طالب زاده: به بصیرت انقلابی کیمیایی احترام می گذارم

به گزارش خبرنگار شبستان، برنامه سینمایی «هفت» شب گذشته 19 آبان ماه اختصاص به نقد و بررسی فیلم سینمایی «سفر سنگ» به کارگردانی مسعود کیمیایی و با حضور جواد طوسی و نادر طالب‌زاده به عنوان منتقدان برنامه داشت.

همچنین میزگرد هفته نیز مسئله فیلم‌سوزی در اکران با حضور محمدرضا شریفی‌نیا و حبیب کاووش را بررسی کرد. سعید راد بازیگر باسابقه سینمای ایران به بهانه نقد فیلم «سفر سنگ» و پخش آن از تلویزیون نیز مهمان برنامه بود.

در ابتدای برنامه محمود گبرلو در سرمقاله گفت: اگر بخواهیم در سینمای ایران هیاهوی کاذب راه بیاندازیم از مسیر خود دور می‌شویم بنابراین نیاز است که همه گروه‌ها بدون جنجال در کنار هم و با یکدیگر گفتگو کنند. البته سینمای ایران نیز باید بیشتر از آنچه که الان هست نسبت به اعتقادات و فرهنگ و آداب و رسوم اجتماعی مردم توجه نشان دهد تا بیش از پیش شاهد سینمای متعالی و رو به رشد باشیم.

نظرسنجی برنامه اختصاص به طرح این سوال داشت که از میان فیلم‌های «تشریفات»، «ترن»، «دادشاه»، «سفر سنگ» و «سناتور» که با موضوع مبارزات مردمی ساخته شده‌است کدام را بیشتر می‌پسندند که در پایان برنامه فیلم «سفر سنگ » بیش از 56 درصد از آراء مردمی را از آن خود کرد.

گفتگوی هفت هم اختصاص به حضور سعید راد داشت که به بهانه پخش فیلم سینمایی «سفر سنگ»، مهمان برنامه بود. راد در ابتدای صحبت‌هایش درباره حضور در این فیلم گفت: از سال‌های ابتدایی که وارد سینما شدم تب و تاب دیدن مسعود کیمیایی برای من آرزو بود و همیشه علاقمند بودم ببینم کی نوبت من می‌شود که در فیلم‌های او حضور داشته باشم. زمانی که پیشنهاد بازی از طرف وی به من شد با علاقه پذیرفتم. شعف و شور و هیجانی که در امثال من وجود داشت به دلیل یادگیری و آموزش بود.اگر قرار بود «سفر سنگ» الان ساخته شود به یک بودجه 10 میلیاردی احتیاج داشت اما در آن زمان که ما در منطقه طالقان کار می‌کردیم هیچ بودجه و امکاناتی در اختیار نداشتیم و گاهی اهالی منطقه ما را به خانه‌هایشان دعوت می‌کردند و به ما شام و ناهار می‌دادند.

بازیگر فیلم «دوئل» ادامه داد: بعد از30 سال که از آخرین بازی‌ام در فیلم «خط قرمز» کیمیایی می‌گذرد من همچنان برای حضور در کارهای او هیجان زده هستم و امیدواری که بتوانم در فیلم «دست تنها» حضور داشته باشم و امکان ساخته شدن این فیلم فراهم شود.در آن زمان یک حرکت عظیم انقلابی به درستی در «سفر سنگ» روایت می‌شد و فیلم جدیدی به حساب می‌‌آمد تا جایی که این فیلم در آن زمان توقیف شد و من حتی می‌ترسیدم دیالوگ‌های فیلم را بر زبان بیاورم. فیلم‌هایی مثل «سفر سنگ» تاریخ مصرف ندارند و هیچگاه کهنه نمی‌شوند.
 

