بر تمامی ابواب فقهی بابی افزود/ شهید اول شارح نبود

به گزارش خبرنگار شبستان، نشست تخصصی "بررسی آثار و افکار شهید اول محمّد بن مکّی"، سه شنبه، 28 شهریور به دبیری مهدی محقق در محل موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، برگزار شد.

حجت الاسلام رضا مختاری، رئیس مرکز تدوین و نشر متون حوزه، در این برنامه، به بررسی آثار، عقاید، و میزان تاثیر شهید اول محمدبن مکی پرداخت.

وی با اشاره به برخی مقاطع زندگی شهید اول گفت: محمدبن مکی از بزرگترین فقهای شیعی در قرن هشتم بود که آثار متعددی را تالیف کرد؛ شهید اول اندیشمندی کم نظیر بود به نحوی که تا 150 سال پس از او هیچ فقیهی مانند او ظهور نکرد.

وی به ارتباط شهید اول با ایران و فقهای ایرانی اشاره و تصریح کرد: در دوره صفویه زمانی که علمای جبل عامل به ایران آمدند تاثیرات علمی فراوانی بر جامعه گذاشتند که همگی آنها ناشی از آموزه های شهید اول بود، چرا که علمای جبل عامل متاثر از او بودند، به نحوی که "محقق کَرَکی" به عنوان برجسته ترین فقیه در این گروه به شمار می آمد.

تاثیر ژرف علمای جبل عامل بر حوزه های علمیه ایران
حجت الاسلام مختاری افزود: علمای جبل عامل تاثیرات فروانی بر حوزه های علمیه ایران به ویژه حوزه علمیه اصفهان داشتند و شهید اول نیز به نوعی بعد از ارتباطات ایجاد شده با سربداران آشنا شد، به نحوی که علی بن موید سربداری، آخرین سردار سربداران به او نامه ای با لحن ادبی و فاخر نوشت و از وی دعوت کرد تا به خراسان بیاید که شهید اول از او عذرخواهی کرد اما نامه را بی پاسخ نگذاشت و در پاسخ کتاب " اللمعه الدمشقیه" را نگاشت.

وی در ادامه به کتاب جدیدی با عنوان "نسیم السَحَر" که اخیرا در کتابخانه آیت الله بروجردی پیدا و تصحییح شد، اشاره کرد و افزود: طبق نقل های موجود در این کتاب، علی بن موید، با شهید اول مرتبط بوده و نامه نگاری با هم داشتند.

این پژوهشگر با بیان این مطلب شهید اول از شاگردان قطب الدین رازی مولف "شرح شمیسه" بود، ادامه داد: محمدبن مکی، اطلاعات دقیقی راجع به قطب الدین رازی ارائه می داد، از جمله آنکه می گفت قطب الدین، تقیه می کرد و علمای اهل سنت او را شافعی مذهب می خواندند اما شهید اول نص صریح دارد که شهید اول امامی مذهب بود.

حجت الاسلام مختاری با اشاره به وجه دیگری از ارتباط شهید اول با ایرانیان ابراز کرد: پل ارتباطی دیگر محدبن مکی با ایرانیان، از طریق قطب رازی بود و جالب است بدانیم که علامه حلی در سفری که به ایران داشت با قطب رازی در ورامین دیدار کرد.

امتیاز خاص در فهم کلمات علما

رئیس مرکز تدوین و نشر متون حوزه تصریح کرد: شهید اول امتیازات فقهی و علمی فروانی دارد، مرحوم بروجردی فرمودند فقهِ پنج نفر از علمای ما (علامه حلی، فخر المحققین، شهید اول، شهید ثانی) ممتاز است که علت این امر در تسلط این پنج نفر بر فقه اهل سنت است، از این میان طبق گفته آیت الله بروجردی شهید اول، از دیگران افضل تر است چرا که او در فهم کلمات علما ممتاز است.

وی در ادامه به کتاب "غایةالمراد" شهید اول اشاره کرد و گفت: او در این اثر فاخر، از حدود 20 کتاب نام برده است که متاسفانه هیچ کدام از آنها هم اکنون باقی نمانده و از بین رفته است، در واقع شهید اول منابع زیادی در اختیار داشته است که سبب فهم او از لحن پیشینیان شد، همچنین شهید اول می گوید که از 40 نفر از فقها و علمای اهل سنت اجازه روایت دارد و این 40 نفر در یک مکان نبوده اند که تعمق در این موضوع و با توجه به شرایط ویژه آن زمان حاکی از اعتبار سطح آثار شهید اول است.

حجت الاسلام مختاری درباره نوآوری های شهید اول خاطرنشان کرد: محمدبن مکی، کمتر متاثر از دیگران شده است، برای مثال لمعه وی کاری کاملا نوین بود همچنین شهید اول در عنوان ها و ابواب فقهی، نوآوری هایی داشت و ابواب جدیدی را به آنها اضافه کرد و متقن نوشت لذا او شارح آثار دیگران نیست و تنها یک شرح دارد و بقیه آثارش تماما متن است.

شایان ذکر است، این نشست در ادامه سلسله سخنرانی‌های ماهانه مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با همکرای مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران- دانشگاه مک‌گیل جهت معرفی احوال و آثار و افکار 30 تن از بزرگان و مشاهیر علمی و ادبی و فرهنگی اسلام و ایران برگزار شد.
پایان پیام/