خبرگزاری شبستان؛ گروه فرهنگ و اجتماع: تقویت اعتبارات حوزه جوانان هزینه نیست؛ سرمایهگذاری مستقیم در کاهش بیکاری، کاهش آسیبهای اجتماعی، افزایش سرمایه اجتماعی و تحکیم خانواده است و انتظار می رود در لایحه بودجه ۱۴۰۵ این موضوع بهطور مؤثر دیده شود. به همین منظور خبرنگار گروه فرهنگ و اجتماع با علیرضا رحیمی، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان به گفت و گو نشسته است که در ادامه مشروح آن آمده است.
بحث افزایش اعتبار حوزه جوانان در بودجه ۱۴۰۵ به یکی از موضوعات جدی تبدیل شده است. ریشه این مطالبه چیست؟
ریشه این مطالبه به یک عدم تعادل ساختاری بازمیگردد. در سالهای اخیر، حجم مأموریتهای حوزه جوانان بهصورت مستمر افزایش یافته، اما اعتبارات متناسب با آن رشد نکرده است. امروز معاونت امور جوانان بر اساس قانون اهداف و وظایف وزارت ورزش و جوانان، برنامه هفتم توسعه و مصوبات شورای عالی نوجوانان و جوانان، مسئول سیاستگذاری و هماهنگی ملی در حوزههایی مانند اشتغال جوانان، مهارتآموزی، تحکیم خانواده، مشاوره ازدواج، کاهش طلاق، سلامت روان، ساماندهی سمنها، مشارکت اجتماعی، حکمرانی دادهمحور، دیپلماسی جوانان و اجرای سیاستهای جوانی جمعیت است.
وقتی مجموعهای با این سطح از مسئولیت ملی، کمتر از دو هزارم درصد بودجه کشور را در اختیار دارد، طبیعی است که اجرای کامل و باکیفیت مأموریتها با چالش جدی مواجه شود.
این عدم تعادل را اگر بخواهیم با اعداد و شاخصها توضیح دهیم، وضعیت چگونه است؟
اگر بخواهیم شفاف صحبت کنیم، سهم معاونت امور جوانان از بودجه کل کشور در سال ۱۴۰۴ حدود ۰/۰۰۱۷ درصد بوده است. از بودجه وزارت ورزش و جوانان نیز کمتر از ۶ درصد به این معاونت اختصاص یافته است. از همین مقدار محدود هم حدود ۵۰ درصد صرف حقوق و دستمزد و هزینههای اجتنابناپذیر میشود و عملاً سهم برنامههای توسعهای ما به ۰/۰۰۰۸ درصد بودجه کشور میرسد.
این سطح از اعتبار حتی برای اداره یک برنامه ملی در یک حوزه محدود کافی نیست؛ چه برسد به مدیریت همزمان چندین مأموریت فرابخشی که اثر مستقیم بر اشتغال، خانواده و سرمایه اجتماعی کشور دارد.
با وجود این محدودیتها، ارزیابی شما از عملکرد معاونت در سال ۱۴۰۴ چیست؟
ما معتقدیم بهترین دفاع از درخواست افزایش اعتبار، عملکرد قابل اندازهگیری است. در سال ۱۴۰۴، با وجود محدودیت شدید منابع، خروجیهای مشخصی تولید شد که قابل رصد و ارزیابی است.
در حوزه اشتغال جوانان، سامانه ملی اشتغال جوانان راهاندازی شد تا سیاستگذاری مبتنی بر داده جایگزین تصمیمات جزیرهای شود. در همین چارچوب، ۲۹۱۱ پرونده اشتغال خرد و غیردولتی جوانان بررسی شد و ۸۳۲ طرح به شبکه بانکی معرفی گردید که حدود ۷۰ درصد آنها در بخشهای تولیدی و خدماتی قرار داشتند. این یعنی تمرکز بر اشتغال پایدار، نه موقت و کماثر.
برنامههای مهارتآموزی چه نقشی در این عملکرد داشتهاند؟
مهارتآموزی یکی از پیشرانهای اصلی اشتغال جوانان است. در قالب طرح «مهارتآموزی تا اشتغال شهید باقری»، تلاش کردیم حلقه مفقوده بین آموزش، صنعت و بازار کار را ترمیم کنیم. در سال ۱۴۰۴، ۲۶۷ دوره آموزشی در ۲۰ استان کشور برگزار شد و ۴۳۴۰ جوان بهصورت هدفمند تحت پوشش آموزشهای مهارتی قرار گرفتند.
