درحالی که دور اول مذاکرات میان ایران و آمریکا روز شنبه (۲۳ فروردین ماه) در عمان برگزار شد و دور دوم مذاکرات نیز قرار است شنبه آینده (۳۰ فروردین ماه) برگزار شود، مجید فرخی، کارشناس مسائل بین الملل در گفت و گوی اختصاصی به خبرنگار بین الملل خبرگزاری شبستان درباره ارزیابی خود از مذاکرات میان ایران و آمریکا، گفت: مذاکره همواره یکی از ابزارهای دیپلماسی است و در موارد خاص کشورها برای دست یابی به منافع خود از آن استفاده میکنند. با توجه به شرایط موجود و اینکه هر دو کشور خواستار تحقق منافع خویش از طریق مذاکره و حل تنش هستهای هستند، با انگیزه های مختلف پای میز مذاکره نشستند؛
وی ادامه داد: با توجه به اینکه چین در اولویت سیاسی خارجی آمریکا قرار دارد، به همین دلیل تمایل دارد با حل مسئله کم اهمیتتر یعنی ایران بتواند تمرکز خود را روی موضوع اصلیتر یعنی چین قرار دهد، به همین دلیل با تهران وارد مذاکره شده است. جمهوری اسلامی ایران نیز از این جهت که در موضوع هستهای همواره کاملا شفاف بوده؛ ضمن اینکه خواستار تداوم برنامه صلح آمیز خود در عرصه هستهای است و هیچگاه به دنبال تنش آفرینی نبوده است؛ وارد مذاکره شده است. باید گفت که جدیت ترامپ برای حل مسئله بین دو کشور محرز شده و جمهوری اسلامی ایران نیز با این هدف که افکار عمومی دنیا بدانند ایران مانعی برای حل این مسئله نیست، وارد عرصه مذاکرات شده است.
کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که چرا مذاکرات مورد استقبال کشورهای منطقه قرار گرفته در صورتی که پیش از این، این کشورها در این خصوص کارشکنی میکردند اما امروز واسطه گری میکنند؟ آیا این تغییر رفتار از قدرت ایران نشات میگیرد و اینکه همسایگان بر نقش آفرینی ایران در امنیت منطقه اطمینان دارند؟ اظهار کرد: ایران کشور خیلی بزرگی است و به قطع هر اتفاقی برای این ایران بیفتد، دودش به چشم سایر کشورها نیز میرود. عراقچی در گفت و گو با یکی از مقامات کشورها گفته بود اگر ایران نتواند در منطقه نفت بفروشد، هیچ کشور دیگری نمیتواند. موقعیت جغرافیایی و وسعت سرزمینی کشور ما و تاریخچه و تمدن ما، سبب شده تا ایران به عنوان کشوری تاثیرگذار در منطقه مطرح شود و قدرت کنش گریاش در منطقه نیز غیر قابل انکار است.
وی ادامه داد: به قطع کشورهایی که به دنبال دوری از تنش و بحران هستند، ترجیح میدهند در محیط پیرامونی آنها شرایط خوب و به دور از تنش باشد و این میتواند انگیزه اصلی کشورهایی همانند عربستان و سایر کشورها باشد. عربستان برنامههای توسعهای را در دستور کار خود دارد که دست یابی بدون آرامش و ثبات منطقهای برای آنها مقدور نیست؛ به همین دلیل آنها با میانجیگری چین روابط خود را با ایران عادی کردند و الان نیز به طبع اگر خدای ناکرده ناآرامی در منطقه اتفاق بیفتد و حتی یک جنگ محدود رخ دهد، مطمئنا کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز آسیب خواهند دید. با توجه به این مسئله آنها سعی میکنند برای دوری از تنش نقش آفرینی کنند.
مجید فرخی درباره اینکه چرا مکان مذاکرات برای دور دوم از رم به عمان تغییر یافت؟ گفت: به اعتقاد من این امر، قدرت اهرم ایران را نشان میدهد چرا که طبعا هم از لحاظ بعد مسافت و هم یک سری از ویژگیهای دیگر مثل دخیل کردن اروپاییها شاید آمریکاییها ترجیح میدادند که مذاکره در رم باشد، اما ایران از همان ابتدا به عمان اشاره کرده بود و با توجه به رایزنیهای صورت گرفته و نپذیرفتن رم توسط ایران باعث شده تا مجددا مذاکرات به مسقط برگردد؛ هرچند همچنان ابهاماتی در این خصوص وجود دارد، اما به اعتقاد من اینکه مذاکرات در کدام مکان و به کدام شیوه برگزار شود، صرفا حاشیه است و چندان اهمیت ندارد؛ آنچه اهمیت دارد، محتوای مذاکرات است البته همان طور که رهبری فرمودند خطوط قرمز هر کشور مشخص است و باید به محورهای اصلی و مورد نظر دو کشور پرداخته شود.
این کارشناس مسائل بین الملل درباره اینکه در صورت توافق بین تهران و واشنگتن آیا این امر بر مناسبات بین آمریکا و اسراییل تاثیر خواهد گذاشت، گفت: اسرائیلیها و مشخصا شخص نتانیاهو به شدت با هرگونه توافق بین ایران و آمریکا مشکل دارد و کارشکنی میکنند. این مربوط به الان نیز نیست و در گذشته نیز در قضیه برجام در سال ۲۰۱۵ نیز شاهد آن بودهایم. اکنون نیز بدون تردید همین مسئله آنجا حکمفرماست و نتانیاهو تمایلی به این مذاکرات ندارد، اما ترامپ چشم اندازی برای خود تعریف کرده است و عنوان کرده که منافع آمریکا برایش اولویت دارد البته این به آن معنا نیست که بخواهد از اسرائیل چشم پوشی کند، اما شرایط درمنطقه به نحوی است که برای تامین منافع ملی آمریکا باید تنش با ایران حل و فصل شود؛ به همین دلیل برخلاف دیدگاه نتانیاهو، ترامپ وارد مذاکره شده است و باید گفت که الآن نتانیاهو در اسرایئل موقعیت چندان مساعدی ندارد و به طور کلی جایگاهش تضعیف شده و ممکن است با بروز اتفاقاتی در ماههای آینده وی مجبور به کناره گیری شود.
نظر شما