به گزارش خبرنگار شبستان، نشست خبری اپرای عروسکی «حافظ» با حضور بهروز غریب‌پور کارگردان، علی پاکدست طراح عروسک، امیر پورخلجی آهنگساز، تهمینه محمدی صدابردار پیش از ظهر امروز چهارشنبه 7 تیر در تالار وحدت برگزار شد.
در ابتدای این نشست، بهروز غریب‌پور، کارگردان اپرای حافظ با سرایش یک غزل گفت: لحظه‌شماری می‌کنم اپرای عروسکی حافظ به صحنه برود. اجرای این اثر دغدغه سالیان دور من بود، امیدوارم به گونه‌ای باشد که حافظ عزیز از من راضی باشد زیرا ملت ایران حافظ را عاشقانه دوست دارد.
در ادامه، علی پاکدست، طراح عروسک درباره سابقه همکاری با گروه آران و آقای غریب‌پور توضیحاتی ارایه کرد.
غریب‌پور درباره همکاری علی پاکدست با وی و گروهش گفت: علی پاکدست یار دیرین من و قریب 14 سال است که با یکدیگر همکاری می‌کنیم. وی زمانی که خیمه‌شب‌بازی را من به همراه خانم اقبالی، همسر ایشان شروع کردیم به صورت تمام‌وقت با یکدیگر همکار هستیم.
این کارگردان موفق نمایش‌های عروسکی همچنین درباره موسیقی اپرای عروسکی حافظ گفت: آقای علیرضا قربانی موسیقی این اپرا را تصحیح کردند، آقای پورخلجی بعد از دو کار موفقی که با آقای بهزاد عبدی در اپرای عاشورا و مولوی انجام دادم همواره دغدغه آهنگسازی اپرای حافظ را داشتم، با پورخلجی که پدیده موسیقی ایران هستند قریب دو سال است آشنا شدم و با وی همکاری می‌کنم، علیرغم جوانی در زمینه موسیقی کلاسیک ایران وی بسیار توانمند است، وی از تک‌نوازی ویلن کلاسیک غربی تا عود را بر عهده دارند.
در ادامه، امیر پورخلجی، آهنگساز اپرای عروسکی حافظ درباره ساخت این آهنگ و همکاری با گروه آران گفت: ساخت اپرای حافظ دو سال طول کشیده است، زمانی که در اختیار داشتیم سبب شد ریزتر به این موضوع چه از لحاظ موسیقی، عروسک، طراحی صحنه پرداخته شود.
وی افزود: سابقه اپرای ایرانی به زبان فارسی به 50 سال پیش برمی‌گردد ولی کاری که ما در اپرای حافظ انجام دادیم تلفیقی برگرفته از اپرای آلمانی بود که از فرم ایتالیایی تقلید و بیشتر شیوه کار در این اپرا آلمانی است که از قرن 20 به بعد مرسوم شده است و در آن از یکی از تعزیه‌خوانان استفاده شده است. ما در اپرای حافظ به سبک جدیدی از اپرای ایرانی رسیدیم و از ساز‌های ایرانی نیز بسیار استفاده کردیم.
سپس، بهروز غریب‌پور با اشاره به شباهت‌های اپرا و تعزیه گفت: ایرانی‌ها یک سابقه دیرینی در رابطه با نوعی اپرا که تعزیه است، دارند. من بارها توضیح داده‌ام که به چه دلیل اپرا فرضیه محسوب می‌شود. وجوه مشترک اپرای غربی و تعزیه نشان می‌دهد که این ژانر نمایشی ایران اپرا محسوب می‌شود. موسیقی نقش اساسی در این اثر دارد و خواننده و متن باید منظوم باشد.
این کارگردان عروسکی همچنین یادآور شد: در دوره قاجاریه امیرکبیر به عنوان صدراعظم اصلاحات اقدام مهمی انجام دادند که از دید بسیاری از تاریخ‌نگاران مغفول ماند و آن هم جمع‌آوری نسخه‌های تعزیه بود. در دوره قاجاریه به دلیل رونق و رشد تعزیه اشعار سست و بی‌مایه‌ای وارد تعزیه شد که امیرکبیر دستور به جمع‌آوری نسخه‌های آن داد.
غریب‌پور همچنین خاطرنشان کرد: از 80-90 سال پیش تلاش برای رسیدن به اپرای ایرانی بوده است، ولی متأسفانه هیچ‌کدام از این آثار در بین مردم رواج پیدا نکرد، آثاری هم که تولید شد چون قرائت‌ها و آوازها در آن به شکل غربی است در بین مردم رواج پیدا نکرد. در اثر اول من با عنوان اپرای رستم و سهراب که موسیقی آن را آقای لوریس چکناواریان ساخته‌اند تلاش بر این بود که اپرا زنده شود اما در اپرای عاشورا به بعد تلاش کردیم که توانمندی موسیقی ایرانی را در آهنگسازی نشان دهیم. اپراهای حافظ، مولوی و عاشورا را من نماینده بر حق اپرای ایرانی می‌دانم.
