به گزارش خبرگزاری شبستان از استان قم، در دوران انقلاب، خیابان و مسجد چهارمردان قم از کانون های اصلی مبارزه در این شهر بود و در شرایط دشوار و امنیتی که میرفت شعلههای انقلاب کمرنگ شود، خیابان چهارمردان قم شعله انقلاب را روشن نگه داشته بود. از این رو خیابان چهارمردان یک نماد از رویش خودجوش حرکت عظیم مردم است و یاد خاطرههای ایثارگری در دوران انقلاب را تداعی میکند.
برای آشنایی بیشتر با این مسجد و نقش آن در دوران انقلاب گفتگویی انجام داده ایم با تعدادی از اعضای هیات امنای مسجد چهارمردان و همسایگان مسجد که در پی می آید:
از حاج محمد انبارداران یکی از اعضای هیات امنای مسجد چهارمردان که در دوران انقلاب جوانی ۱۹ ساله بوده درباره علت نامگذاری مسجد می پرسم. وی می گوید: چند روایت وجود دارد این خیابان مهد مردان شجاع است و گفته می شود پاتوق چهار مردی بوده که گره از کار مردم باز می کرده اند و حامی آنها بوده اند و معروف است که در این منطقه چاله و خندق بزرگی وجود داشته که برای مردم مشکل ایجاد کرده بوده و این چهار نفر این گودال را پر کرده و راه مردم را هموار کرده اند. از این رو این منطقه به نام چهارمردان معروف شده و این مسجد نیز به همین نام مشهور شده است.
انبارداران در ادامه با بیان اینکه این مسجد در دوران انقلاب مهد تجمعات و جلسات انقلابیون بوده است می گوید: هرگز و در هیچ زمانی برنامه های مسجد تعطیل نشد از جمله برپایی نماز عید فطر که در ایام شلوغی های انقلاب نیز با حضور گسترده مردم برگزار شد.
وی در ادامه با اشاره به فعالیت های انقلابیون در مسجد ادامه می دهد: نه تنها این مسجد بلک کل خیابان چهارمردان مهد حضور انقلابیون و مرکز پخش اعلامیه های امام راحل بود وهمه ی مراسم های شهدا و میزبان چهلمهای مکرر شهدا از دی ماه ۵۶ بود.
هرگز و در هیچ زمانی برنامه های مسجد تعطیل نشد از جمله برپایی نماز عید فطر که در ایام شلوغی های انقلاب نیز با حضور گسترده مردم برگزار شد.
عضو هیات امنای مسجد چهارمردان با بیان اینکه این مسجد کانون همه انقلابیون بود تصریح می کند: شب های این مسجد همیشه معروف بوده است این مسجد حتی در شب های حکومت نظامی نیز به روی همه باز بود و انقلابیون در این مسجد جمع می شدند و برنامه ریزی می کردند.
حاج محمد با بیان اینکه درب های منازل این محله نیز در درگیری های انقلاب به روی انقلابیون باز بود ادامه می دهد: منطقه چهارمردان به لحاظ جغرافیایی راه های عبور و فرار زیادی داشت و از آنجا که کوچه ها پیچ در پیچ بود در درگیری ها کماندوهای شاه می ترسیدند انقلابیون را تعقیب کنند چرا که در چشم به هم زدنی متفرق می شدند و در منازل مردم پنهان شده و نظامیان را غافلگیر می کردند و با سنگ و چوب به استقبال آنها می رفتند.
حاج حسین خلج که از اهالی و کسبه محله چهارمردان است امروز ۶۹ ساله است و خود را از ۷سالگی که به عنوان مکبر در مسجد چهارمردان حاضر بوده است خادم این مسجد، مردم و انقلاب می داند.
عضو هیات امنای مسجد چهارمردان می گوید: همانطور که شهر قم در کل کشور به عنوان مرکز انقلاب محسوب می شود، خیابان چهارمردان و مسجد چهارمردان نیز مرکز انقلابیون کل شهر بود.
حاج حسین ادامه می دهد: علاوه برکسبه و مردم این خیابان همه کسانی که دل در گرو امام راحل داشتند در این مسجد و محله گرد هم می آمدند و برنامه داشتند.
وی با بیان اینکه بسیاری از شهدای شاخص از جمله شهید کیوانفر باوجود اینکه در منطقه ی دیگری از قم زندگی می کرد و امروز نیز خیابانی در منطقه خیابان امام به نام ایشان مزین است در این مسجد حضور داشتند و در همین خیابان چهارمردان به شهادت رسیدند.
عضو هیات امنای مسجد چهارمردان می افزاید: حلقه محافظین حضرت امام (ره) از بچههای همین خیابان و محله بود و از آنجا که این خیابان کانون مبارزات در شهر قم بود به همین دلیل بچههای انقلابی چهارمردان را به نام «حزب الله چهارمردان جماران» نامیدند و این محله افتخار دارد که حضرت امام خمینی (ره) بعد از پیروزی انقلاب نخستین رأی خود را در این محله به صندوق انداختند.
