فرشچیان؛ نگارگری که هویت و معنویت ایران را جاودانه کرد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، مراسم بزرگداشت استاد محمود فرشچیان با عنوان «نگارگر آسمان خیال» عصر دوشنبه سوم شهریورماه با حضور چهره‌های برجسته فرهنگی و هنری از جمله خانواده استاد فرشچیان، سیدعباس صالحی، محمدجواد ظریف، احمد مسجدجامعی، سید رضا صالحی امیری، حسین سیمابی‌صرافی، سهیل‌ محمودی، حجت‌الاسلام خسروپناه و حسام‌الدین سراج در تالار وحدت برگزار شد.

این مراسم با تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید و سرود ملی آغاز شد و پس از آن فیلمی مستند از زندگی و آثار استاد فرشچیان به نمایش درآمد.

در ابتدای برنامه، بهمن نامور مطلق، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و رئیس سابق فرهنگستان هنر، ضمن بیان نکاتی درباره شخصیت و جایگاه استاد فرشچیان، گفت: انسان موجودی مفهوم‌ساز است و وقتی با شگفتی مواجه می‌شود، تلاش می‌کند آن را درک کند. استاد فرشچیان خود یک پدیده شگفتی است که چند صد سال دیگر هم همچون او در ایران ظهور نخواهد کرد.

وی افزود: می‌توان درباره استاد فرشچیان تعریف کرد، اما تبدیل او به یک مسئله، وظیفه جامعه فرهیخته است. اگر بتوانیم استاد فرشچیان را به مسئله تبدیل کنیم، هنر ایشان جاری و ساری خواهد شد.

نامور مطلق در ادامه به ویژگی‌های آثار استاد فرشچیان اشاره کرد و گفت: باید پرسید چه ویژگی‌هایی در آثار ایشان وجود دارد که همه اقشار جامعه با آن ارتباط برقرار می‌کنند؟ استاد فرشچیان به نمادی از مهر، دوستی و وفاق تبدیل شده است. مراسم تشییع ایشان، به معنای واقعی کلمه، یک گلستان بود؛ جایی که همه اقشار بدون هیچ تمایزی حضور داشتند.

وی همچنین درباره ارتباط خود با استاد فرشچیان و ایده تأسیس دانشگاه هنرهای ایرانی-اسلامی گفت: تشکیل این دانشگاه واسطه ارتباط من با استاد بود. استاد دغدغه‌های زیادی درباره نقاشی و طراحی داشت و آرزوهای زیادی برای هنر ایران داشت که برخی محقق نشد. یکی از آن‌ها ارتقاء هنرستان اصفهان بود و دیگری تأسیس دانشگاه هنرهای زیبای ایرانی-اسلامی که بر حفظ نظام استاد-شاگردی تأکید داشت.

در ادامه، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره استاد فرشچیان، اظهار داشت: استاد فرشچیان هنر را با قلم درآمیخت و عروج او ضایعه جبران‌ناپذیری برای فرهنگ ایران است. سال‌ها باید بگذرد تا کسی چون او دوباره از این خاک برخیزد.

خسروپناه درباره ویژگی‌های آثار استاد فرشچیان توضیح داد: آثار ایشان حامل سه نکته مهم است: ارادت عمیق به اهل بیت(ع) که در تابلوهایی همچون عصر عاشورا و ضامن آهو متجلی شده است، چالش سنت و تجدد که در هنر ایشان به‌وضوح دیده می‌شود و نهایتاً ترکیب حکمت باستان، عرفان و هنر معاصر. آثار استاد فرشچیان را باید با جان دید و نه صرفاً چشم، چرا که فلسفه صدرایی و وحدت وجود در آن موج می‌زند.

وی افزود: میراث راهبردی استاد فرشچیان الگویی برای حکمرانی فرهنگ است و می‌تواند برای سیاستگذاران هنر الگوی مناسبی باشد. استاد فرشچیان نماد هویت ملی و فراجناحی بود و هنر او زبان مشترک تمام ایرانیان به شمار می‌رود.

در بخش دیگری از مراسم، سهیل محمودی با سرودن دو قطعه شعر با موضوع ایران و هویت ایرانی یاد استاد فرشچیان را گرامی داشت.

طاها بهبهانی، هنرمند نقاش، نیز در سخنانی عنوان کرد: استاد فرشچیان تحولی بزرگ در نگارگری به وجود آورد؛ در دوره‌ای که نگارگری دچار تکرار شده بود، او با تفکری معنوی و ریشه‌دار، این هنر را متحول کرد. آثارش چیدمانی دقیق دارند که حتی در تابلو عصر عاشورا، هیچ اغراقی دیده نمی‌شود.

در ادامه، حسین علیشاپور قطعاتی موسیقایی اجرا کرد.

پریسا شاد قزوینی، استاد نقاشی دانشگاه الزهرا، نیز گفت: من استاد فرشچیان را نه تنها یک نقاش، بلکه عارفی می‌دانم که عرفان وجودش در آثارش تجلی یافته است. او تصویرگری حقیقت وجود بود و تلاش می‌کرد تا با هنر خود به معرفت و حقیقت برسد. استاد فرشچیان تنها طرح‌های مذهبی نمی‌زد بلکه بر اساس معرفت دل کار می‌کرد و به همین دلیل، جامعه نسبت به او طلب داشت. او کمتر از میکل‌آنژ نیست و شاید حتی بالاتر است.

وی در پایان اظهار داشت: استاد فرشچیان نه فقط استاد موضوعات مذهبی، بلکه استاد مباحث دل و جان بود. امیدوارم وجود او برای همه ما همیشه ارزشمند باقی بماند.