چرا شیعیان برای غیر خدا نذر می کنند؟ آیا این عمل شرک نیست؟

به گزارش خبرگزاری شبستان، علما در مورد نذر گفته اند: نذر آن است که انسان ملتزم شود که کار خیری را برای خدا بجای آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید. حال سؤال این است چرا عده ای برای اولیای الهی نذر می کنند و می گویند: این گوسفند نذر پیامبرصلَّی اللّه علیه و آله و سلَّم و یا حسین بن علی علیهما السَّلام است آیا این گونه نذر نمودن صحیح است؟

جواب: نذر برای غیر خدا دو صورت دارد:

1. نذر کردن برای بندگان خدا به نیّت تقرّب و جلب رضایت آنان (بدون توجه به خشنودی و یا خرسندی خدا) که روشن است چنین رفتاری، نوعی شرک و به منزله بت پرستی است.

2. نذرعملی خداپسندانه، به خاطر تقرب به خدا و جلب رضایت او و هدیه ی ثواب آن به یکی از اولیاء الهی تا از این رهگذر خشنودی خدا بدست آید؛ بی شک، نذر کردن با چنین قصد و نیتی، کاری پسندیده و درخور ستایش است.

آنچه موجب سؤال می شود، و احیاناً افراد را به اشتباه دچار می کند، تشابه و یکسان بودن دو تعبیر در مقام نذر است.

به حکم این که «نذر» یک امر عبادی است، باید برای تقرب به خدا صورت پذیرد و «ناذر» بگوید: «للّه علیّ إن قُضِیتْ حاجتی أن أذبح هذه الشاة للنبی صلَّی اللّه علیه و آله و سلَّم؛ یعنی برای کسب رضا و تقرب به خدا متعهد می شوم: اگر حاجت من برآورده شد، این گوسفند را برای پیامبر ذبح کنم». صیغه صحیح نذر این است که گفته شد، ولی غالباً مردم به خاطر ناآگاهی، یا خلاصه گویی می گویند: هذا للنبی، یا نذرتُ هذا للنبی.

شیعیان وقتی می‏گویند: نذر امام‏علیه السلام یا نذر حضرت ابوالفضل‏علیه السلام یا نذر حرم نمودم، مقصودشان همین است که نذر کننده ملتزم می‏شود کار خیری را برای خدا بجا آورد و ثواب آنرا هدیه نماید به امام‏علیه السلام ویا غیر او . اما سؤال این است که چگونه گفتن«نذرت للنبی» درست است و عملی شرک آمیز نخواهد بود؟

پاسخ این است که «لام» در جمله «للّه علیّ» برای تقرب است چنان که قرآن می فرماید:«أَنْ تَقُومُوا للّه مَثْنی وَفُرادی؛[1]دو نفر دو نفر یا به تنهایی برای خدا قیام کنید»، و حال آنکه «لام» در «للنبی» لام «انتفاع» است، همچنان که در برخی آیات می خوانیم: «إِنّما الصَدقات لِلْفُقراء والمَساکین؛[2]زکات برای تهی دستان و مستمندان است».

بنابراین عمل موحدان با عمل مشرکان، تفاوت جوهری دارد؛ آنان قربانی های خود را به نام بت ها و برای تقرب به آنان ذبح می کردند، و قرآن در این مورد می فرماید: «وَمَا ذُبِحَ عَلَی النُّصُبِ ذلِکَ فِسْقٌ؛[3]و آنچه برای بت ها ذبح می شود...این کار خروج از دین است».در حالی که موحدان برای خدا نذر می کنند، و نام خدا را به زبان می آورند، اما ثواب کار نیک خود را به اولیای الهی اهدا می کنند و از این طریق به درگاه الهی تقرب می جویند.

مردی به حضور پیامبرصلَّی اللّه علیه و آله و سلَّم رسید و عرض کرد: ای پیامبر خدا! مادرم از دنیا رفته است، و می دانم اگر او زنده بود، صدقه می داد، اگر از طرف او صدقه بدهم،آیا او سودی خواهد برد؟ رسول گرامی صلَّی اللّه علیه و آله و سلَّم فرمود: آری. آن شخص عرض نمود: کدام یک از صدقه ها سود بیشتری دارد؟ فرمود: آب.

بعد از این جریان، سؤال کننده چاهی کند و پس از آماده شدن گفت: «هذه لأُمّ سعد؛ ثواب کندن این چاه برای مادر سعد باشد».[4] لام در «لأُمّ سعد» همان لام «للنبی صلَّی اللّه علیه و آله و سلَّم» است. که به اصطلاح «لام» انتفاع است نه لام تقرّب، که روح چنین نذرهایی این است که برای تقرّب به درگاه الهی متعهد می شوم حیوانی را ذبح کنم و ثواب آن را به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم اهدا می کنم تا از این طریق، به درگاه خداوندی تقرب بجویم تا شاید خدا بیمارم را شفا دهد.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. سبأ/46.

[2]. توبه/60.

[3] . مائده/3.

[4]. حدثنا محمد بن کثیر ، أخبرنا إسرائیل ، عن أبی إسحاق ، عن رجل ، عن سعد بن عبادة ، أنه قال : یا رسول الله ، إن أم سعد ماتت ، فأی الصدقة أفضل ؟ قال : " الماء " قال : فحفر بئرا ، وقال : هذه لام سعد (سنن أبی داود، ج1، ص378 ؛عون المعبود، عظیم آبادی، ج5،ص66؛ الشوکانی نیل الأوطار ج:4، ص142).

پایان پیام/