به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، «فریبا علاسوند» در نشست مجازی «تحولات هویت محور در مناسبات فرهنگی جدید» که از سوی مرکز آموزش‌های آزاد و مهارتی جامعه‌الزهرا علیهاالسلام و با همکاری مرکز همکاری‌های حوزه و آموزش و پرورش و پژوهشکده زن و خانواده ویژه مدیران، معاونان و معلمان مدارس کشور و عموم کنش‌گران فرهنگی برگزار شد، عنوان کرد: یکی از مشکلات اساسی کشور ما این است که ساختار آموزش دین در کل نظام آموزشی کشور ما ساختار درستی نیست و نیازمند اصلاح است.
ساختار آموزش دین در مدارس باید تغییر کند
عضو هیئت علمی و رئیس گروه مبانی نظری جنسیت پژوهشکده زن و خانواده تصریح کرد: ما هیچ‌گاه نخواهیم توانست مشکلات موجود در عرصه تحولات اجتماعی را که هر چند سال یک سال با آن روبرو هستیم، برطرف کنیم، مگر اینکه ساختار آموزش دین در مدارس ما تغییر کند.
علاسوند خاطرنشان کرد: تمام کشورهای دنیا به ویژه کشورهای پیشرفته، در عرصه‌های اجتماعی، همه تحولات مد نظر خود را از آموزش و پرورش کلید می‌زنند؛ اما متأسفانه ما در این عرصه ضعف داریم و باید در حوزه آموزش و پرورش سرمایه‌گذاری صحیح داشته باشیم تا نتیجه مورد نظر حاصل شود.
وی تصریح کرد: دانش آموزان ما در مدارس، دروس قرآن و دینی می‌خوانند، اما بعد از فارغ‌التحصیلی، هنوز وضوی آنها اشکال دارد، نمی دانند غسل، واجب است و این بحث جدی است؛ حتی برخی مسائل دینی شاید در سال‌های مختلف تکرار شود، اما دانش‌آموز این مطالب را نیاموخته و بدان عمل نمی‌کند.
چالش انسان بودگی در نسل جوان
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده در ادامه به موضوع هویت در آموزش و پرورش اشاره کرد و گفت: هویت انسانی، هویت اسلامی، هویت ایرانی، هویت زنانه، هویت دخترانه و غیره از جمله مباحث بسیار جدی و اثرگذار هستند که باید به آنها پرداخته شود.
علاسوند با بیان اینکه دانش آموزان را پیرامون مباحث هویت حساس کنیم، عنوان کرد: چالش‌های پیرامون بحث هویت، چالش‌های متکثری هستند و یکی از چالش‌ها که بحث شعارزده‌ای به حساب می‌آید، چالش انسان بودگی است؛ اینکه دانش آموزان را به این بحث پیش ببریم که انسان بودن آنها چیست؟، بحث عمیقی است که شاید یک سال طول بکشد تا فرزندان ما در چالش‌های انسان بودگی، خود را پیدا کنند.
وی اظهار داشت: امروز برخی فرزندان ما انسان‌بودگی خود را در لذت جستجو می‌کنند و با مفهومی مثل رنج برای آدم شدن و انسانیت ارتباطی ندارند، تصور می‌کنند که باید بیشتر داشته باشند، حقوق پدر و مادر کافی نیست و باید درآمدکسب کنند، در حالیکه مهارت ندارند؛ این جوان و نوجوان به موضوعی به عنوان شاخص انسان بودگی فکر نمی‌کند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده ابراز داشت: اگر انسان در زندگی دارای فلسفه ای برای رنج باشد، یک قدم بسیار استثنایی و ممتاز است تا او را با شاخص انسان بودگی آشنا کند. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی کَبَدٍ؛ ما انسان را در رنج آفریدیم»؛ این رنج می‌تواند رنج مصیبت، فقدان، بیماری، فقر و یا در کنار آنها، رنجی به نام رنج آدمیت باشد؛ یعنی فرزند ما یاد بگیرد برای اینکه دارای خودپنداره انسانی باشد، باید متحمل رنج آدمیت شود.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به وظیفه مهم معلمان و اساتید در اصلاح خودپنداره دانش‌آموزان از خود به عنوان یک انسان، گفت: دانش‌آموزان باید از فلسفه رنج آدمیت آگاه شوند و بدانند برای اینکه دارای خودپنداره انسانی منحصر به فرد باشند، باید متحمل رنج‌های مقدس و محترم آدمیت، رنج اخلاق، رنج حفظ دامان و پاکدامنی، رنج آبرو و تحمل تاوان صداقت شوند.
