاکید کرد و گفت: طبیعتا با نگاه اقتصادی شاید برای یک ناشر چاپ اثری از یک شاعر ناشناس مورد استقبال قرار نگیرد، اما اینجا تسهیلاتی در نظر گرفته و از برگزیدگان خواسته شد آثارشان را ارسال کنند و بعد از کارشناسی امکانی فراهم شد که یکی از آثار آنها منتشر شود.
در این دوره امورعلمی و تا حدودی اجرایی سومین دوره شعر فجر به فاضل نظری سپرده شد. و بیش از 100 شاعر در این دوره مورد تجلیل قرار گرفتند تا جایکه بسیاری ازاین دوره به عنوان یک دوره موفق یاد می کنند.
علی موسوی‌گرمارودی دبیرچهارمین دوره جشنواره شعر فجر شد، دوره ای که حال وهوای دیگری داشت. در این دوره مرتضی امیری‌اسفندقه مسوولیت علمی جشنواره را به عهده گرفت و مصطفی امیدی هم به همراه مجموعه‌ای از همکاران خانه کتاب در حوزه اجرایی، جشنواره‌ای متفاوت را رقم زدند.
در دوره چهارم بوشهر، میزبان مراسم افتتاحیه چهارمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر بود. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همراه جمعی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی از مهمانان مراسم پایانی شعر فجر بودند که نماد این جشنواره یعنی سرو بلورین را همراه 14 سکه بهار آزادی به رتبه‌های نخست این جشنواره اهدا کردند.
دبیر پنجمین جشنواره شعر فجر پرویز بیگی حبیب آبادی بود بود؛ جشنواره‌ای که پس از کسب تجربه‌ای 4 ساله در فضایی آرام برگزارشد.
علی معلم از دنیای شعر خداحافظی کرد
اما اینبار اختتامیه جشنواره با سخنرانی رئیس‌جمهور در تالار وحدت برگزار شد. همچنین مشفق کاشانی و علی معلم‌دامغانی در این مراسم شعرخوانی کردند علی معلم که در این دوره ریاست فرهنگستان هنر را برعهده داشت بعد از شعر خوانی گفت که از دنیای شعر خداحافظی می کند اما در عرصه‌های دیگر حضور خواهد داشت.
جوایز این دوره را نیز برگزیدگان جشنواره ازدست ریاست جمهور دریافت کردند و به این ترتیب پرونده پنجمین دوره از جشنواره شعر فجر بسته شد و طفل نوپای جشنواره که راه رفتن آموخته بود پا به عرصه شش سالگی گذاشت.
با گرانی سکه شاعران دیگر سکه باران نشدند
پرویز بیگی حبیب آبادی داوری ششمین دوره از جشنواره شعر فجر را نیز برعهده داشت اما اینبار جشنواره همزمان با گران شدن سکه ، جشنواره دچار شوک خاصی شد و مسؤولان ناامیدانه از سکه باران کردن شاعران منصرف شدند و به قول خودشان معادل ریالی سکه ها را به برگزیدگان دادند که البته هرگز به اندازه سال گذشته نبود بلکه با مقیاس سکه ای، شاید کمی بیش از نصف ارزش سکه های سال گذشته را داشت! و البته برگزیدگان که از این ماجرا ناراضی به نظر می آمدند دلگرمی خود را از دست دادند.
حضور رییس جمهور،وجود قائم مقام شعردر وزارت فرهنگ دعوت از شاعرات خارجی هم در این دوره دلها را گرم نکرد چنانکه بسیاری با این دید درباره جشنواره سخن گفتند که این دوره از جشنواره از فقر نگاه علمی و تخصصی رنج می برد.
تکراری شدن داد جشنواره داد شاعران را در آورد
البته انتقاداتی مانند نپذیرفتن و به بازی نگرفتن همه طیفها و سلایق شعری، فراموش کردن تبادل ترجمه ای با دنیای خارج و عدم حضور بزرگان شعر امروز در بطن جشنواره شعرفجر را از مهم ترین کاستی های آن دانستند وعنوان کردند که جشنواره شعر فجر،گرفتار چرخه تکرار شده و حادثه ای در آن اتفاق نمی افتد و حالا که با فاصله زمانی نسبت به جشنواره فیلم فجر برگزار می شود بازهم نمی تواند نگاه ها را به سمت خودخیره کند. مشکلی که باید با دید کارشناسانه آن را برسی کرد و پاسخ داد.
امسال هم که هفتمین دوره از جشنواره درحال برگزاری است سکانداریش را به رضا حمیدی سپرده اند باید دید خوان هفتم جشنواره که شش دوره تجربه را در پی دارد چگونه برگزار می شود و آیا جشنواره شعر فجر که مهم ترین جشنواره در عرصه شعر فارسی آیا می تواند زمینه ساز یک جریان فکری و فرهنگی قوی باشد. چرا که هفت سال تجربه برای یک جشنواره اگر پختگی به همراه نداشته باشد اما باید از آسیب هایش بکاهد و کاستی ها را به حداقل برساند و و زمینه ساز یک جریان ادبی باشد و در غیر این صورت پذیرفته است.
پایان پیام/
نظر شما