«سید محسن میر»، مدیر مجموعه فرهنگی ـ تاریخی سعدآباد در گفتگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان درباره وضعیت موزه اسناد مجموعه سعدآباد گفت: این موزه پیشتر بسته بود، اما با بازگشت خانم تاجبخش، فرآیند شناسایی و طبقهبندی اسناد از سر گرفته شد. متأسفانه طبقهبندی قبلی بههم ریخته بود و همه مراحل باید از ابتدا انجام میشد. کاری که طی ۱۳ سال انجام شده بود، دوباره در یک سال تکرار شد.
او افزود: در ایام جنگ ۱۲ روزه حدود ۷۰ هزار برگ سند شناسایی شد که با احتساب ۱۵۰ هزار شیء موجود، مجموع آثار به حدود ۲۲۰ هزار مورد میرسد. این اسناد اکنون در مرحله طبقهبندی موضوعی، اسکن و گندزدایی قرار دارند.
میر از نهاییشدن تفاهمنامه همکاری با کتابخانه ملی خبر داد و افزود: کتابخانه ملی امکانات لازم برای اسکن و حفاظت استاندارد اسناد را در اختیار دارد و تفاهمنامه در مراحل پایانی است.
انتقال موزه قرآن و افزایش چشمگیر بازدیدکنندگان
میر درباره انتقال موزه ملی قرآن کریم به مجموعه سعدآباد گفت: این موزه پیشتر در محدوده پاستور و تحت مالکیت ریاستجمهوری قرار داشت و به دلیل ملاحظات امنیتی، بازدیدکنندگان بسیار محدودی داشتند؛ بهطوریکه گاه در طول یک ماه تنها ۳۰ نفر از آن بازدید میکردند. با انتقال موزه به سعدآباد و رعایت شئونات آن، اکنون روزانه دستکم ۳۰۰ نفر از موزه قرآن بازدید میکنند.
به گفته او، در مقابل این انتقال، یک ساختمان در رشت به وزارت میراث فرهنگی بازگردانده شده و کاخ فریده دیبا نیز در اختیار مجموعه سعدآباد قرار خواهد گرفت که پروتکلهای آن در حال طی شدن است.
مدیر سعدآباد همچنین افزود: موزه آب به دلیل فراهم نشدن شرایط لازم برای توسعه، از مجموعه سعدآباد جمعآوری و به پردیسان منتقل شده است.
مدیر مجموعه فرهنگی ـ تاریخی سعدآباد درباره روند ساماندهی اموال تاریخی این مجموعه توضیح داد: برای نخستینبار پس از حدود ۴۰ سال، دفاتر دارایی مجموعه بازبینی و ۱۵۰ هزار قلم شیء تاریخی بهطور کامل ساماندهی و در سامانه جامع اموال (جام) وزارت میراثفرهنگی ثبت شد.
وی با اشاره به اینکه این اقدام در فاصله تیر تا پایان شهریور و همزمان با تعطیلی موزهها در دوران جنگ ۱۲روزه انجام شده است، افزود: پیش از این تنها حدود هشت تا ده هزار قلم شیء در سامانه جام ثبت شده بود و آن هم در مراحل ابتدایی ثبت متوقف مانده بود؛ اما اکنون تمام اموال سعدآباد ثبت کامل شده و چنین سابقهای در کشور وجود ندارد.
میر با بیان اینکه این روند موجب شفافسازی کامل وضعیت اموال تاریخی شد، گفت: شایعات سالهای گذشته درباره گمشدن یا سرقت آثار موزه ظروف نیز در جریان این ساماندهی پایان یافت. مشخص شد تمام این آثار مطابق صورتجلسات رسمی میان کاخها و موزههای زیرمجموعه میراثفرهنگی جابهجا شده و هیچ مورد فقدانی وجود ندارد. حتی مکاتبات قدیمی دیوان محاسبات که سبب ایجاد شبهه شده بود نیز با ارائه مستندات بایگانی شد.
او افزود: مجلس نیز درباره ثبت اموال سؤالاتی داشت که بهطور کامل پاسخ داده شد. دفاتر دارایی فیزیکی و اطلاعات الکترونیکی هردو اکنون موجود است و هیچگونه تعارضی میان آنها وجود ندارد.
نمایش شناسنامه واقعی آثار پس از ۴۰ سال
مدیر مجموعه سعدآباد با اشاره به اینکه بسیاری از کارشناسان موزهها پیش از این هرگز از نزدیک با تمام اموال مواجه نشده بودند، اظهار کرد: این ساماندهی فرصتی بود تا شناسنامه واقعی اشیاء منتشر شود و کارشناسان برای نخستینبار بدانند چه آثاری در سعدآباد نگهداری میشود. این روند خود به یک روایتگری تاریخی و تخصصی تبدیل شد.