رنج آدمیت را به فرزندان خود آموزش دهیم
علاسوند اضافه کرد: منظور از رنج آدمیت این است که انسان رنج اخلاق ببرد، به عنوان مثال برای دروغ نگفتن باید رنج ببرد و از منافع خود صرف نظر کند؛ صداقت، رنج و تاوان دارد، دروغگویی هم رنج دارد اما قابل مقایسه با هم نیستند، با صداقت آبرو می‌خرند، اما با دروغگویی آبرو می‌برند.
وی با بیان اینکه ما رنج سازنده و سوزنده داریم، تصریح کرد: فهمیدن مرزهای این رنج‌ها بسیار مهم است؛ اگر رنج سازنده را متحمل نشویم، باید تاوان رنج سوزنده بدهیم. برای درس خواندن و باسواد شدن باید رنج بکشیم، اگر این رنج را نبریم، رنج بی‌سوادی می‌بریم.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با بیان اینکه رنج آدمیت از هر رنجی مهم تر است، تأکید کرد: برای حفظ آبرو باید رنج برد و آن، رنج حفظ دامان و پاکدامنی است که رنج مقدسی است و ما باید به فرزندان خود آموزش دهیم؛ در غیراین صورت، فرزند ما با تصور اینکه میانبر می‌رود، رنج آدمیت نمی‌برد و چه بسا در دام رنج‌های سنگین می‌افتد.
علاسوند اضافه کرد: فرد باید رنج آدمیت را تحمل کند تا در پساپرده این رنج، یک زندگی آرام، پاک و اخلاقی داشته باشد که در انتهای آن بنده خدا شدن، مادر و پدر خوب بودن، شهروند اجتماعی پاک، انسان متخصص دارای درآمد و مسئولیت پذیر نهفته است و وقتی چنین تصویری را نشان دهیم، شخص رنج آدمیت می‌برد.
وی با بیان اینکه فرزندان ما باید برای رنج، فلسفه داشته باشند، یادآور شد: فرد مصیبت دیده و یا دچار فقر و بیماری، در صورتی می‌تواند این مسیر را تحمل کند و پیش ببرد و سالم و پاک زندگی کند که دارای فلسفه ای برای رنج خود باشد.
همه کیش‌های بشری و آیین‌های الهی برای رنج، فلسفه دارند
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده خاطرنشان کرد: تمام کیش‌های بشری و آیین‌های الهی مانند بودا، هندو، مسیحیت و یهودیت برای رنج، فلسفه دارند، در اسلام شریف هم این فلسفه را داریم.
علاسوند عنوان کرد: دانش آموزان باید به مرور به فلسفه رنج برسند و بدانند اگر رنج آدمیت می‌برند و برای شکوفایی هویت انسانی خود تلاش می‌کنند، جایی آن را درو خواهند کرد و منافع دنیایی زودرس برای آنها خواهد داشت.
وی با بیان اینکه فرزندان ما باید تکلیف خود را با هویت انسانی بودگی خود مشخص کنند، گفت: برخی دانش آموزان دارای نمرات عالی هستند، اما دچار بحران هویت انسان بودگی شدند که باید به این مسئله توجه داشت.
چالش هویت ایرانی در نسل جدید
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده در ادامه به بحث هویت ایرانی اشاره کرد و اظهار داشت: ما معلمان چقدر به دانش آموزان خود، افتخار ایرانی بودن می‌بخشیم و چقدر به ایرانی بودن آنها احساس آرامش می‌دهیم؟. چرا امروز برخی والدین به دنبال این هستند که فرزند خود را به خارج از کشور بفرستند؟. تا زمانی که والدین فقط چشم بدبین و نقمت‌بین دارند و در روش تربیتی خود فقط عیب‌جویی هست و جنبه‌های اثباتی بیان نمی‌شود، فرزندان به عنوان شخصیت‌های شاکی تربیت می‌شوند، درحالیکه در تئوری اسلامی، انسان‌ها باید شخصیت شاکر داشته باشند.
علاسوند افزود: فرزند ما شخصیت شاکر نخواهد داشت، مگر اینکه دیده نعمت‌بین داشته باشد، یعنی فرزند خود را طوری تربیت کنیم که خوبی‌ها را ببیند. یکی از راهکارها در اینکه هویت ایرانی خوب به فرد بدهم و خودپنداره او از خودش به عنوان ایرانی، مثبت باشد، این است که امتیاز ایران و ایرانی بودن و ملیت و افتخار آن را بیان کنم.
