آیتالله احمد شیخ بهایی، نماینده مردم کرمان در مجلس خبرگان رهبری، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از کرمان، با اشاره به مبنای انتخاب خطبهها در نهجالبلاغه توسط مرحوم سید رضی گفت: ایشان معیار گزینش را بر بلاغت و آهنگین بودن کلام قرار داده بودند و هرچه آهنگینتر و پرمغزتر بوده، آن را انتخاب کردهاند.
وی درباره خطبه ۲۰۲ نهجالبلاغه{مرحوم دشتی} که در برخی نسخهها{آیتالله مکارم} خطبه ۱۹۳ است؛ آن را مناجات امام علی علیهالسلام با رسول خدا صلیاللهعلیهوآله هنگام دفن حضرت زهرا سلاماللهعلیها دانست و افزود: جملاتی که در این خطبه آمده، نشان میدهد شخصیتی مانند امیرالمؤمنین (علیهالسلام) در فراق حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) چگونه سخن میگوید؛ این یعنی حضرت زهرا در چه جایگاهی قرار داشته است.
آیتالله شیخ بهایی تصریح کرد: برخی از جملات این خطبه را روضهخوانان و مداحان میخوانند، اما اگر تمام خطبه را مرور کنیم، مظلومیت علی (علیه السلام) و جایگاه والای حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) و رسول خدا (صلی الله علیه وآله) را درمییابیم.
وی افزود: تعبیر «صفیه» که در این خطبه آمده، یعنی حضرت زهرا جنس ناب و خالصی از خلقت بوده که بدیل ندارد و همین خصلتهای الهی باعث شیفتگی حضرت علی (علیه السلام) به ایشان شده است.
نماینده مردم کرمان در مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: این مناجات، نجوای تنهایی امیرالمؤمنین (علیهالسلام) بر مزار حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) است؛ جایی که شدت ناراحتی و حزن خود را به تصویر میکشد.
وی با بیان اینکه در بخشی از خطبه، حضرت علی (علیه السلام) گویا به رسول خدا میفرماید که زهرا (سلاماللهعلیها) مصیبتهایش را حتی به من هم نگفت و این جملات کوتاه، اوج حزن و اندوه را نشان میدهد؛ این خطبه را متنی بسیار حزنانگیز و پر از غصه و اشک دانست و گفت: جایگاه عظیم حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) و رسول خدا در این خطبه بهخوبی نمایان است.
آیتالله شیخ بهایی تصریح کرد: پیام این خطبه برای ما این است که آنچه ما را گرد اهل بیت نگه میدارد، محبت است؛ همانگونه که پیامبر فرمودند: «قل لا أسألکم علیه أجراً إلا المودة فی القربی» این محبت، به نفع خود ما است تا گمراه نشویم.
وی اظهار کرد: اهل بیت علیهمالسلام خود این دستور را در حد اعلی رعایت میکردند و محبت میان آنان چنان بود که در فراق یکدیگر میسوختند لذا هر چه مودت ما بیشتر باشد، مشابهت و تبعیت بیشتری حاصل میشود و باید در رفتار و افکار خود از ایشان پیروی کنیم.
آیتالله شیخ بهایی تأکید کرد: اگر این عشق و محبت در میان ما باشد، به اهل بیت نزدیک میشویم و ظلم و جهل از جامعه رخت برمیبندد؛ محبت با معرفت و شناخت گسترش یابد، فساد را ریشهکن و نعمتهای الهی را نازل میکند.
وی در پایان گفت: اگر این محبت و عشقی را که در خطبه ۱۹۳ به ما آموختهاند، یاد بگیریم و در زندگی نشان دهیم، ایمان و تقوای ما بالا میرود و مشکلات دنیایی از میان برداشته میشود.
ترجمه خطبه ۲۰۲ نهجالبلاغه به شرح ذیل است:
سلام بر تو، ای پیامبر خدا. سلام من و دخترت که اکنون در کنار تو فرود آمده و چه زود به تو پیوست.
ای رسول خدا، بر مرگ دخت برگزیده تو، شکیبایی من اندک است و طاقت و توانم از دست رفته ولی مرا، که اندوه عظیم فرقت تو را دیده ام و رنج مصیبت تو را چشیده ام، جای شکیبایی است.
من خود تو را به دست خود در قبر خواباندم و هنگامی که سر بر سینه من داشتی، جان به جان آفرین تسلیم نمودی. «انا لله و انا الیه راجعون».
آن ودیعت بازگردانده شد و آن امانت به صاحبش رسید و اندوه مرا پایانی نیست. همه شب خواب به چشمم نرود تا آن گاه که خداوند برای من سرایی را که تو در آن جای گرفتهای، اختیار کند.
به زودی، دخترت تو را خبر دهد که چگونه امتت گرد آمدند و بر او ستم کردند؛ همه سرگذشت را از او بپرس و خبر حال ما از او بخواه. اینها در زمانی بود که از مرگ تو دیری نگذشته بود و تو از یادها نرفته بودی.
بدرود تو را و دخترت را. بدرود کسی که وداع میکند؛ نه بدرود کسی که رنجیده و ملول است. اگر از اینجا باز میگردم نه از روی ملالت است و اگر درنگ می کنم نه به سبب آن است که به وعده ای که خدا به صابران داده است بدگمان شده ام.
نظر شما