خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛ زینب روحانی مقدم-آیینهای عزاداری ماه محرم، بازتابی عمیق از فرهنگ، ایمان و عشق مردمان ایرانزمین به خاندان اهل بیت (ع) است.
در میان این آیینها، برخی رسوم بهواسطه قدمت، عظمت و پیوستگیشان با هویت تاریخی و مذهبی یک منطقه، جایگاهی ویژه یافتهاند. یکی از این آیینهای ماندگار، تجمع باشکوه هیئات مذهبی در حسینیه امام رضا (ع) بیرجند در صبح هشتم و نهم محرم است.
رسمی که از دیرباز تاکنون، نسل به نسل حفظ شده و به یکی از نمادهای فرهنگی و مذهبی شهر بیرجند تبدیل شده است. این مراسم نهتنها نمایانگر ارادت مردم به حضرت اباعبدالله الحسین (ع) است، بلکه پیوندی ناگسستنی میان گذشته، حال و آینده عزاداری در این خطه برقرار میسازد.
*رسمی ماندگار در صبح هشتم و نهم محرم
هر ساله در صبح روزهای هشتم و نهم محرم، بهویژه صبح تاسوعا، هیئتهای عزاداری شهرستان بیرجند در حسینیه امام رضا (ع) گرد هم میآیند و با سبکها و آداب خاص خود به عزاداری برای سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) میپردازند.
تجمع هیئتها در این مکان یک رسم قدیمی و ماندگار در بیرجند است که سالیان سال است نسل به نسل ادامه پیدا کرده است.
*پذیرایی مردمی در کنار آئین مذهبی
در بیرون از حسینیه و مدرسه تاریخی شوکتیه، جمع کثیری از مردم به تماشای عزاداری هیئتها میپردازند. خیرین با نوشیدنیهای خنک از عزاداران پذیرایی میکنند و فضای معنوی مراسم را با مشارکت خود غنا میبخشند.
*مدرسه شوکتیه؛ قلب تاریخی عزاداری بیرجند
مدرسه شوکتیه که به حسینیه امام رضا (ع) نیز شهرت دارد، یکی از افتخارهای شهر بیرجند محسوب میشود. این بنای تاریخی که سومین مدرسه مدرن ایران نیز به شمار میرود، در بافت قدیمی شهر قرار دارد و از سال ۱۳۰۳ هجری قمری پایهگذاری شده است.
این مدرسه وقف امیر اسماعیلخان (شوکتالملک) بوده و ابتدا با هدف ایجاد حسینیه طراحی شده است. بعدها در سال ۱۲۸۲ هجری شمسی به مدرسه شوکتیه تغییر کاربری یافت، اما همچنان هویت مذهبی خود را حفظ کرده است.
*کاربریهای توأمان آموزشی و مذهبی
اگرچه شوکتیه در مقاطعی بهعنوان مرکز آموزشی فعالیت داشته، اما ساختار معماری و فضای کالبدی آن نشان میدهد که از ابتدا برای برگزاری مراسم مذهبی و آیینی مانند تعزیه و شبیهخوانی طراحی شده است. صحن وسیع، رواقها، طاقنماها و سکوی مستطیلشکل آن هنوز هم میزبان آیینهای مذهبی در محرم و صفر است.
*وقف؛ ضامن ماندگاری سنتهای عاشورایی
واقفان گذشته برای پایداری مراسم عزاداری، املاکی را وقف این حسینیه کردهاند تا از درآمد آن، مراسمها برگزار شود. این سنت حسنه، نقش اساسی در استمرار مراسم عاشورایی در این بنای تاریخی داشته است.
*برگزاری تعزیه با مشارکت هیئتهای مذهبی
با همکاری هیئت عاشقان اهل بیت (ع)، مراسم تعزیهخوانی از شب اول ماه محرم به مدت پنج شب در محل حسینیه برگزار میشود. تا پایان ماه صفر نیز این حسینیه میزبان مراسم عزاداری باقی میماند.
*حضور پرشور در هشتم و نهم محرم امسال
امسال نیز در هشتم و نهم محرم، طبق سنت سالهای گذشته، هیئات مذهبی در حسینیه امام رضا (ع) گرد هم آمدند و با شور و شعور حسینی، ارادت خود را به سیدالشهداء (ع) ابراز کردند. حضور پررنگ مردم و عزاداران نشان از زنده بودن فرهنگ عاشورایی در بیرجند دارد.
نظر شما