راد در ادامه درباره حضور جوانان در آموزشگاه‌های بازیگری گفت: من منکر وجود این کلاس‌ها نیستم اما مسئله مورد بحث این است که چه کسی قرار است این کلاس‌های را اداره کند و دوم اینکه سینمای ما چقدر ظرفیت پذیرش بازیگر دارد. متاسفانه تعداد کمی از افراد می‌توانند بازیگر شده و در سینما به راه خود ادامه دهند.انتخاب و هدایت کارگردان در بازیگر شدن یک فرد بسیار اهمیت دارد. کارگردانانی هستند که به واسطه شناختی که دارند فردی را به دنیای بازیگری معرفی می‌کنند که این فرد در ادامه می‌تواند راه درستی را برای حضور در سینما انتخاب کند. مثل انتخاب ترانه علیدوستی توسط رسول صدرعاملی برای بازی در »من ترانه 15 سال دارم». بازیگران جوان ما فوق‌العاده با استعداد هستند اما از خودشان محافظت نمی‌کنند و بعد از بازی در 15 فیلم تبدیل به یک اسم می‌شوند و خودشان را تکرار می‌کنند.

راد ادامه داد: تمام تبلیغات دنیا روی بازیگران است. در همه جای دنیا تماشاگر با بازیگر وارد سینما می‌شود و با فیلم از سالن بیرون می‌آید اما در ایران به این مساله کمتر پرداخت می‌شود. مثلاً کیمیایی حتماً برای انتخاب من به عنوان کولی «سفر سنگ» دیدگاه درستی داشته‌ است. در قبل از انقلاب تعداد بازیگران بسیار کم و انتخاب‌ها هم محدودتر بود.من بسیار خرسندم که کیمیایی من را انتخاب کرد و این مساله را هم قبول ندارم که به خاطر اینکه با بازیگر ثابت فیلم‌هایش به مشکل بر خورده بود من را انتخاب کرده چون این نقش به شخصیت و بازی من می‌‌خورد. کیمیایی به درستی می‌داند چه بازیگری را چگونه برای یک اثر انتخاب کند بنابراین نقش باید به بازیگر بخورد تا برای حضور در آن انتخاب شود.

در بخش دیگری از برنامه شب گذشته «هفت» احمد میرعلایی؛ مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در ارتباط با خبری مبنی ‌بر اختصاص 35 میلیارد تومان برای تولید سه فیلم فاخر در فارابی، پشت خط آمد و گفت: این خبر به هیچ عنوان درست نیست بلکه این مبلغ قرار است برای تولید همه فیلم‌ها و مواد خام مصرفی اختصاص یابد. تقریباً با 25 درصد بودجه‌ای که الان اعلام کرده‌اند چهار فیلم فاخر ساخته می‌شود.امسال تنها 14 میلیارد تومان بودجه به ما داده‌اند و کل بودجه‌ ما همین قدر است که به فیلم‌های فخر هم تعلق می‌گیرد. اختصاص مبلغ 35 میلیارد تومان درست است اما چون دولت با کمبود بودجه مواجه بوده این مبلغ به دست ما نرسیده است.

بخش 7 روز هفته و چهره‌ها که به معرفی فعالیت‌های هنرمندانی چون احمد نجفی، رضا عطاران، هدیه تهرانی، جیرانی، امین حیایی و الهام حمیدی اختصاص داشت بخش‌های دیگر برنامه شب گذشته بودند.

بخش نقد فیلم اختصاص به بررسی فیلم سینمایی «سفر سنگ» با حضور جواد طوسی و نادر طالب‌زاده داشت.

در ابتدا طالب‌زاده درباره این فیلم عنوان کرد: سفر سنگ از فیلم‌های کلاسیکی است که حق مطلب در مورد آن ادا نشده‌است. در زمان جنگ این فیلم تنها اثر ایرانی بود که می‌شد به خاطر طرح مبارزات و مقاومت‌های مردمی‌ در جبهه‌های جنگ نشان داده شود. این فیلم در واقع به نوعی انقلاب را پیشگویی می‌کند.