وی یادآور شد: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که تحت تأثیر هجمه‌ها و فشارهای متعدد است و رهبر معظم انقلاب مدظله العالی سال‌ها پیش تعبیر شبیخون فرهنگی را مثال زدند که یکی از چیزهایی که هدفگذاری شده بود این بود که ایرانی‌ها را از ایرانی بودن خود منزجر کنند.
ما در بیان دستاوردهای انقلاب اسلامی دچار لکنت هستیم
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده بیان داشت: امروز بسیاری از جوانان ما شرایط و امکاناتی دارند که میلیون‌ها نفر در دنیا ندارند. با وجود تمام مشکلات و مسائل، ایران مفتخر است به اینکه خود را به قدرت منطقه تبدیل کرده است. در کشوری زندگی می‌کنیم که طبق گفته وزیر اطلاعات، فقط سیستم‌ها و امنیت آن توانسته اخیرا 400 بمب را خنثی کند که 40 مورد آن تنها مربوط به ماه محرم و صفر امسال است، پیشرفت‌های مختلف علمی کشور، دستاوردهای متعدد انقلاب اسلامی، جلوه‌های متعدد از فعالیت‌های داوطلبانه متخصصان از دیگر مواردی است که می توان به آن اشاره کرد.
علاسوند افزود: ما فعالیت‌های جهادی در قشرهای مختلف از جمله جامعه پزشکی، مهندسی، دانشجویی، بازاریان و غیره داریم که در دنیا بی‌سابقه است، کمک‌های مردمی در مناسک مختلف و در حوادث سیل و زلزله و غیره از دیگر مواردی است که جوانان ما از آن اطلاع کافی ندارند.
وی با بیان اینکه بسیاری از پیشرفت‌های علمی در ایران برملا نمی‌شود، تصریح کرد: ما در آموزش و پرورش نتوانستیم سیاست حرفه‌ای عمیقی برای نمایش این پیشرفت‌ها به فرزندان خود داشته باشیم و در بیان دستاوردهای انقلاب اسلامی دچار لکنت هستیم و همه مسائل را سیاسی می‌بینیم.
حذف افتخارات ملی از ملت‌های مختلف از برنامه‌های دشمن است
استاد حوزه و دانشگاه تأکید کرد: یکی از کارهای دشمن این است که افتخارات ملی ملت‌های مختلف را از دید آنها حذف کرده و قدرت‌های آمریکا و انگلیس را ینگه دنیا معرفی کند، در حالیکه خود آنها با مشکلات زیادی روبرو هستند. به همین خاطر برخی فرزندان ما دارای هویت ایرانی نمی‌شوند و نمادهای ایرانی بودن خود را نادیده می‌گیرند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده بیان داشت: اگر ملت و جامعه‌ای برای ملیت، نمادها و سمبل‌های ملی خود ارزشی قائل نباشد، راحت می‌توان آن جامعه را تحت فشار قرار داد.
دشمن می‌خواهد ارزش‌های ملی را از ملت‌ها بگیرد/ امروز ارزش‌های آمریکایی و اروپایی به عنوان ارزش‌های جهانی تلقی می‌شود
علاسوند خاطرنشان کرد: ما در شرایطی زندگی می‌کنیم که در اسناد بین‌المللی، واژه‌ای به عنوان شهروند جهانی به خورد ملت‌ها داده می‌شود؛ یعنی قبل از اینکه شهروند کشور خود باشید، باید به جهان وطنی فکر کنید؛ در این اسناد، مرزهای جغرافیایی و چیزی به نام وطن اهمیت ندارد و ایثار و فداکاری برای وطن بی‌معنا می‌شود.
وی افزود: وقتی شهروند جهانی شوید، دیگر نمی‌توانید ارزش‌های ملی داشته باشید، بلکه باید ارزش‌های جهانی داشته باشید، تصور نکنید ارزش‌های جهانی، ارزش‌های خنثی هستند، ارزش‌های جهانی از نظر آنها ارزش‌های آمریکایی است، برای همین یک فرد ایرانی به عیدهای مذهبی اعتراض می‌کند، اما عید کریسمس را جشن می‌گیرد، در حالیکه کریسمس هم یک منسک دینی است و مخالفان دینی در غرب با کریسمس مخالفند. در این آشوب فکری اصلا معلوم نیست که مرز ملیت، مرز دین و حتی مرز جهانی بودن کجاست.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده عنوان کرد: رسانه‌ها با اقتدار هر چه بیشتر، ارزش‌های جامعه‌های انگلوساکسون و نژادهای آمریکایی و اروپایی را به عنوان ارزش‌های جهانی قلمداد می‌کنند و تنها چیزی که می‌خواهند از ملل بگیرند، ارزش‌های ملی آنها است.
