خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل: غدیر خم، نام برکهای کوچک و ناحیهای میان مکه و مدینه است که بر اساس روایات شیعیان محمد، پیامبر اکرم(ص) در ۱۸ ذیالحجه سال دهم هجری قمری علی بن ابی طالب(ع) را ولی و جانشین خود معرفی کرد و حاضران که بزرگان صحابه نیز در میانشان بودند، در آنجا با امام علی (ع) بیعت کردند. این واقعه در میان شیعیان به عید غدیر شهرتدارد و در واقع، واقعهغدیر خم از مهمترین وقایع تاریخ اسلام محسوب میشود.
طبق آیه تبلیغ، پیامبر از جانب خداوند مامور بود آنچه را که خدا دستور داده به مردم ابلاغ کند و اگر این کار را انجام ندهد رسالتش را انجام نداده است. پس از واقعه غدیر آیه اکمال نازل شده و این روز را روز اکمال دین و اتمام نعمت معرفی کرد.
بنابر گزارشهای تاریخی در محل غدیر خم، مسجدی بنا شد که که به آن مسجد غدیر خم میگویند. این مسجد به این دلیل بنا شده است که پیامبر اکرم(ص) در این مکان، ایستاد و خطبه غدیر را ایراد کرد و ولایت امام علی(ع) را به مردم ابلاغ کرد.
این مسجد در حدود پنج کیلومتری منطقۀ جُحْفه قرار داشته است، ولی امروزه اثری از آن باقی نمانده است. به گفته شهید اول (متوفی۷۸۶ق) دیوارهای این مکان تا زمان وی پابرجا و نمایان بوده است. در روایات اهل بیت(ع) از این مسجد یاد شده و خواندن نماز در آن توصیه شده است.
گزارشهای منابع درباره تاریخ ساخت مسجد غدیر دقیق نیست و تنها آن را مدتی پس از واقعه غدیر ذکر کردهاند که این مدت نیز نامعلوم است.
اما در برخی اخبار آمده است که پیامبر اکرم (ص) پس از واقعه تاریخی غدیر خم دستور ساخت این مسجد را داد تا موضوع غدیر خم به دست فراموشی سپرده نشود.
پس از این که پیامبر اسلام (ص) موضوع جانشینی امیرالمومنین (ع) را اعلام کرد، آن حضرت به علی (ع) فرمان دادند تا مسجدی در آن منطقه بنا کند و امیرالمومنین (ع) بعد از رحلت پیامبر (ع) مسجد غدیر را در آنجا ساختند و این مسجد ۱۳ قرن پا برجا بود، ولی وهابیون بعد از به قدرت رسیدن، این مسجد را تخریب کردند و مسیر حجاج بیت الله الحرام را که از این منطقه میگذشت، تغییر دادند تا پیام غدیر منتقل نشود.
درباره محل آن برخی به صورت کلی گفتهاند مسجد در مکانی بنا شد که پیامبر(ص) در بازگشت از حجة الوداع در آن مکان ایستاد، نماز خواند و علی(ع) را به عنوان جانشین خود معرفی کرد.
برخی نیز به صورت جزئیتر به موقعیت جغرافیایی مسجد پرداختهاند؛ به عنوان نمونه، در کتاب «معجم ما استعجم» موقعیت آن بین غدیر و چشمه آب تعیین شده است. یاقوت حموی نیز در «معجم البلدان» آورده است: «خم موضعی است که در آن چشمه آبی وجود دارد و بین غدیر و چشمه، مسجد پیامبر(ص) قرار دارد.
گفته شده است که بنای مسجد در دوران عثمانی بر اثر سیل خراب شده است و در عین حال شهید اول در دو کتاب خود درباره بنای مسجد غدیر گفته است: دیوارهای آن تا به امروز باقی است، و آن مسجدی مشهور است، و غالباً راه حاجیان از آن طرف میگذشت.
محسن امین در کتاب مفتاح الجنات نیز در این باره گفته است که این مسجد عامر و مشهور است و بعضی از پادشاهان شیعه هند در زمان شیخ مرتضی انصاری به تجدید بنای آن پرداختهاند.
در منابع روایی شیعیان به مسجد غدیر و فضیلت آن اشاره شده است. در کتاب کافی باب مستقلی به مسجد غدیر و روایات مربوط به آن اختصاص دارد؛ از جمله نقل شده است که عبدالرحمن بن حجاج از حضرت موسی بن جعفر(ع) درباره خواندن نماز در مسجد غدیر خم پرسید. امام در پاسخ او فرمود در آن مسجد نماز بگزار، زیرا نماز در آن فضیلت بسیار دارد و پدرم همیشه به آن سفارش میکرد.
محدثان و فقیهان شیعه بر اساس این روایات، به فضیلت خواندن نماز و دعا در آن اشاره کردهاند. جعفر کاشفالغطاء (متوفای ۱۲۲۸ق) در این باره میگوید: امام صادق(ع) فرمود: نماز در مسجد غدیر مستحب است؛ زیرا پیامبر اکرم(ص) در آن مکان امیرمؤمنان را به جانشینی خود معرفی کرد و حق را ظاهر ساخت و سمت چپ مسجد افضل است چون وقتی امام صادق(ع) نگاه به سمت چپ مسجد کرد فرمود: این جای پای رسول خدا(ص) است.
شیخ طوسی، ابن حمزه، ابن ادریس حلی، علامه حلّی، حر عاملی، شیخ یوسف بحرانی و صاحب جواهر از دیگر فقهایی هستند که خواندن دو رکعت نماز را در آن مستحب دانستهاند.
نظر شما