خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل: از نگاه مذهبی، مهمترین رویدادی که در آن از هنر خوشنویسی بهره گرفته میشود، ماه محرم است؛ زمانی که مسلمانان، بهویژه شیعیان، با این هنر به سوگ شهادت امام حسین(ع) و یاران وفادارش در صحرای کربلا مینشینند.
هنر خوشنویسی همچون نقاشی و مجسمهسازی، جایگاه مهمی در تاریخ هنر دارد و بهویژه در فرهنگهای اسلامی و چینی، پیشینهای باشکوه دارد. برخی منابع، منشأ این هنر را به سلسله شانگ در چین باستان نسبت میدهند که در دوران هان گسترش یافت.
در لغت، «خط» به معنای نوشتار زیباست. همانگونه که واژه نشان میدهد، خوشنویسی به مهارتی هنری، تمرین فراوان و آفرینشی خلاقانه نیاز دارد. این هنر، از چین باستان آغاز شد و در گذر زمان، در فرهنگهای گوناگون ریشه دواند و الهامبخش هنرمندان بسیاری شد تا با نوآوریهای خود به غنای آن بیفزایند.
در جهان اسلام، خوشنویسی از مهمترین جلوههای هنری به شمار میآید؛ وسیلهای برای تزیین مساجد، بیان مفاهیم معنوی قرآن و خلق زیباییهای بصری در اماکن مذهبی. خوشنویسان در این فرهنگ از احترام بالایی برخوردارند، چرا که با نبوغ خود، مفاهیم والا را به زبانی بصری و هنرمندانه روایت میکنند.
این هنر در گذر زمان، با بهرهگیری از رنگهای گوناگون، پسزمینههای تزئینی، ترکیب اندازهها و سبکها، و حتی نگارش با طلا، شکلی پیچیدهتر و تأثیرگذارتر یافته است. خوشنویسی اسلامی، برخلاف برخی سبکهای آزادتر در دیگر فرهنگها، پایبند به خوانایی، دقت و حرمت واژههای مقدس است. هر واژه باید به دقت تمرین و با احترام نوشته شود.
خوشنویسی اسلامی همچنین در دوران معاصر با هنرهای عمومی پیوند یافته است؛ بهگونهای که از آن برای انتقال پیامهای اجتماعی و سیاسی، تزئین بناها و القای مفاهیم فرهنگی استفاده میشود.
در ماه محرم، این هنر بیش از هر زمان دیگری جلوهگر میشود. در این ایام، دستههای عزاداری با پرچمها و بنرهایی که آیات و سخنان امام حسین(ع) یا پیامهای مذهبی بر آنها نقش بسته، در خیابانها به حرکت درمیآیند. بنرهای سیاه با خوشنویسیهای زیبا، نمادی از عزاداری و پیامآور مفاهیم ظلمستیزی و ایستادگی هستند.
در منطقه کشمیر، با وجود محدودیتهایی که از دهه ۱۹۹۰ بر دستههای عزاداری اعمال شده، موکبهای کوچکی همچنان در شهرهایی مانند برامولا، کولگام و کارگیل برپا میشوند. در این موکبها، بنرهایی با خوشنویسیهای هنرمندانه درباره امام حسین(ع) به چشم میخورد.
یکی از چهرههای برجسته خوشنویسی در کشمیر، «تصدق حسین» است؛ هنرمندی با مدرک کارشناسی ارشد نقاشی که هماکنون به عنوان معلم هنر فعالیت میکند. او که علاقه خاصی به خوشنویسی مذهبی دارد، میگوید بیشتر وقت خود در آغاز محرم را به تهیه بنرهای عاشورایی اختصاص میدهد. او با انگیزهای مذهبی، بنرهایی خلق میکند که هم زیبا هستند و هم حامل پیامهای معنوی.
تصدق حسین در گفتوگویی میگوید: «مردم سراسر جهان، امام حسین(ع) را تحسین میکنند و از شهدای کربلا تجلیل بهعمل میآورند. پرچمها و بنرهای سیاه، نمادی از عزاداری ما هستند. خوشنویسی همیشه بخشی از این بنرها نبوده، اما با گذر زمان، مردم ترجیح دادند نام شهدا، احادیث پیامبر اسلام(ص) و سخنان اهل بیت(ع) را با خطی زیبا بر آنها بنویسند.
او معتقد است: حادثه کربلا، اگرچه فاجعهای بزرگ بود، اما در دل خود پیام عظیمی داشت: نبرد میان حق و باطل و ضرورت ایستادگی در برابر ظلم.
این هنرمند با افتخار میافزاید: دیدن کودکان در موکبهای محرم که پرچمهایی با طرحهای خوشنویسی ما در دست دارند، برای ما مایه دلگرمی و افتخار است. این بنرها را در امامزادهها، مساجد، خانهها و خیابانها میبینیم. احساس میکنیم خوشنویسی ما پیام صلح و وحدت را به جهانیان میرساند.
او در پایان میگوید: هر سال تلاش میکنیم ایدههای نو در خوشنویسی ارائه دهیم. هدف ما از خلق این آثار، رساندن پیام ایستادگی، دعوت به عدالت، و همبستگی در برابر هرگونه ظلم، تبعیض و نابرابری است
نظر شما