مهمتر از تعداد دورهها، اتصال واقعی آموزش به تقاضای بازار کار بود؛ بهگونهای که مسیر آموزش به اشتغال در بسیاری از استانها بهصورت عملیاتی شکل گرفت.
همکاری با نیروهای مسلح در حوزه مهارتآموزی سربازان چه نتایجی داشته است؟
این همکاری یکی از نمونههای موفق استفاده بهینه از ظرفیتهای ملی است. در سال ۱۴۰۴، ۱۱۲ هزار سرباز تحت آموزشهای مهارتی قرار گرفتند. این آموزشها صرفاً آموزشی نبود، بلکه مبتنی بر نیاز صنایع و بازار کار طراحی شد. امروز صنایع مختلف برای جذب نیروهای آموزشدیده اعلام نیاز کردهاند و این یعنی تبدیل یک دوره خدمت سربازی به یک فرصت واقعی برای اشتغال پس از خدمت.
در حوزه حکمرانی جوانان و مشارکت اجتماعی چه اقداماتی انجام شده است؟
در کنار اشتغال و مهارت، حکمرانی جوانان و مشارکت اجتماعی یکی از اولویتهای ما بوده است. در این حوزه، مجلس مشورتی جوانان شکل گرفت تا صدای جوانان در فرآیند سیاستگذاری شنیده شود.
همچنین رصدخانه جوانان، توسعه دیپلماسی جوانان، تقویت شبکه «شما»، راهاندازی سامانه جامع «جوانپلاس» و ابلاغ دستورالعمل خانههای جوان از جمله اقداماتی است که با حداقل منابع اما حداکثر استفاده از ظرفیتهای موجود اجرایی شد.
برخی منتقدان میگویند مسئله اصلی ساختار و مدیریت است، نه اعتبار. نظر شما چیست؟
طبیعتاً ساختار و مدیریت مهم است، اما دادهها نشان میدهد در حوزه جوانان، مسئله اصلی کمبود اعتبار است نه ضعف مدیریت. وقتی با چنین سطح اندکی از منابع، این حجم از خروجی قابل سنجش تولید میشود، روشن است که اگر منابع متناسب تأمین شود، اثرگذاری چندبرابر خواهد شد.
معاونت امور جوانان ثابت کرده که توان تبدیل منابع محدود به نتایج واقعی را دارد و افزایش اعتبار، بهمعنای افزایش هزینههای غیرضرور نیست، بلکه بهمعنای توسعه برنامههای مؤثر است.
بخشنامه بودجه ۱۴۰۵ چه انتظاراتی از دستگاهها دارد و این موضوع چه ارتباطی با درخواست شما دارد؟
بخشنامه بودجه ۱۴۰۵ صراحتاً بر نتیجهمحوری، توسعه اشتغال، مهارتآموزی مبتنی بر آمایش استانی، استفاده از منابع قرضالحسنه در حوزه جوانان، استانداردسازی خدمات و تقویت مشارکت اجتماعی تأکید دارد.
اجرای این تکالیف بدون افزایش اعتبار حوزه جوانان عملاً ممکن نیست. نمیتوان از دستگاهها انتظار داشت برنامههای دقیق، قابل اندازهگیری و اثرگذار اجرا کنند، اما منابع لازم برای اجرای آنها را در نظر نگرفت.
اگر بخواهید جمعبندی نهایی ارائه دهید، پیام شما به تصمیمگیران بودجه چیست؟
پیام ما روشن و مبتنی بر منطق توسعه است.
اول اینکه مأموریتهای حوزه جوانان ملی و فرابخشی است و نیازمند نگاه متفاوت در تخصیص منابع است.
دوم اینکه عملکرد سال ۱۴۰۴ نشان داده این حوزه قابلیت اجرا و پاسخگویی دارد.
سوم اینکه برنامههای سال ۱۴۰۵ کاملاً نتیجهمحور و قابل پایش طراحی شدهاند.
و نهایتاً، تقویت اعتبارات حوزه جوانان هزینه نیست؛ سرمایهگذاری مستقیم در کاهش بیکاری، کاهش آسیبهای اجتماعی، افزایش سرمایه اجتماعی و تحکیم خانواده است.
بر همین اساس، انتظار داریم در لایحه بودجه سال ۱۴۰۵، اعتبارات معاونت امور جوانان بهصورت مؤثر و متناسب با مأموریتهای قانونی آن افزایش یابد.
نظر شما