به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: نشست مجازی «سیره نبوی(ص) در مذاکره با اهل کتاب، با نگاه تطبیقی به تاریخچه مذاکرات ایران و آمریکا در دوره معاصر» روز شنبه، ۳۰ فروردین با حضور حجت الاسلام قهرمانی نژاد، دانشیار تاریخ دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران و «فواد ایزدی»، استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و کارشناس مسائل آمریکا برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجتالاسلام قهرمانینژاد با بیان اینکه ما در تاریخنامههای عمومی مثل تاریخ طبری به عنوان تاریخ جامعتر و البته در تاریخنامههای دیگر با مراعات الگوی تاریخ طبری یا با نوعِ خلاصهای از این تاریخ مثل سیره نبوی از «ابن هشام» مواجهیم؛ اظهارکرد: از آنچه که به دست می آوریم این نتیجه از شیوه و مباحث مربوط به مذاکره و قرارداد با اهل کتاب و سپس با مشرکین در صدر اسلام استخراج می شود که در دو مورد قابل توجه است؛ نخست منشورنامهای که رسول خدا(ص) بعد از ورود به مدینه با اهل کتاب و یهود بستند که اکنون موجود است و تمامی این منابع با مقداری تفاوت وجود دارد، دیگری صلح معروف به حدیبیه است.
دانشیار تاریخ دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران ادامه داد: در هر دو حالت سه خصلت و ویژگی مهم را ملاحظه می کنیم، نخست اینکه پیامبر(ص) با این کار یک نوع اتمام حجت را برای اهل کتاب قرار دادند اگرچه که در قرآن و در آیه «قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا وَلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ» (بگو: «ای اهل کتاب! بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است، که جز خداوند یگانه را نپرستیم و چیزی را همتای او قرار ندهیم، و بعضی از ما، بعض دیگر را - غیر از خدای یگانه - به خدایی نپذیرد. هر گاه (از این دعوت)، سرباز زنند، بگویید: گواه باشید که ما مسلمانیم!»)؛ یهود ادعای مطلق داشت و حضوری که در منطقه عمومی خیبر داشت و ادعا داشت که آمده به پیامبر موعود ایمان بیاورد اما بطلان این ادعا ثابت شد.
وی در ادامه گفت: بنابراین پیامبر (ص) با آنها اتمام حجت کرده بودند، نکته دوم نیز مبنای کلی همان حقوق اقلیت در جامعه اسلامی است؛ مساله دیگر آشکار کردن نیات شوم یهود بود، بعد از غزوه بدر که منجر به پیروزی مسلمانان شد، است اولین طایفه نقض کننده «بنی قریظه» بودند که داخل شهر مدینه شروع به فتنهافکنی کردند و این اقدام در واقع نقض پیمان و قرارداد بود در نتیجه دست پیامبر(ص) باز بود اما اقدامی نکردند و اولین رویارویی نظامی در دومین آیه سوره «حشر» نقل شده که می فرماید: «هُوَ الَّذِی أَخْرَجَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ مِنْ دِیَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ ۚ مَا ظَنَنْتُمْ أَنْ یَخْرُجُوا ۖ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ مَانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَیْثُ لَمْ یَحْتَسِبُوا ۖ وَقَذَفَ فِی قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ ۚ یُخْرِبُونَ بُیُوتَهُمْ بِأَیْدِیهِمْ وَأَیْدِی الْمُؤْمِنِینَ فَاعْتَبِرُوا یَا أُولِی الْأَبْصَار».
دروغپردازی هالیوود درباره رابطه پیامبر(ص) و یهود
حجت الاسلام قهرمانی نژاد تصریح کرد: نکاه جالب توجه اینکه مافیای هالیوود در فیلمی که برای پیامبر (ص) ساختند از ابتدا تا انتهای فیلم حتی کلمه ای از یهود صحبت نمیکنند که این تحریف تاریخ است؛ به هر صورت آنچه که اشاره شد نوع مذاکره پیامبر (ص) را نشان می دهد که با رعایت همه جوانب پیش می رود و زمانی که طرف مقابل به عهد خود وفا نمی کند پیامبر(ص) دوباره با آنها قرارداد نمیبندد، در برخی کلام سیاسیون آمده است که این سیره پیامبر (ص) بود که مذاکره می کردند و اگر آنها پیمان را رعایت می کردند دوباره حضرت(ص) با آنان قرارداد می بستند که چنین نبود و این خلاف مسلم تاریخ است.
