مهرداد کوروش‌نیا، کارگردان تئاتر در پاسخ به این سئوال که چرا هنر تعزیه به عنوان هنر بومی مذهبی به ویترین می‌پیوندد و تئاتر که مقوله وارداتی است به سوی مضامین مذهبی می‌رود؟گفت: باید بین هنر دینی و هنر مذهبی تفکیک قایل شویم، تعزیه هنر مذهبی است که الزاماً می‌تواند هنر دینی هم باشد.
وی ساحت دین را ساحت کلیات خواند و خاطرنشان کرد: همه ادیان از اسلام، یهود و مسیحیت گرفته درباره کلیات حرف می‌زنند و الهی هستند و کتاب آسمانی دارند و حتی قرآن درباره ساحت‌های کلی مثل اخلاقیات سخن گفته است، اگر از این منظر نگاه کنیم خیلی از آثار دینی هستند، بنابراین اگر هر تئاتری به فرامین کلی که بخشی از ادیان است دعوت می‌کند و به صورت غیر مستقیم امروزی به روی صحنه می رود، به آن تئاتر دینی گفته می شود.
کوروش‌نیا با بیان اینکه تعزیه هنر مذهبی است که به جزییات توجه دارد، گفت: تعزیه هنر مذهبی است، چرا که به جزئیات توجه دارد، مذهب زیر سایه دین جزییات، آیین‌ها، کیش‌ها و مسایل دینی را مشخص می‌کند، همان‌طور که در اسلام تشیع و تسنن این جزئیات را مطرح کرده اند.
به گفته این کارگردان تعزیه شکل و المان هنر شرق بویژه هنر ایرانی را در خود دارد و در آن نمادها و مضامین شیعه نهفته است.
وی یادآور شد: البته در تعزیه نسخه هایی داریم که کلیت دارند و درباره پیامبری و جهان خلقت است، ولی اکثر نسخه‌های تعزیه در مورد واقعه عاشورا است که این مسئله مربوط به مذهب تشیع است و ساحتی مشخص‌تر و جزیی‌تر دارد.
کوروش‌نیا با بیان اینکه تعزیه تنها یک هنر مذهبی نیست بلکه یک آیین است، گفت: خیلی از مردم برای دیدن تعزیه (هنر دینی) نمی‌آیند بلکه تماشای هر تعزیه را نوعی به جا آوردن مناسک مذهبی می دانند و در آن شرکت می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: من موافق نظر شما درباره پیوستن تعزیه به عنوان هنر بومی مذهبی به ویترین نیستم.
کوروش‌نیا با اشاره به اینکه نه تنها تعزیه بلکه تمام نمایش‌های آیینی در دنیا به گونه‌ای رو به فراموشی هستند، گفت: در دوره‌ای که 900 کانال ماهواره ای، 5 شبکه تلویزیونی داخلی مدام برنامه‌های سرگرم‌کننده پخش می‌کنند، شما انتظار دارید که آیین‌های مثل تعزیه رو به فراموشی نباشد، نه تنها در ایران بلکه در همه دنیا نمایش‌های آیینی با این مشکل مواجه هستند، چون وجه هنر سرگرم‌سازی و تفننی بودن آن است و این وجه عملاً از تعزیه گرفته شده است.
این کارگردان همچنین گفت: در دنیای امروز به دلیل گسترش ارتباطات رسانه‌‌ای، تلویزیونی و ماهواره‌ای سرگرمی‌های فراوانی برای مردم ایجاد شده است و از طرف دیگر مردم هم به دلیل مشکلات و دغدغه‌ها که در زندگی دارند، فرصت پرداختن کافی به تعزیه را ندارند، بنابراین ما نمی‌توانیم بگوییم هنر تعزیه مخاطبی ندارد، تمام آیین‌ها در دنیا با این مشکل مواجه هستند و این موضوع مسئله‌ای جهان‌شمول است.
کوروش‌نیا برای حراست از هنر تعزیه از تمامی پژوهشگران خواست که به صورت مداوم در آکادمی‌ها درباره تعزیه کار کنند تا این هنر اصیل اصالت خود را حفظ کند.
وی همچنین با تاکید بر تقویت تکیه های برای اجرای تعزیه، پیشنهاد کرد، برای زنده نگه داشتن هنر تعزیه و خاموش نشدن چراغ آن امکاناتی در نظر گرفته و از هنرمندان این حوزه حمایت شود.
کوروش‌نیا افزود: از انجمن تعزیه ایران و افرادی چون فتحعلی‌بیگی که تلاش کردند، تعزیه همچنان زنده نگه داشته شود، افرادی که تعزیه را در فهرست جهانی یونسکو ثبت کردند و از مرکز هنرهای نمایشی که کتاب‌هایی را در زمینه هنر تعزیه چاپ کردند باید قدردانی کرد.
وی با بیان اینکه اصالت تعزیه به سنتی بودن و حفظ داشته‌های آن است، گفت: به روز کردن تعزیه و خلق اتفاقات جدید در آن مستلزم کار پژوهشی و اجرایی است.
کوروش‌نیا تأکید کرد: باید هنرمندان جوانی که در عرصه نوآوری در تعزیه کار می‌کنند را حمایت کرد و امکانات و بورس دانشگاهی در اختیارشان گذاشت. در گذشته هم کارهایی انجام شده است و دلیل اینکه این کارها ماندگار نبودند، این است که آکادمیک و فراگیر نبودند، بنابراین اگر می‌خواهیم به ساختارهای جدید که برای 300 سال آینده در تعزیه دست یابیم، باید تحقیق و پژوهش کرد.
وی افزود: تیم اجرایی که در حوزه نوآوری و خلاقیت در تعزیه کار می‌کنند را باید چندین سال حمایت کرد تا کار تلفیقی که انجام می‌دهند را بشود بهره‌برداری کرد و در عین حال اصالتش را حفظ کند، نه اینکه چیزی بسازند که بی‌ربط با تعزیه باشد، باید تلفیق جدید به گونه‌ای باشد که به تعزیه غنا ببخشد.
کورش‌نیا خاطرنشان کرد: یک کارهایی در این زمینه صورت گرفته است اما چون فراگیر و کامل نبوده نتوانسته است، ماندگار شود، این کار مستلزم یک جریان است که باید توسط مسئولان امر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صدا و سیما، حمایت ویژه شود.
وی تصریح کرد: در دانشگاه‌ها 2 واحد درس تعزیه تدریس می‌شود، باید 4 واحد درسی شود که 2 واحد تعزیه کلاسیک باشد و 2 واحد هم نوآوری و اتفاقات جدید در تعزیه که این مهم می‌تواند کمک بزرگی به رشد و بالندگی تعزیه در کشور کند.
پایان پیام/
نظر شما