خبرگزاری شبستان، گروه بینالملل: در پی اعلام ممنوع شدن فعالیت گروه اخوان المسلمین و تبلیغ ایدئولوژی این گروه و عضویت در آن و مصادره داراییهای آن در اردن، نگاهی به دلایل این تصمیم و پیامدهای آن خواهیم داشت.
در اقدامی که میتوان آن را به عنوان نقطه عطفی در تاریخ روابط دولت اردن با جماعت اخوان المسلمین توصیف کرد، مقامات اردنی به طور رسمی فعالیت این جماعت را در اردن ممنوع اعلام کردند.
این تصمیم، نشان دهنده تغییر اساسی در رویکرد دولت نسبت به گروهی است که از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۴۵، نقش فعالی در صحنه سیاسی و اجتماعی اردن ایفا کرده است.
این تصمیم پس از سالها تنش و بازبینیهای حقوقی و سیاسی گرفته شده است. پیش از این، به موجب حکم قضایی سال ۲۰۲۰، فعالیت این جماعت «فاقد مجوز قانونی» اعلام شد.
تحلیلگران معتقدند که این ممنوعیت بر اساس ملاحظات امنیتی مربوط به تخلفات قانونی صورت گرفته و در چارچوب تحولات منطقهای است که در آن، چندین کشور به محدودکردن فعالیت اخوان المسلمین پرداختهاند.
نشانه هایی از یک تغییر بنیادین
رجا طلب، تحلیلگر سیاسی، دراین باره میگوید این تصمیم غیرمنتظره نبوده و نشاندهنده تمایل قبلی دولت برای ممنوعیت این جماعت بر اساس ملاحظات امنیتی و حقوقی است.
رجا طلب توضیح میدهد که این تصمیم ممکن است آغازگر اقدامات گستردهتر، از جمله تعلیق فعالیتهای شاخه سیاسی این جماعت یعنی حزب جبهه عمل اسلامی، و حتی انحلال پارلمان و بازسازی کامل صحنه سیاسی اردن باشد.
«طارق ابو هزیم» استاد روابط بین الملل در دانشگاه اردن، نیز این ممنوعیت را پایان رسمی و قانونی حضور اخوان المسلمین در حیات عمومی اردن میداند و معتقد است که باوجود سابقه طولانی مدت اخوان المسلمین در اردن، این تصمیم به معنای حذف کامل آنها از عرصه سیاسی است.
تنش بیسابقه
«عامر السبایلة» تحلیلگر سیاسی، این تصمیم را «نقطه عطفی سرنوشت ساز» در روابط دولت و جماعت اخوان المسلمین دانست.
السبایلة میگوید که برای اولین بار، اقدامات انجام شده نشانه قصد واضح دولت برای جرم شمردن فعالیت این جماعت است. این امر به معنای برخورد با آنها به موجب قانون مبارزه با تروریسم و قطع ارتباط آنها با پایگاه مردمی است.
پیامدهای حقوقی شدید
«لیث نصراوین» کارشناس حقوق و قانون اساسی دراین باره توضیح میدهد که این ممنوعیت، جماعت اخوان المسلمین را به یک نهاد «غیرقانونی» تبدیل میکند و هرگونه عضویت یا فعالیت تحت پرچم آن، جرم محسوب شده و مشمول مجازاتهای قانونی اردن از جمله حبس و جریمه نقدی خواهد بود.
او میگوید که قانون جرایم سایبری نیز انتشار بیانیههای این جماعت یا تبادل اطلاعات یا میزبانی از رهبران این جماعت را چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم جرم میداند.
سرنوشت نامعلوم حزب جبهه عمل اسلامی
باوجود اقدامات امنیتی علیه دفترهای حزب جبهه عمل اسلامی از جمله توقیف رایانهها و اسناد، نصراوین تأکید میکند که این حزب همچنان در چارچوب قانون فعالیت دارد، اما باید ارتباط خود را با جماعت اخوان المسلمین قطع کرده و از عضویتهای دوگانه جلوگیری کند.
«وائل السقا» دبیرکل حزب جبهه عمل اسلامی، نیز تأکید کرد که این حزب به طور کامل اردنی است و مطابق با قانون احزاب فعالیت میکند.
او میگوید که وسایل توقیف شده متعلق به حزب بوده و هیچ ارتباط سازمانی با اخوان المسلمین ندارد. این حزب به حمایت از مسائل ملی، به ویژه مسئله فلسطین، ادامه خواهد داد.
اخوان المسلمین در اردن
جماعت اخوان المسلمین در اردن در سال ۱۹۴۵ میلادی با هماهنگی جماعت اخوان المسلمین در مصر تاسیس شد.
جماعت اخوان المسلمین در اردن به ابتکار عبداللطیف ابو قورة تاسیس شد، اخوان با حمایت از ابوقورة دانشکده علمی اسلامی در امان را تاسیس کرد. همچنین در انجمن جهان اسلام و کنفرانس اسلامی، کمیته حمایت از الجزایر، کنفرانس اسلامی قدس و سایر گروهها مشارکت داشت.
الاخوان در جنگ فلسطین در سال ۱۹۴۸ میلادی شرکت کرد. این گروه متشکل از ۱۲۰ نفر به رهبری ابوقوره بود که تعدادی از آنها از جمله شهید سالم المبسلط و بشیر سلطان به شهادت رسیدند.
اواخر سال ۱۹۵۳ محمد عبدالرحمن خلیفه به عنوان ناظر کل این جماعت انتخاب شد. آیین نامهای را تنظیم کرد. وی همچنین با تشکیل مجمع عمومی در هر شعبه، هیئت اداری را تاسیس کرد.
الاخوان به اردوگاههای آوارگان توجه داشت، به طوری که برخی از مدارس از جمله مدرسه البر را تاسیس کرد.
اخوان در این دوره مجله اسلامی الکفاح را به سردبیر یوسف العظم تاسیس کرد که با تصمیم دولت اردن در آن زمان تعطیل شد.
اخوان مسلمین به مسئله فلسطین توجه ویژه داشته و آن را مسئله اعتقادی و مقدس برای همه مسلمانان جهان می داند. به طوری که این جماعت از انتفاضه و خیزشها در فلسطین حمایت میکرد.
اخوان در ۱۹۶۷ از طریق جنبش فتح در مقاومت علیه اسرائیل شرکت کرد و سه دو اردوگاه ایجاد کرد و یک گروه عملیات موفقیت آمیز علیه اهداف اسرائیل اجرا کرد.
در دهه ۷۰ شاهد موج قابل توجهی از اسلامگرایان بود که به این جماعت پیوستند. آنها فعالیتهای صنفی خود را گسترش دادند. در انتخابات میان دورهای ۱۹۸۴ شرکت کردد که دو کرسی در پارلمان به دست آوردند.
مهمترین موضع اخوان در این دوره مخالفت با پیمان کمپ دیوید بین مصر و اسرائیل بود.
در این دوره همچنین تنش در روابط اردن و جماعت اخوان افزایش یافت. به طوری که تعدادی از اساتید از اخوان در دانشگاهها اخراج شدند و از سایر مناصب برکنار شدند. این رویکرد تا سال ۱۹۸۹ ادامه یافت.
این جماعت در دوره تاریخی ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۷ در فعالیتهای سیاسی و اجتماعی خیرخواهانه در سطح اردن فعالیت میکرد. در انتخابات ۲۰۰۳ توانست ۱۷ کرسی در پارلمان را به دست آورد. اما در انتخابات ۲۰۰۷ تنها شش کرسی به دست آورد.
نظر شما