دانشیار تاریخ دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران افزود: سیره پیامبر(ص) مبتنی بر این مولفهها و ممیزهها بود که اشاره شد؛ اما با توجه به آنچه که رفت اگر بخواهیم در مورد مذاکرات ایران و آمریکا سخن بگوییم قبل از هر چیز سیر و تاریخ این مذاکرات منجر به قرارداد را در این بحث بررسی می کنیم؛ اولین قرارداد جدی بعد از کودتای ۲۸ مرداد با عنوان کنسرسیوم نفتی به نام «گِس گلشاییان» بود که با عدم مراعات تعهدات از سوی آمریکا و اجحاف شدید در حق ایران همراه بود؛ بلافاصله بعد از آن اصل چهار ترومن اتفاق افتاد که منجر به اصلاحات ارضی و انقلاب موسوم به انقلاب سفیدِ شاه شد؛ یعنی زمانی که امینی با تیم تکنوکرات ها کابینه تشکیل می دهد و در کابینه خودش شخصیتهای تکنوکرات را که سابقه بهاییت هم داشتند راه می دهد و تعدادی از آنها دقیقا همان برنامه ها را ارائه می کنند، بعدها در دیدار شاه با کِنِدی و در اواخر دهه ۴۰ شمسی نیز قرادادهای نظامی بین ایران و آمریکا را ملاحظه می کنیم که این موارد منجر به وابستگی شدید پهلوی به بلوک غرب میشود.
وی ادامه داد: در دوره های مختلف شاهد این بودیم که آمریکا تعهدات خود را انجام نداد و آخرین مورد برجام بود، آنچه مشخص است اینکه آمریکا همواره در همه این مذاکرات و قراردادها یک جانبه امتیاز گرفت و امتیاز نداد و از تعهدات خود شانه خالی کرد؛ لذا مذاکره به معنای اعتماد به آنها و اینکه کاملا خوشبین به آنها باشیم نیست و مقام معظم رهبری نیز به این مساله اشاره کرده بودند؛ به نظر می رسد که آمریکا مجبور است که به نحوی ولو با یک توافق موقت به این مذاکرات تن دهد و این گونه عمل کند.
در ادامه «فواد ایزدی» طی سخنانی اظهار کرد: یکی از نکاتی که باید به آن توجه داشت این است که تصمیم گرفته شده تا هیاتی برای مذاکره غیرمستقیم اعزام شود؛ یک جلسه در عمان و شنبه نیز جلسه ای در رم بر گزار شد و دکتر عراقچی نیز چند دقیقه قبل مصاحبه ای داشت که قرار است روز چهارشنبه در سطح کارشناسی جلسه ای در عمان و همچنین روز شنبه (هفته آینده) جلسه ای در همین سطح تکرار شود.
استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران ادامه داد: به هرحال این روندی است که شروع شده و اگر مردم، نخبگان، اساتید و افکار عمومی در کشور یک نگاه منفی داشته باشد و یا به صورت افراطی احساس کند هیچ امکانی ندارد که این مذاکرات به نتیجه برسد؛ این چنین رویکردی برای تیم مذاکره کننده خوب نیست به هرحال آنها هم انسان هستند و نیاز هست که پشتوانه مردمی داشته باشند مثل تیم ملی فوتبال که نیاز دارد وقتی برای بازی به خارج از کشور می رود حمایت فکری و احساسی شود، بنابراین این یک دلیل برای اینکه نباید به مذاکرات به صورت افراطی بدبین بود.
