آغاز مرمت «گوی پومودورو»؛ اثری جهانی با پیچیدگی‌های حفظ و بازسازی در موژه زمان

به ‌گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، عملیات مرمت یکی از برجسته‌ترین آثار هنر معاصر جهان، «گوی پومودورو» (Sphere within Sphere) ساخته‌ی آرنالدو پومودورو، مجسمه‌ساز مشهور ایتالیایی، به تازگی در موزه زمان آغاز شده است. این اثر پیچیده و زیبا که ترکیبی از فرم‌های کروی و درون‌تهی است، پیش‌تر در پارک ارم تهران نصب بود و به دلیل آسیب‌های محیطی و گذر زمان، نیازمند بازسازی دقیق و علمی شده است.
«گوی پومودورو» که نمادی از تعادل میان نظم و آشوب در دنیای مدرن به شمار می‌رود، از جنس برنز و آلیاژ مس ساخته شده و سال‌ها در فضای باز پارک ارم قرار داشت که به موزه زمان از گروه موزه ای دفینه منتقل شد.

منیژه هادیان دهکردی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در گفتگو با خبرنگاران با اشاره به وضعیت  «گوی پومودورو» گفت: ‌این مجسمه به علت شرایط نامناسب محیطی دچار خوردگی، تغییر رنگ و آلودگی شده بود و تلاش‌های غیرحرفه‌ای برای پاکسازی آسیب‌ها را بیشتر کرد.

وی افزود: با پیگیری‌های صورت گرفته، اثر به موزه زمان منتقل شد تا تحت نظارت تیم متخصص، مرمت اصولی آن انجام شود.» هادیان فرآیند مرمت را به عمل پزشکی تشبیه کرد که ابتدا باید بیماری را تشخیص دهد و سپس درمان را آغاز کند. به همین منظور، بررسی‌های دقیق شامل آندوسکوپی داخلی، فتوگرامتری و نمونه‌برداری آزمایشگاهی انجام شده است. یکی از نکات مهم در این پروژه، حفظ لایه‌های رنگی و هنری اثر است؛ برخی رنگ‌های سبزرنگ روی سطح اثر به صورت تعمدی توسط خود هنرمند ایجاد شده‌اند و باید به دقت حفظ شوند.

هادیان اظهار کرد: برخلاف بسیاری از آثار تاریخی که لایه پتینه طبیعی آنها بخشی از اصالت به شمار می‌رود، در این اثر معاصر هدف بازگرداندن درخشش و صیقلی بودن اولیه است.

هادیان در پایان تأکید کرد: مرمت پایان کار نیست و پایش مستمر وضعیت اثر، به همراه مستندسازی دقیق، از ضروریات حفاظت بلندمدت آن محسوب می‌شود.  

او همچنین اشاره کرد: در ایران سه نمونه از آثار پومودورو وجود دارد؛ نمونه اصلی در موزه زمان، یک نمونه در موزه هنرهای معاصر و نمونه‌ای مینیاتوری در کاخ نیاوران.

شیبا خدیر، متخصص مرمت فلز نیز درباره چالش‌های مرمت «گوی پومودورو»توضیح داد: «سطح بسیار صیقلی و حساس اثر، امکان استفاده از روش‌های مکانیکی را محدود کرده و در انتخاب مواد شیمیایی نیز باید دقت زیادی به خرج داد تا رنگ و جلای اثر تغییر نکند.» وی افزود که برخی مواد ناشناخته روی سطح اثر دیده شده که تشخیص دقیق ترکیب آنها هنوز در دست بررسی است.

 پروژه مرمت و حفاظت از «گوی پومودورو» توسط بنیاد مستضعفان حمایت می‌شود و پیش‌بینی می شود طی ۱۴ هفته به پایان برسد.
در این مدت عملیات پاکسازی شامل حذف آلودگی‌ها، گردوغبار و تثبیت سطح با مواد محافظ تخصصی انجام خواهد شد. هدف نهایی، محافظت بهتر اثر در برابر عوامل محیطی مانند باران، آلودگی هوا و فضولات پرندگان است.
 

با این تلاش‌های گسترده، امید می‌رود «گوی پومودورو» که یکی از نمادهای مهم هنر معاصر جهانی است، به شکوه و زیبایی اولیه خود بازگردد و نسل‌های آینده نیز بتوانند از این اثر منحصربه‌فرد لذت ببرند.