فیلیپین باید مراقب بازگشت مجدد داعش باشد

بازگشت احتمالی گروه داعش به رادار ایالات متحده پس از سقوط رژیم اسد در سوریه، به وضوح وضعیت ژئوپلیتیکی پیچیده و در حال تحول در منطقه را نشان می‌دهد. با سقوط رژیم اسد، خلأ قدرتی در سوریه ایجاد شده است که منجر به کشمکش‌های داخلی میان گروه‌های مختلفی شده است که برای تصرف قدرت تلاش می‌کنند. این وضعیت به دلیل تفرقه در ائتلاف مخالفان که کنترل را به دست گرفته‌اند، پیچیده‌تر شده است و این می‌تواند زمینه‌ای مناسب برای بازگشت داعش به منطقه فراهم کند.

داعش (دولت اسلامی عراق و شام) در اوج خود در سال 2015 یک "خلافت" در خاورمیانه تشکیل داد که بخش‌های وسیعی از سوریه و عراق را تحت کنترل خود درآورد. این گروه در ابتدا با القاعده هم‌پیمان بود، اما القاعده به دلیل وحشیانه بودن رفتار داعش در اجرای نسخه رادیکال خود از قوانین شریعت، از این گروه فاصله گرفت و در نهایت از آن جدا شد

یک ماه بعد، یک زوج متأهل با گرایش‌های داعش، ۱۴ نفر را در مرکز منطقه‌ای اینلند در سن برناردینو، کالیفرنیا به رگبار بستند.

در ماه مه ۲۰۱۷، یک بمب‌گذار انتحاری ۲۲ نفر را در حین کنسرت آریانا گراند در منچستر، انگلستان به قتل رساند.

در حداقل دو حمله، از وسایل نقلیه برای زیر گرفتن جمعیت‌ها استفاده شد. در ژوئیه ۲۰۱۶، یک افراطی که در حال رانندگی با یک کامیون بود، ۸۶ نفر را در نیس در ریویرا فرانسه کشت. در دسامبر همان سال، یک مرد در یک کامیون ربوده شده ۱۱ نفر را در یک بازار کریسمس در برلین کشت و سپس خود را کشت.

نیروهای چندملیتی به رهبری ایالات متحده شروع به مقابله با داعش کردند و حملات هوایی به اهداف داعش در عراق را از سال ۲۰۱۴ آغاز کردند. این گروه شروع به از دست دادن قلمرو کرد به‌طوری که حملات شدت یافت. تا سال ۲۰۱۷، خلافت تقریباً محکوم به شکست بود. نیروهای دموکراتیک سوریه که از مبارزان کرد و عرب تشکیل شده بود، باقی‌مانده‌های داعش را در سوریه از بین بردند.

با این حال، ناظران سیاسی نگران هستند که داعش از تغییر رژیم در سوریه برای تجدید سازمان خود بهره‌برداری کند.

«داعش عاشق خلأها است»، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور ایالات متحده جو بایدن، در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان گفت. «آنچه که در حال حاضر در سوریه می‌بینیم، مناطقی هستند که اساساً به دلیل سقوط رژیم اسد، غیرمستقر و بی‌حاکمیت شده‌اند.»

داعش بازگشته می‌تواند دوباره در فیلیپین پایگاهی به دست آورد. گروه‌های جهادی که به داعش وفاداری خود را اعلام کرده‌اند، ممکن است دستورات جدیدی برای راه‌اندازی موج جدیدی از حملات تروریستی دریافت کنند.

گروه‌های وابسته برجسته داعش شامل گروه ماوته، ابوسیاف، مبارزان آزادی اسلامی بنگسامورو و انصار خلیفه فیلیپین هستند.

گروه ماوته بود که محاصره پنج‌ماهه شهر ماراوی در سال 2017 را آغاز کرد. نزدیک به هزار جنگجوی ماوته و 168 سرباز دولتی جان خود را از دست دادند تا درگیری‌ها به پایان برسد.

در ژانویه 2019، دو بمب‌گذار انتحاری از گروه ابوسیاف 23 نفر را کشتند و بیش از 100 نفر را در کلیسای جولو در جولو، سولو زخمی کردند.

در دسامبر 2023، داعش مسئولیت بمب‌گذاری در دانشگاه ایالتی میندانائو در ماراوی را بر عهده گرفت که چهار نفر کشته و ده‌ها نفر دیگر زخمی شدند.

عملیات‌های ضدتروریستی تا کنون رهبران کلیدی حامی داعش را کشته‌اند، از جمله ایسلون هاپیلون، فهارودین حاجی ساتار و صلاح‌الدین حسن.

یک برنامه دولتی برای جذب افراد جداشده از گروه‌های تروریستی و ادغام مجدد آنها در جوامع خود نیز به نظر می‌رسد که موفق بوده است.

در حالی که تهدید داعش در این کشور عمدتاً کنترل شده است، دولت همچنان راه زیادی در پیش دارد تا صلح را در مناطق ناآرام میندانائو برقرار کند. تنها زمانی که فرآیند صلح موفقیت‌آمیز باشد، این تهدید به طور کامل از بین خواهد رفت.

نگرانی‌ها وجود دارد که داعش بازگشته ممکن است بر تلاش‌های صلح تاثیر منفی بگذارد و باعث تشدید آشوب‌ها شود، به‌ویژه در منطقه خودمختار بنگسامورو در میندانائو (BARMM).

طبق گزارش مؤسسه صلح ایالات متحده، در آسیب‌پذیرترین جوامع BARMM، "احساس اینکه سودهای صلح به‌طور مورد انتظار تحویل داده نشده است، به منابع محلی برای جذب نیرو از طریق گروه‌های تروریستی قدرت داده است. مبارزان سابق به‌ویژه در معرض سیاست‌های ناامیدی قرار دارند و گروه‌های حامی داعش به شدت تلاش می‌کنند آنها را به صفوف خود جذب کنند."

مگر اینکه دولت نظارت دقیقی بر گروه‌های وابسته به داعش داشته باشد، احتمال بروز یک بحران جدید تروریسم در میندانائو وجود دارد.