گام بلند حوزه علمیه خواهران در پاسخ به نیازهای فقهی زنان و خانواده

به گزارش خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری شبستان،  مقام معظم رهبری ۲۷ مهر ۱۳۸۹ در سفری که به شهر قم داشتند،  ضمن اشاره به حوزه های علمیه خواهران از آن به عنوان پدیده ای مبارک تعبیر نموده و فرمودند: «پدیده خواهران طلبه خیلی پدیده عظیم و مبارکی است. هزاران عالم، پژوهشگر، فقیه و فیلسوف در حوزه‌های علمیه خواهران تربیت شوند؛ این چه حرکت عظیمی خواهد بود».

تعبیر معنادار رهبر انقلاب که فرمودند «تشکیل حوزه‌های علمیه‌ی بانوان، ابتکاری مهم و اثرگذار است که پاداش دائمی آن به روح مطهّر امام راحل واصل می‌شود»، بیانیه‌ای راهبردی برای آینده حوزه‌های خواهران است. این تعبیر نشان می‌دهد که حوزه بانوان، صرفاً یک بخش مکمل نیست، بلکه یک جزء جریان‌ساز و آینده‌ساز در منظومه تمدنی حوزه‌های علمیه است. بنابراین باید از طریق کار علمی واقعی، پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه، تبلیغ اقناعی و مردمی، و اثرگذاری تربیتی در خانواده و نسل آینده، اعتماد بدنه جامعه را به حوزه بازیابی و تثبیت کند. در این راستا پاسخگویی به نیازهای جامعه نخستین و شاید مهم ترین امری است که باید محقق شود و به نظر می رسد «پژوهش‌نامه نوین فقهی حقوقی زنان و خانواده» که به تازگی موفق به اخذ رتبه علمی از شورای اعطای مجوزها و امتیازهای علمی شده، گامی در همین مسیر است.

 نخستین نشریه علمی حوزوی خواهران که رتبه علمی پژوهشی دریافت کرده 

چندی پیش خبری منتشر شد مبنی بر این که از میان هفت نشریه حوزوی خواهران استان تهران که موفق به کسب مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده‌اند و در نوبت دریافت رتبه علمی از شورای اعطای مجوزها و امتیازهای علمی هستند، "پژوهش‌نامه نوین فقهی حقوقی زنان و خانواده" ( https://jflw-rey.whc.ir/  ) به عنوان نخستین نشریه علمی حوزه‌های علمیه خواهران موفق به کسب رتبه علمی پژوهشی (ب) از شورای اعطای مجوزها و امتیازهای علمی شده است.

این نشریه متعلق به مدرسه علمیه تخصصی حضرت عبدالعظیم علیه السلام (واحد خواهران) است با عنوان «پژوهشنامه نوین فقهی حقوقی زنان و خانواده» از شورای اعطای مجوزها و امتیازهای علمی شورای سیاست گذاری حوزه خواهران رتبه علمی دریافت کرد. به همین مناسبت خبرگزاری شبستان با خانم دکتر «زهره منصوری» مدیر این مجموعه گفت وگویی داشته است که در ادامه می خوانید:  

دکتر «زهره منصوری»، مدیر مدرسه علمیه تخصصی حضرت عبدالعظیم علیه السلام در گفت وگو با خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری شبستان اظهار داشت: کار این نشریه از سال ۱۳۹۳ در قالب موضوعات عمومی با عنوان «علوم و معارف اسلامی» آغاز شد یعنی هر موضوعی در زمینه علوم و معارف اسلامی اعم از فقهی، تفسیری، اخلاقی و اصولی ارائه و پس از بررسی در نشریه منتشر می شد. امتیاز علمی تخصصی نشریه سال ۱۳۹۳ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت شد اما بعد از آن به این سمت رفتیم که بتوانیم رتبه علمی - پژوهشی برای نشریه بگیریم لذا باید نشریه از حالت عمومی خارج می شد. به عبارت دیگر نشریه ما در ابتدا به انواع موضوعات علوم و معارف اسلامی می پرداخت  اما تصمیم گرفتیم که شکل تخصصی به آن بدهیم.

منصوری تصریح کرد: با توجه به اینکه در حوزه ما در مقطع تحصیلی سطح چهار، دو رشته تخصصی «فقه خانواده» و «تفسیر تطبیقی» ارائه می شود و دانش پژوهان در این رشته ها باید برای دفاع از رساله دکترای خود، مقاله علمی - پژوهشی به چاپ برسانند به این سمت رفتیم که موضوعات نشریه به مباحث «زنان و خانواده» با نگاه فقهی اختصاص داده شود. چرا که امروز «مسائل زنان و خانواده» از اهمیت بسزایی برخوردار است و نیاز به تفکر عمیق و علمی دارد. لذا این بستر را برای دانش‌پژوهان این رشته فراهم کردیم تا بتوانند تولیدات علمی پژوهشی خود را در این نشریه به چاپ برسانند که هم برای آنها و هم برای اساتیدی که راهنمایی مقالات را برعهده می گیرند امتیاز و رزومه علمی محسوب می شود.

