به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، اگر به مرز ایران در شهر جلفا در حاشیه رود ارس سفر کردید لازم است برای اینکه حس وطن پرستی در شما غلیان کند از پل آهنی جلفا دیدن کنید، در اینجا مزار سه شهید مرزبان وجود دارد که بر روی مزار آنها نوشته شده است «آرامگاه شهدایی که در شهریور ماه ۱۳۲۰ در راه انجام وظیفه در مقابل مهاجمین ایستادگی و به شهادت رسیده اند». همین کافی است تا کمی مکث کنید تا دفاع آخر سربازان وطن که با قلبشان در مقابل قوای متفقین ایستادند، در برابر دیدگانتان تصویر شود.
پل آهنی جلفا نماد مقاومت ایرانی ها در مقابل تهاجم قوای اتحاد جماهیر شوروی است. هر ایرانی امروز هم پس از گذشت ۸۳ سال از ورود قوای متفقین به ایران از کنار پل آهنی جلفا بر روی رودخانه ارس عبور کند بغض می کند و غیرت و دلاوری مرزبانان شجاع ایرانی بر روی این پل را تحسین می کند؛ پل آهنی در منطقه استراتژیک مرز ایران و جمهوری خودمختار نخجوان نماد غرور و هویت ملی ایرانی ها در مبارزه با تجاوز قوای شوروی در شهریور ۱۳۲۰ است؛ قوای شوروی از این پل وارد ایران می شوند و با رشادت سه مرزبان ایرانی مواجه می شوند آنها تا پای جان با قوای دشمن شجاعانه می جنگند و سرانجام در راه وطن شهید می شوند.
اما داستان حماسه سازی سه مرزبان بر پل جلفا چه بود؟
ارتش چهل و هفتم روس به سرلشکری «نوویکف» در بامداد سوم شهریور ماه ۱۳۲۰ به قصد ورود به ایران وارد رودخانه ارس شده و عازم عبور از پل آهنی رودخانه می شوند و پس از گذر از ارس با مقاومت مرزبانان ایرانی به نامهای «ژاندارم سرجوخه ملک محمدی»، «سید محمد راثی هاشمی» و «عبدالله شهریاری» مواجهه می شوند؛ این سه سرباز به دلیل اشراف بر پل و با عملیات تعقیب و گریز توانستند ارتش روس را برای ۴۸ ساعت در این مکان متوقف کنند در نهایت نیروهای متفقین با شهادت این سه مرزبان و استفاده از توپ خانه سنگین موفق به عبور از رود ارس و ورود به خاک ایران شدند. مقاومت شجاعانه این سه سرباز خاک ایران چنان تاثیری بر ارتش متجاوز شوروی می گذارد که پیکر پاک آنان در همان محل مقاومت شان با احترام به خاک سپرده می شود و امروز تداعی گر غیرت و شجاعت جوانان ایران در راه سربلندی وطن است. خانوادههای این سه ژاندارم ایرانی نزدیک به ۶۰ سال از سرنوشت آنان بیخبر بودند. آنها تصور میکردند پسرانشان از سوی روسها اسیر شده و در اردوگاههای کار اجباری در سیبری زیر فشار کار طاقتفرسا از دنیا رفتهاند تا آنکه در سال ۱۳۸۰ و از طریق یک گزارش خبری صدا و سیما از سرنوشت آنان با خبر می شوند.
«حسین حبی گرگری» درباره آرامگاه سه شهید مرزبان وطن درکنار پل تاریخی جلفا به خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان گفت: در این مکان تاریخی مزار سه شهید بزرگوار دفاع از خاک وطن قرار دارد؛ این سه شهید وقتی در شهریور سال ۱۳۲۰ قشون روس به ایران حمله می کند جلوی آنها ایستادگی می کنند؛ این شهدا در سنگرها اسلحه ها را به گونه ای چیده بودند و از این سنگر به آن سنگر می پریدند که قشون روس گمان می کرد با یک لشکر طرف است، اما بعد از ۴۸ ساعت مقاومت گلوله های این سه شهید تمام می شود و قشون روس آنها را به توپ می بندد، پس از شهادت این سه تن و مراجعه به محل تازه قشون روس متوجه می شود که تمام آن حملات و شلیک ها تنها توسط سه نفر انجام می شده، بنابراین قشون روس به پاس رشادت این سه تن آنها را با تشریفات نظامی و با احترام ویژه دفن می کند و در حال حاضر این منطقه به عنوان یکی از سمبل های میهن پرستی و رشادت مردم ایران محسوب می شود.
مسئول گردشگری منطقه آزاد ارس درباره زمان ساخت پل تاریخی جلفا نیز توضیح داد: این پل در سال ۱۹۱۳ در عرض یک سال توسط شرکت راه آهن تبریز- جلفا ساخته شد. در ساخت این پل هیچ نوع جوش و پیچ و مهره ای به کار نرفته و تماما به وسیله پرچ انجام شده است؛ این پل از لحاظ توپوگرافی به گونه ای ساخته شده که هر چقدر آب رودخانه بالا بیاید حداقل دو متر از آن فاصله دارد و هیچ تهدیدی از سمت رودخانه ارس متوجه آن نیست؛ این پل آهنی راه آهن جمهوری اسلامی را به جمهوری نخجوان متصل می کند در سال های ۷۰ تا ۷۱ بیشتر مراودات و صادرات و واردات از طریق این پل تاریخی انجام می گرفت و از مناطق مهم گمرکی و تجاری کشور محسوب می شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بحث مناقشه قره باغ این راه آهن بسته شد و ارتباط کشور ما با آذربایجان و ارمنستان از طریق ای آن قطع شد اما همچنان حرکت این راه آهن به سمت نخجوان فعال است. مدتی قطارهای مسافربری نخجوان به مشهد و همچنین قطارهای باری فعالیت می کرد که در حال حاضر این امر میسر نیست.
بر اساس این گزارش، یادمان و مزار شهدای مرزبان در سال ۱۳۸۹ از سوی سازمان منطقه آزاد ارس و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وقت و استانداری آذربایجان شرقی در نقطه صفر مرزی با جمهوری آذربایجان پس از بازسازی رونمایی شده است.
نظر شما