طوسی نیز در این رابطه عنوان کرد: این فیلم می‌تواند محمل خوبی برای تحلیل سینمای کیمیایی باشد. در «سفر سنگ» کیمیایی از فردگرایی همیشگی‌اش که مورد انتقاد برخی بوده فاصله گرفته و جمع‌گرایی و اتحاد گرایش پیدا کرده‌است. وی در این فیلم به سینمایی وسترن هم نیم نگاهی داشته‌است.
 

طالب‌زاده نیز در این زمینه گفت:‌ باید دید چطور کارگردانی زودتر از زمان متوجه وقوع اتفاقاتی در کشور می‌شود و به مسایل مهمی چون شهادت و مبارزات مردمی می‌پردازد و آن را در یک قصه ساده به صورت مخلصانه روایت می‌کند. این فیلم اصلاً شعار نمی‌دهد. من به بصیرت کیمیایی و جلو بودن از زمانه‌اش احترام می‌‌گذارم.

گبرلو نیز در این‌باره عنوان کرد: در این فیلم یک وحدت فکری تشکیل می‌شود و رمز موفقیت آدم‌ها را در متوسل شدن به اعتقادات دینی‌شان می‌بیند این مساله امتیاز و هوشمندی کارگردان فیلم را نشان می‌دهد.

طالب‌زاده عنوان کرد: در این فیلم خلوص نیتی وجود دارد و به‌راحتی نیز قابل پخش از تلویزیون است. مساله مهم این است که این فیلم بعد از 35 سال چه حرفی برای گفتن دارد. در آن زمان مطرح کردن مسایلی مثل نماز جماعت، شهادت‌طلبی و مواجهه با مذهب بسیار شجاعت می‌خواست. باید از کارگردان و گروه بازیگران فیلم تقدیر به عمل می‌آمد و به این نگاه توجه خاصی می‌شد تا فیلمساز این راه را ادامه دهد.شاید توجه کردن به این اثر مهمتر از خود فیلم باشد چون هنرمند حساس است و نیاز به توجه دارد. این واقعیت بسیار مهم است که چرا کیمیایی ایران را ترک نکرد. در صورتی که می‌توانست مثل بسیاری این کار را انجام دهد.

وی متذکر شد: به فیلمسازانی مثل کیمیایی باید توجه کرد و کمک کرد تا راه خودشان را پیش بروند. متاسفانه برخی برخوردهای سلیقه‌ای و ممیزی‌های غیراصولی به فیلمسازانی مثل او می‌شود که راه را بر آنها می‌بندد و اجازه بروز خلاقیت را کمرنگ می‌کند.

طوسی نیز در نقد این فیلم عنوان کرد: «سفر سنگ» قصه‌اش را درست و سرراست روایت می‌کند. اگر بخواهیم شیوه دیالوگ نویسی کیمیایی را مورد توجه قرار دهیم می‌بینیم که شخصیت‌ها در دایره کلامی درستی شکل می‌گیرند. سال 56 فیلمسازی سینمای ملی ایران را به درستی و بدون شعارگویی مطرح می‌کند.

وی اشاره کرد: باید آسیب‌شناسی درستی صورت گیرد که چرا پرمخاطب‌ترین فیلم کیمیایی «سفر سنگ» بوده اما هرچه جلوتر می‌رویم از این دنیا دورتر می‌شویم و فیلمساز به یک پرتکلف‌گویی و بریده گویی در طرح مضامین آثارش می‌رسد.

در ادامه برنامه قسمت‌هایی از گفتگوی نادر طالب‌زاده با مسعود کیمیایی به نمایش درآمد و کیمیایی در این مصاحبه درباره تجربه ساخت «سفر سنگ» گفت: زمینه ساخت این فیلم از آثار قبلی من و حضور داشتن در بطن مسایل سیاسی، اجتماعی روز می‌آید و قصد من نیز انتقال دادن این عقاید به مردم بود.