چالش هویت اسلامی در نسل جدید
علاسوند در ادامه به چالش هویت اسلامی اشاره کرد و آن را از چالش‌های بسیار مهم خواند و گفت: ما در این چالش هم کار زیادی نکردیم. اینکه حجم کتاب دینی مدارس زیاد باشد، درس قرآن داشته باشند، اما با روح قرآن آشنا نشوند، به فرزندان ما هویت اسلامی نمی‌دهد. من به عنوان معلم باید به دانش‌آموز بفهمانم که اسلام یعنی دین انسانیت و اخلاق و ظریف‌ترین و عمیق‌ترین محیط‌زیست‌گرایی، دنیاگرایی، اخلاق‌گرایی، انسانیت‌گرایی و غیره در آموزه‌های دینی است.
وی با بیان اینکه فرزندان ما باید به مسلمان بودن خود افتخار کنند، اظهار داشت: اگر من فرزند و شاگرد خود را تشویق کنم که یک بار منشور اخلاق و نامه مالک اشتر حضرت امیرالمؤمنین در نهج البلاغه را بخواند و نگاه دین به مدارا را بداند، متحول می‌شود.
بزرگترین چالش در جهان، بحث هویت جنسیتی است
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده در ادامه با بیان اینکه بزرگترین چالش در جهان از جمله ایران، بحث هویت جنسیتی است، عنوان کرد: دعوای 1401 تا کنون بر سر حجاب نیست، بلکه یک دعوای تمدنی بزرگ است و اگر این بحث را در مقیاس تمدنی بفهمیم، بهتر می‌توانیم دانش‌آموزان را متقاعد کنیم.
علاسوند با بیان این پرسش که چرا گزارشگر بی‌بی‌سی عربی می‌تواند حجاب داشته باشد، اما گزارشگر ایرانی نه؟، اظهار داشت: این دعوایی که امروز در ایران با محوریت بحث حجاب وجود دارد، در خود آمریکا هم هست، اما نه با محوریت بحث حجاب؛ محوریت بحث حجاب آنها 150 سال پیش بود، امروز دعوای آنها بر سر پاکدامنی و عدم پاکدامنی است و محور دعوای بزرگ سیاسی آنها هم همین مسئله است.
مخالفت با حجاب، آغاز دعوای بزرگ تمدنی است
وی افزود: این دعوا، دعوای ایرانی نیست، سمبل این چالش در ایران، حجاب است، چون معتقدند حاکمیتی که درباره حجاب کوتاه نمی‌آید، درباره روابط آزاد، همجنس‌گرایی و غیره هم کوتاه نمی‌آید. آنها معتقدند اگر از صف و سنگر حجاب بگذریم، بقیه مسائل برای ما حل می‌شود.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده اضافه کرد: یک ایدئولوژی وجود دارد که حجاب برای زنان لازم است، اگر این ایدئولوژی را زمین زدید، دیگر نمی‌توان از حفاظت و پوشیدگی در بقیه اندام زن دفاع کرد.
علاسوند یادآور شد: این دعوای بر سر حجاب، 150 سال پیش در غرب مورد بحث بود و آرام آرام توانستند آن را نادیده بگیرند و الان دعوای آنها بر سر حفظ پاکدامنی و عدم پاکدامنی است؛ آنها از بحث رابطه آزاد و عدم ضرورت مشروعیت ازدواج و حتی از همجنس‌گرایی هم گذشتند، یعنی این رشته سر دراز دارد.
معلمان و مربیان برای پاسخ به شبهات دانش آموزان باید اطلاعات به روز داشته باشند
وی با بیان اینکه امروز فرزندان ما با بحران جنسیتی مواجه هستند، تصریح کرد: حفاظت از نسل جدید به عهده خانواده‌ها و ما معلمان، مربیان و مبلغان است، امروز فرزندان ما با بدترین شبهات مواجهند و فرهنگیان رسالت سنگینی به دوش دارند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده تأکید کرد: مدیران و معلمان آموزش و پرورش که از زحمت‌کش‌ترین قشرها هستند، علیرغم همه زحماتی که می‌کشند، باید اطلاعات به روز داشته باشند و با مطالعات جدی پیرامون مباحث هویتی آماده سال تحصیلی جدید شوند تا نسل جدید را از این شرایط بحرانی نجات دهند.
نظر شما