خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛ زینب روحانی مقدم-در عصری که بشر با طوفانی از بحرانهای هویتی، فرهنگی و اجتماعی مواجه است و جریانهای متضاد فکری، بنیانهای اخلاقی و معنوی جوامع را تهدید میکنند، بازگشت به الگوهای ناب و انسانساز دینی ضرورتی انکارناپذیر است.
یکی از این الگوهای جاودانه، سیره درخشان امام علیبن موسیالرضا (ع) است؛ امامی که در دوران پرتنش سیاسی عباسیان، نهتنها با چالشهای گسترده فرهنگی و اعتقادی مواجه بود، بلکه با بهرهگیری از عقلانیت، گفتوگو، اخلاق، و عدالت توانست سبکی از زندگی را پایهگذاری کند که نهتنها جامعه عصر خود، بلکه تمام دورانها را تحت تأثیر قرار دهد.
در روزگاری که سبک زندگی غربی با محوریت فردگرایی، مصرفگرایی، لذتمحوری و فاصله گرفتن از معنویت، تلاش میکند فرهنگها و هویتهای بومی و دینی را تضعیف کند، بررسی سیره رضوی فرصتی مغتنم است برای بازاندیشی در اصول و روشهایی که میتواند نسل امروز را از ورطه اضطرابهای بیهویتی و پوچی نجات دهد و به سوی زندگی معنادار و هدفمند سوق دهد.
به همین مناسبت با حجتالاسلام جواد ترابی، کارشناس فرهنگی دانشگاه بیرجند، گفتوگویی داشته ایم تا ابعاد مختلف سبک زندگی امام رضا(ع) در مواجهه با چالشهای امروز، جایگاه جوانان در نگاه ایشان، شیوه تعامل آن حضرت با مخالفان فکری، و تفاوت این سبک با فرهنگ غربی مورد واکاوی قرار گیرد.
*تبیین سبک زندگی امام رضا(ع) در مواجهه با چالشهای امروز جامعه
حجتالاسلام جواد ترابی، کارشناس فرهنگی دانشگاه بیرجند، در گفتوگو با خبرنگار شبستان با اشاره به ابعاد مختلف سیره رضوی، بر ضرورت الگوگیری از سبک زندگی امام رضا (علیهالسلام) در مواجهه با چالشهای فرهنگی و اجتماعی امروز تأکید کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که چگونه میتوان سبک زندگی امام رضا (ع) را در برابر چالشهای فرهنگی و اجتماعی امروز جامعه الگو قرار داد، گفت: سبک زندگی آن حضرت در ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی راهگشاست و میتواند با پیادهسازی اصول اخلاقی همچون استقامت، عدالت، صداقت، خودباوری متکی بر خداباوری، تواضع و تبیینگری، زمینهساز شکوفایی تمدن نوین اسلامی شود.
حجت الاسلام ترابی با بیان اینکه امام رضا(ع) در عرصه اجتماعی، همواره بر برنامهریزی و هدفگذاری متناسب با شرایط زمانی و مکانی تأکید داشتند، تصریح کرد: بهرهگیری از استعدادهای انسانی، شناخت دقیق از ارزشها و ضد ارزشها، و نیز زمانشناسی از جمله محورهای مهم سیره ایشان است که به سلامت اجتماعی انسان کمک کرده و او را در مسیر توحید قرار میدهد.
*گفتوگو، منطق و کرامت؛ سه اصل رضوی در مواجهه با مخالفان
این کارشناس فرهنگی در پاسخ به پرسش دوم درباره شیوه برخورد امام رضا(ع) با مخالفان فکری، گفت: آن حضرت هیچگاه در گفتوگوها نگاه مقطعی نداشتند بلکه بر استمرار گفتوگو با هدف اقناع مخاطب تأکید داشتند.
وی افزود: گفتمانسازی در منطق رضوی مبتنی بر استدلال و بهرهمندی از آموزههای قرآنی و روایی است گفتمانسازی در منطق رضوی مبتنی بر استدلال و بهرهمندی از آموزههای قرآنی و روایی است؛ به این معنا که امام رضا(ع) همواره در گفتوگو با مخالفان از زبان مشترک، شنیدن فعال، و احترام به باورهای طرف مقابل استفاده میکردند تا ارتباطی مؤثر و اقناعی برقرار شود؛ روشی که امروز در گفتوگوهای بیننسلی یا بینفرهنگی نیز میتواند الهامبخش باشد.ح
* جوانان در نگاه رضوی؛ سرمایههای اصلی جامعه اسلامی
حجت الاسلام ترابی درباره جایگاه جوان و تربیت او در سیره امام رضا(ع) اظهار کرد: حضرت رضا(ع) جوانان را سرمایه اصلی جامعه میدانستند؛ نیرویی قوی و محرک که نقش مؤثری در شکلگیری جامعه سالم ایفا میکند.حضرت رضا(ع) جوانان را سرمایه اصلی جامعه میدانستند؛ نیرویی قوی و محرک که نقش مؤثری در شکلگیری جامعه سالم ایفا میکند.
وی با اشاره به روشهای تربیتی امام رضا(ع) افزود: در تربیت نسل جوان، آن حضرت از اصولی همچون تربیت تدریجی و گام به گام، تمرکز بر زیباییهای دین، شناخت ذائقه مخاطب و ارائه مفاهیم دینی به شیوه جذاب بهره میبردند. این راهبردها میتواند در تربیت جوان امروز نیز مؤثر و کارآمد باشد.
*تفاوتهای بنیادین سیره رضوی با سبک زندگی غربی
کارشناس فرهنگی دانشگاه بیرجند درباره مقایسه سیره رضوی با الگوهای رایج غربی گفت: سبک زندگی امام رضا(ع) با سبک زندگی غربی تفاوتهای بنیادین دارد؛ چراکه در سیره رضوی، هدف رضایت الهی بر پایه معنویت، عدالت، اخلاق و خدمت به خلق استوار است سبک زندگی امام رضا(ع) با سبک زندگی غربی تفاوتهای بنیادین دارد؛ چراکه در سیره رضوی، هدف رضایت الهی بر پایه معنویت، عدالت، اخلاق و خدمت به خلق استوار است، در حالیکه در سبک زندگی غربی اغلب فردگرایی، مصرفگرایی و لذتجویی محور قرار گرفتهاند.
وی در ادامه تصریح کرد: ارزشها و ضد ارزشها در سیره رضوی بر اساس عقل و شرع تعریف میشوند، اما در الگوهای غربی، احساسات و پیروی از هوای نفس نقش اصلی را دارند؛ از همین رو، سیره رضوی میتواند بهعنوان الگویی کامل و انسانساز در مقابل هجمههای فرهنگی غرب مطرح شود.
نظر شما