وی افزود: اما نکته بعد اینکه اگر آمریکایی ها کارهایی را که می خواستند بکنند، انجام داده بودند در شرایط فعلی نبودیم، «بولتون»، مشاور امنیت ملی ترامپ در دوره قبل بود، او می گفت ایران چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب را نخواهد دید ولی ما چهل و هفتمین سالگرد را هم دیدیم و این در حالی است که اکنون بولتون وضعیت خوبی ندارد؛ باید در نظر داشته باشیم که آنها دانشمندان هسته ای را ترور کردند، سایت هسته ای منفجر کردند، تحریم علیه ایران را در کنگره تصویب کردند، البته که لابی صهیونیستی در این میان تحریم ها را هدایت می کند، آنچه مسلم است اینکه آنها پول، اطلاعات، فناوری و قساوت دارند.
ایزدی در بخش دیگری از مباحث خود با تاکید بر اینکه به روند مذاکرات نباید به شکل افراطی نیز خوشبین بود، تصریح کرد: «ویتکاف» در قطر توافقی را امضا می کند و ماه بعد آمریکا آن را نقض میکند؛ از سوی دیگر در مورد توافق با فلسطینی ها و نمایندگان حماس و شروع دوباره جنایات با تایید رئیس جمهور و نماینده ویژه آمریکا یعنی همین آقای ویتکاف؛ بنابراین حالت سفیدنمایی نسبت به چهره های آمریکایی که گاهی از سوی برخی دیده میشود عجیب است؛ عملکرد آمریکایی ها قابل اعتماد نیست.
وی ادامه داد: در دولت ترامپ نسبت به ایران اختلاف نظر وجود دارد؛ بسیاری ضد ایرانی هستند و احساس آنها این است که در این چهار سال دولت ترامپ باید پروند ایران را ببندند؛ ضمن اینکه هر توافقی در آمریکا قابلیت وتو از سوی رئیس جمهور را دارد البته وتو با دو سوم رای قابلیت شکستن را دارد؛ رای جریان های ضد ایرانی در آمریکا معمولا تا ۹۸ درصد است؛ یعنی وقتی طرح ضد ایرانی در سنای آمریکا به رای گذاشته می شود ۹۸ سناتور علیه ایران رای می دهند؛ این مساله را باید کنار نفوذ رژیم اسراییل در کنگره گذاشت و اینکه کنگره دست جمهوری خواهان است به معنای آن نیست که ترامپ هرکاری که بخواهد می تواند انجام بدهد (البته اگر بخواهد)، با این حال اگر قوه مجریه هم به توافق برسد باز قوه مقننه آمریکا امکان متوقف کردن آن را دارد، برای مثال ترامپ وقتی ترامپ میخواست برای وزیر دفاع خود زا سنا رای بگیرد تنها با تفاضل یک رای توانست رای اعتماد برای او بگیرد.
استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران گفت: برخی می گویند دوره اوباما برخی تحریم ها محدود شد؛ بله اما بعد از آن دوره در دوره اول ترامپ برخی قوانین تصویب شد مثل «کاتسا» ذیل این قوانین جدید برخی نهادهای ایرانی مثل بانک مرکزی همچنان در تحریم هستند و هنوز نمی شود این تحریم تعلیق شود، تحریم در حوزه هسته ای در دوره اوباما بود، تحریم در حوزه تروریسم هم در دوره ترامپ مطرح و اجرا شد؛ بنابراین نباید به شکل افراطی به مذاکرات خوشبین باشیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: مساله دیگر اینکه آمریکا به ایران حمله نکرده چون مقامات آنها می دانند که حمله به ایران هزینه دارد و هزینهاش هم کم نیست، آنها البته که محدودیت اخلاقی ندارند و به راحتی آدم می کشند، محدودیت مالی و امکانات ندارند؛ مساله دیگر اینکه بعد از دهه هفتاد میلادی و جنگ ویتنام، حضور در ارتش آمریکا داوطلبانه شد و معمولا افرادی به ارتش جذب شدند که نیاز مالی داشتند؛ پس هزینه نظامی برای آنها بالا می رود، ما هم باید این خوف را نگاه داریم تا جایی که طرف آمریکایی بترسد و بداند و می داند که ما منتظریم که فرمانده کل قوا دستور بدهد که بلند شویم؛ بنابراین آنها باید بدانند که حمله به ایران برایشان با ضرر همراه است.
نظر شما