آثار منتشر شده، در پایگاه‌های استنادی کشور مانند «نورمگز» و «سیلیویکا» نمایه می شوند

مدیر مدرسه علمیه تخصصی حضرت عبدالعظیم با بیان این که برای دریافت رتبه علمی- پژوهشی، نشریه  از حالت عمومی خارج و تبدیل به «پژوهشنامه نوین فقهی حقوقی زنان و خانواده» شد، گفت: وقتی از عنوان «پژوهشنامه نوین فقهی حقوقی» استفاده می شود یعنی مسائل مستحدثه ای که امروز در حوزه زنان و خانواده شکل گرفته و نیازمند پاسخگویی است. این نشریه این امتیاز را دارد که از موضوعاتی که مبتلابه جامعه است در آن استفاده شده و با رویکرد فقهی حقوقی به مسائل پاسخ می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: هیئت تحریریه نشریه متشکل از اساتید مجرب و نخبه حوزوی و دانشگاهی است اعضای هیئت تحریریه اگر تحصیلات حوزوی داشته باشند حتما می بایست در مقطع تحصیلی سطح چهار فارغ التحصیل شده باشند و اگر تحصیلات دانشگاهی داشته باشند می بایست رتبه دانشیاری یا استادیاری را طی کرده باشند. سردبیر نشریه هم «خانم دکتر شاکری» از اساتید برجسته حوزه و دانشیار دانشگاه تربیت مدرس هستند که در طی مسیر ارتقای نشریه برای کسب رتبه علمی پژوهشی بسیار به ما کمک کردند.

منصوری در ارتباط با نویسندگان این نشریه تخصصی ِ «علمی – پژوهشی» گفت: اغلب نویسندگان آن از جامعه نخبگانی حوزه و دانشگاه هستند. یعنی اینگونه نیست که چون نشریه متعلق به حوزه علمیه خواهران است دانشگاهیان و دانشجویان نتوانند مقالات و آثار علمی پژوهشی خود را در آن منتشر کنند. ما از همه جوامع دانشگاهی، اساتید و دانشجویان از طریق فراخوان عمومی دعوت به همکاری کردیم. البته باید به این مسئله اشاره کنم که مقالاتی که ارسال می شود می بایست از طریق سایت و سامانه اختصاصی نشریات بارگذاری شود. یعنی ما یک سایت اختصاصی جهت بارگذاری مقالات داریم که باید مقالات در آن بارگذاری شود. بررسی مقالات هم در همان سایت و سامانه نشریات توسط اساتید داور انجام و پاسخ ها نیز در همان سامانه ارائه می شود. یعنی همه مراحل کار به صورت سیستمی انجام می شود.

مدیر مدرسه علمیه تخصصی حضرت عبدالعظیم علیه السلام در ادامه درباره ویژگی مقالات این نشریه خاطرنشان کرد: مقالاتی که در این نشریه منتشر می شود حتما باید فقهی - حقوقی باشد. ضمن این که آثار منتشر شده در پایگاه‌های استنادی کشور مانند «نورمگز» و «سیلیویکا» و دیگر پایگاه های استنادی نمایه می شوند و این امتیاز بسیار خوبی برای ارائه دهندگان مقالات و همچنین اساتید راهنما است.

مباحث علمی قوی و مبتلابه زنان و خانواده در حوزه جریان دارد 

وی افزود: ما با پژوهشکده زن و خانواده و همچنین پژوهشکده قوه قضاییه همکاری داریم و موضوعاتی را که نیاز امروز جامعه است و ضرورت پاسخگویی به آنها در جامعه احساس می شود، از این طریق احصاء کرده و در اختیار طلاب قرار می دهیم تا مقالات خود را پیرامون این موضوعات تالیف کنند.

منصوری در پاسخ به این سوال که کسب رتبه علمی پژوهشی برای یک نشریه حوزوی چه مزایایی می تواند داشته باشد؟ گفت: جامعه بیرونی (بیرون از حوزه) چندان با حوزه آشنایی ندارد و تصور می کند حوزه یک محیط بسته صرفاً دینی است، کسب رتبه علمی پژوهشی باعث آگاهی بخشی به جامعه بیرون از حوزه می شود که بدانند در حوزه، مباحث علمی قوی در جریان است که اتفاقا با مسایل مبتلابه زنان و خانواده در جامعه امروز مرتبط هستند.

وی خاطرنشان کرد: خوشبختانه تعداد حوزه های علمیه خواهران در سراسر کشور، روز به روز در حال افزایش است. آنها برای داشتن نشریه، ابتدا باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز علمی تخصصی دریافت کنند و بعد از فراهم کردن شرایط از جمله هیئت تحریریه، هیئت داوران، ارائه مقالات تخصصی و... می توانند رتبه علمی پژوهشی دریافت کنند. این نشریه در قالب فصلنامه منتشر می شود و در هر دوره می بایست شش مقاله در آن به چاپ برسد که تا امروز بیست و یک شماره در شش دوره منتشر شده است.

پژوهش نامه نوین فقهی حقوقی زنان و خانواده  اینجا  https://jflw-rey.whc.ir/   در دسترس است.

شایان ذکر است درحال حاضر سایر حوزه‌های علمیه خواهران صرفا نشریه علمی تخصصی دارند و تنها حوزه حضرت عبدالعظیم برای نشریه خود امتیاز علمی - پژوهشی دریافت کرده است.

برخی از نشریات حوزه های علمیه خواهران استان تهران عبارتند از:

مطالعات میان رشته ای تفسیر (مدرسه کوثر)

مطالعات اسلامی خانواده و زنان (مدرسه کوثر)

پژوهشنامه نوین فقهی حقوقی زنان و خانواده (مدرسه حضرت عبدالعظیم علیه السلام)

آیین علوی (مدسه حضرت خدیجه سلام الله علیها)

تفسیر مقارن (مدرسه رفیعه المصطفی)

 پژوهشنامه نظام فقهی خانواده (مدرسه رفیعه المصطفی)

 پژوهشنامه تربیت اجتماعی (مدرسه زینب کبری سلام الله علیها)