وی ادامه داد: این فیلم از هیچ دفتر حزب،‌ گروه و عقیده سیاسی سفارش نگرفته بود بلکه این ایده کاملاً دلی بود چون تغییر شرایط در آن زمان کاملاً احساس می‌شد. «سفر سنگ» در شرایط بسیاری سختی ساخته شده تا جایی که اهالی روستای محل فیلم‌برداری شام و ناهار ما را می‌دادند و بازیگران نیز با ترس و ابهام زیاد دیالوگ‌هایشان را بیان می‌کردند.

در بخش دیگری از این گفتگو کیمیایی درباره اعمال ممیزی بر آثار فیلمسازانی از نسل خودش گفت: امیدوارم از طرف مسئولان کمی عمیق‌تر، پراحترام‌تر با امثال من برخورد شود. باید اعتماد به باور کارگردان‌هایی از نسل من در سینما وجود داشته باشد. فیلمسازانی از نسل من برادری‌شان را با ساختن آثاری مثل «سفر سنگ» ثابت کرده‌اند. این دوستان باید بدانند که من به این انقلاب باور داشتم که در این کشور ماندم و خط قرمزها را هم می‌شناسم. نمی‌دانم چرا باور من را باور نمی‌کنند!‌؟ کاش کمی اعتمادها به ما بیشتر شود و عمیق‌تر به باورهایمان نگاه کنند.
 

بخش پایانی برنامه «هفت» میزگرد بررسی «فیلمسوزی» در سینما بود که با حضور محمدرضا شریفی‌نیا و حبیب کاوش سخنگوی شورای صنفی نمایش برگزار شد.

کاوش در ابتدا بعد از توضیحاتی درباره نحوه چینش فیلم‌ها و نوع اکران‌شان توضیح داد: شورای صنفی هیچ دخالتی در امر اکران فیلم‌ها ندارد. به این معنی که زمانی یک فیلم با پخش‌کننده قرارداد می‌بندد و پخش‌کننده نیز با یک گروه سینمایی وارد مذاکره می‌شود زمان اکران مشخص می‌شود. آن موقع است که تازه نقش شورای صنفی شروع می‌شود که این قرارداد به درستی به اجرا در بیاید.

وی افزود: در این که اوضاع سینمای ما به هم ریخته است هیچ حرفی نیست اما کلیات این بحران در اکران به یک آسیب شناسی درست احتیاج دارد. به عنوان نمونه ما تا سال 89 با ریزش مخاطب روبرو بودیم. اما در سال 90، 21 میلیارد تومان مخاطب در سینما داشتیم که این مساله به دلیل برنامه ریزی و مدیریت درست بوده است.اما مساله ریزش مخاطب و فیلم سوزی و از بین رفتن تعادل چه در اکران و چه در تولید از زمانی پیش آمد که دو فیلم »گشت ارشاد» و »خصوصی» از اکران پایین کشیده شدند. حوزه هنری شرایط را آشفته کرده و ما هنوز نتوانستیم کنترل اوضاع را به دست بگیریم.

شریفی‌نیا نیز در این زمینه عنوان کرد: مهندسی درستی در اکران فیلم‌ها وجود ندارد. بخش خصوصی فیلمش را با هزینه بسیار ساخته و انتظار دارد که فیلم‌های بخش دولتی در همان زمان اثرشان را وارد بازار نکند و باعث فیلم سوزی بخش خصوصی نشوند. چرا باید 4 فیلم کودک همزمان با هم اکران شود؟ این صدمه برای فیلم‌های بخش دولتی که نگران بازگشت سرمایه نیستند زیاد نیست اما فیلم‌های بخش خصوصی متضرر می‌شوند.بحران در مدیریت سینمای ایران وجود دارد و باید بررسی شود که به چه نهادی مربوط می‌شود. متاسفانه اصل موضوع فراموش شده و اغلب مدیران ما درگیر حاشیه‌ها شده‌اند. این حواشی باید با مدیریت مناسب حل شود. مدیریت سینمای ما احتیاج به یک برنامه‌ریزی دارد و درست مثل فوتبال احتیاج به یک مربی متخصص داریم که اکران و چینش درست فیلم‌ها را مدیریت کند.

پایان پیام/