انتقال بخشی از آثار موزههای منحلشده و شکلگیری گنجینه ارزشمند نسخ خطی
میر درباره انتقال آثار برخی موزههای قدیمی به سعدآباد توضیح داد: پس از انحلال موزه هنرهای تزیینی در اواخر دهه ۷۰، بخشی از آثار ارزشمند این موزه و نیز مجموعه خط و کتابت میرعماد شامل حدود ۱۵۰۰ نسخه خطی و تکبرگهای تاریخی به سعدآباد منتقل شد. از دل همین مجموعه نمایشگاه "هزار سال قرآن" از نسخ قرن چهارم تا چهاردهم برگزار شد که ثبت ملی نیز شد.
وی ادامه داد: فرایند ثبت ملی آثار همچنان ادامه دارد و تنها در ماه جاری، پرونده ۶۱ اثر ارزشمند از مجموعه معروف "ایمری" برای ثبت ملی به وزارتخانه ارسال شده است.
وضعیت مرمت و بازگشایی موزهها
میر درباره وضعیت مرمت کاخها و موزهها نیز گفت: موزه هنرهای زیبا تنها موزهای است که موقتاً غیرفعال است و عملیات مرمت سقف شیروانی و بخشهای خدماتی آن در حال انجام است. پس از اتمام مرمت، این موزه نیز فعال خواهد شد.
وضعیت آثار استاد فرشچیان
مدیر مجموعه سعدآباد درباره ادعای آسیب به آثار استاد فرشچیان توضیح داد: تابلوهای استاد فرشچیان در سلامت کامل هستند. مرمت آنها بهصورت دورهای زیرنظر استادکاران برجسته انجام میشود و اکنون نیز بهترین مرمتکار مجموعه زیر نظر مدیریت هنرهای زیبا بر آثار نظارت دارد.
احداث مخزن امن مرکزی در سعدآباد
میر با اشاره به اینکه بسیاری از کاخها در گذشته فاقد مخزن استاندارد بودند، اظهار کرد:به دلیل رطوبت بالای زیرزمین کاخها، برخی آثار طی سالیان گذشته آسیبهای جزئی دیده بودند؛ اما اکنون مخازن ساماندهی و استانداردسازی شدهاند.
وی افزود: به دستور وزیر میراثفرهنگی، احداث یک مخزن امن و مرکزی سهطبقه در محوطه پارکینگ سعدآباد آغاز شده است. مطالعات آن طی پنج ماه گذشته انجام و برآورد مالی نیز ارائه شده و بهزودی بودجه آن تخصیص خواهد یافت.
نیاز به مرمت فوری ۲ هزار اثر در مجموعه سعدآباد
مدیر مجموعه فرهنگی–تاریخی سعدآباد، از آغاز فرایند ایجاد مخزن امن مرکزی بزرگ در این مجموعه خبر داد و گفت: در جریان جنگ، ضرورت ایجاد مخزن امن و مرکزی برای حفاظت از آثار تاریخی بیش از گذشته احساس شد. با دستور وزیر میراث فرهنگی، عملیات احداث این مخزن از حدود پنج ماه پیش با انجام مطالعات اولیه و برآورد مالی آغاز شده و اکنون مراحل تأمین اعتبار از سازمان برنامهوبودجه در حال طی شدن است. این مخزن در بخش پارکینگ سهطبقه زیرزمین سعدآباد پیشبینی شده است.
او با اشاره به حجم آثار موجود در مجموعه سعدآباد افزود: در سعدآباد حدود ۱۵۰ هزار شیء وجود دارد که تنها ۲۰ هزار اثر در معرض نمایش بوده و باقی در مخازن غیراستاندارد نگهداری میشدند که همین موضوع موجب آسیبدیدگی بخشی از آثار شده است. در گزارش عملکرد مجموعه، مرمت ۲۰۰ اثر ثبت شده، در حالیکه بیش از ۲ هزار اثر نیازمند مرمت فوری هستند.
میر با قدردانی از تلاش متخصصان مرمت مجموعه سعدآباد اظهار کرد: بخش مرمت سعدآباد با حداقل هزینه، اقدامات گستردهای را انجام داده است. با این حال، به دلیل حجم بالای آثار آسیبدیده، تصمیم گرفته شد بخشی از فرآیند آسیبشناسی و مرمت به شکل برونسپاری انجام شود و برای آن بودجه اختصاص یابد.
لزوم اتکا به ظرفیتهای داخلی مجموعه
او با اشاره به همکاری نکردن برخی بخشهای پژوهشی اظهار داشت: پژوهشگاه میراث قرار بود در حوزه مطالعه و مرمت به ما کمک کند که تاکنون محقق نشده است. با توجه به گستره آثار کشور، بودجه و توان پژوهشگاه محدود است؛ از این رو ناچاریم بخش زیادی از کارها را با توان کارشناسان خود مجموعه انجام دهیم. خوشبختانه کارکنان سعدآباد توانستهاند پروژههای بزرگی را با کمترین هزینه به انجام برسانند.
نظر شما