خلج ادامه می دهد: بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران در اولین ساعات شروع رأی گیری همه پرسی جمهوری اسلامی؛ در فروردین ۱۳۵۸ با حضور در خیابان چهارمردان و مسجد چهارمردان قم که صندوق شماره رای گیری در آن مستقر بود در این انتخابات شرکت کرد.
وی می گوید: وقتی مردم قم فهمیدند که امام خمینی (ره) قرار است در محله چهارمردان قم رأی خود را به صندوق بیندازند؛ عده زیادی از آنان از ساعات ابتدایی رأی گیری در محل حاضر شدند و جمعیت به گونهای به هم فشرده و متراکم بود که امام نمی توانستند از خودروی خود خارج شوند.
امام راحل انگیزه خود از انتخاب این محل برای شرکت در همه پرسی را اینگونه بیان میکند که «امروز رفتم در محلی که شهدای قم جان خود را برای اسلام و جمهوری اسلام از دست دادند. برای اینکه آنها را شاد و ملت اسلام را دلگرم کنم، به جمهوری اسلامی رأی دادم.»
عضو هیات امنای مسجد چهارمردان ادامه می دهد:امام خمینی (ره) جایی دیگر نیز فرموده بودند «نام بزرگ چهارمردان در فداکاری و جان نثاری در تاریخ عالم ثبت شد» و امروز نیز دیوار قسمت بیرونی این مسجد تاریخی که محل اخذ اولین رأی امام راحل بود با تصویری از ایشان که در حال رأی دادن هستند کاشی کاری شده است و زیر آن نیز این جمله از امام راحل نقش بسته که ولایت فقیه همان ولایت رسول الله (ص) است.
خلج می افزاید: این مسجد همیشه به روی همه باز بوده و هست و برنامه های مختلفی در آن برگزار می شود ازجمله مدارس اطراف که برای برگزاری یادواره شهدا در این مسجد حاضر می شوند.
وی با اشاره به برخی برنامه های مسجد تصریح می کند: حدود۴۵ سال است که هرساله مراسم گرامیداشت دهه فجر به مدت ۱۰ شب با سخنرانی شخضیت های حوزوی، لشکری و کشوری از جمله آیت الله مشکینی، آیت الله جوادی آملی و حتی یک شب با حضور امام خمینی(ره) در این مسجد برگزار شده و همچنان ادامه دارد و امیدواریم همانطور که امام راحل فرمودند مسجد سنگر است و سنگرها را حفظ کنید بتوانیم این سنگرها را حفظ کرده و به دست صاحب الزمان (عج) برسانیم.
امروز نیز در همه مناسبت ها و بویژه ایام دهه فجر مسجد با برگزاری برنامه های مختلف میزبان خیل عظیم نمازگزاران است.
جواد توانگر یکی دیگر از بچه مسجدی های این محله که منزل پدری اش نیز در مجاورت مسجد قرار دارد و در دوران انقلاب یک نوجوان بوده است می گوید: این محله مرکز مبارزات انقلاب شهر قم بود، در این مبارزات نباید از مبارزات دختران و مادران در روزهای انقلاب غافل بود؛ آنها نقش اساسی در این زمینه داشتند و خانهها را برای فرار مبارزان مهیا میکردند.
عضو هیات امنای مسجد چهارمردان ادامه می دهد:بیشتر مبارزات انقلابی و راهپیماییهایی که ضد رژیم شاه بود در همین خیابان برگزار میشد و دسته دسته مردم به این خیابان و مسجد آمده و به مبارزات خود علیه رژیم میپرداختند.
توانگر تصریح می کند: همچنان این مسجد حال و هوای سنتی خود را حفظ کرده و وقتی وارد مسجد می شوی یادآن روزها می افتی، امروز نیز در همه مناسبت ها و بویژه ایام دهه فجر مسجد با برگزاری برنامه های مختلف میزبان خیل عظیم نمازگزاران است.
حسین جندقی نیز یکی از همسایگان مسجد چهارمردان و متولد همین محله است. وی که اکنون ۷۰ساله است از آن دوران می گوید: یادم هست که مردم قم دستهدسته به این خیابان میآمدند و این خیابان سرچشمه مبارزات انقلاب اسلامی شده بود و مردم از داخل این خیابان از اطلاعیه و نحوه مبارزات و تظاهرات آگاه میشدند.
اکرم رعیتی همسر حاج حسین نیز از خاطراتش می گوید: یادم نمی رود روزی که حضرت امام برای دادن رای خود به این خیابان آمدند. آنقدر جمعیت آمده بود که جای سوزن انداختن نبود. مردم سر از پا نمی شناختند...
نظر شما