در ادامه، تهمینه محمدی، صدابردار اپرای عروسکی حافظ درباره فعالیت‌اش با این گروه گفت: من به همراه آقای پورخلجی و استاد غریب‌پور ضبط صدای خواننده‌ها را در استودیو انجام دادیم برای تهیه این اثر 95 خانم و آقا برای تست صدا آمدند که از این بین 23 نفر انتخاب شدند. کار در استودیو غیر از دو سالی که استاد غریب‌پور و آقای خلجی کار کردند بیش از 370 ساعت وقت برد و این کار از آبان سال 90 شروع شد.
استاد غریب‌پور همچنین درباره برپایی نمایشگاه‌های عروسک‌های اپراهای مولوی، رستم و سهراب و عاشورا گفت: این ضرب‌المثل ایرانی ارزشمند است که گنج در ایران است، من سعادت این را داشتم که ویرانه‌ها را آباد کنم، موقعی که اپرای رستم و سهراب را آماده می‌کردم مدیر وقت بنیاد رودکی پیشنهاد کرد که در طبقه هفتم تالار وحدت تمرین کنم و سه ماه این اثر تنها در سالن اصلی تالار وحدت به اجرا رفت، این پیشنهاد وی با نظر من همسو نبود.
وی درباره افزایش کیفیت تالار فردوسی برای نمایش‌های عروسکی گفت: تمام تلاش من بر این بود که در این سال‌ها سالن را ارتقای کیفی بدهم چه از لحاظ وسعت، امکانات و غیره زیرا این سالن امکانات تالار وحدت را نداشت، هر بودجه‌ای که به سهم کارگردانی من تعلق می‌گرفت را صرف بهبود کیفیت سالن کردم. الان کیفیت تجهیزات کارگاهی تالار فردوسی به شکلی است که می‌تواند از کشورهای دیگر سفارش تولید عروسک بگیرد.
وی افزود: قرار است یک نمایشگاه دایمی عروسک‌های اپراهای قبلی را به نمایش بگذارد. تنها در صورتی که اگر رپرتواری از آثار داشته باشیم عروسک‌ها از ویترین بیرون می‌آیند و سپس به نمایشگاه برگردانده می‌شوند. امروز ما 500 عروسک داریم که حاصل پنج اپرا است که حیف است که این عروسک‌ها در انبار بمانند، باید به نمایش گذاشته شوند.
وی درباره روند داستانی اپرای عروسکی حافظ اظهار داشت: یک رابطه عمیق عاطفی بین شاه ابواسحاق و حافظ وجود داشت و ابواسحاق از ممدوحین حافظ محسوب می‌شود، 12 سال همدلی و همراهی شاه از حافظ باعث می‌شود که این شاعر بزرگ به او تعلق خاطری داشته باشد، بنابراین روند داستان از حمله امیر مبارزالدین محمد برای تسخیر فارس تا مرگ شاه ابواسحاق به دست فرزندش شاه‌شجاع را دربر می‌گیرد، البته در این اپرا نگاه دیگری را لحاظ کردم، در دوره حافظ پنج بار حاکمیت تغییر می‌کند و همین برای من ایده‌ای بود که دوره شاه‌شجاع به بعد را نیز در زندگی حافظ بررسی کنم و همین‌طور نقش شاعرانی چون خواجوی کرمانی، سعدی و ... .
غریب‌پور با بیان اینکه حافظ تنها شاعر ایرانی است که در دوران حیاتش دیوان ندارد، گفت: تصوری که در ذهن مردم از حافظ است بیشتر افسانه‌سرایی است، اگر محمد گل‌اندام نبود که اشعار حافظ را گردآوری کند امروز ما دیوان حافظ نداشتیم، رابطه تنگاتنگ شاعر و مرید با یک استاد بزرگ را در این نمایش به تصویر کشیده ام، البته در این دوره از شعرای هم‌عصر حافظ مثل عبید زاکانی استفاده کرده‌ایم.
کارگردان اپرای عروسکی حافظ همچنین درباره گردآوری دیوان حافظ از سوی محمد گل‌اندام گفت: به نظر من محمد گل‌اندام گروهی را دعوت می‌کند به عنوان شاعران که شعر حافظ را حفظ کنند و این گروه سینه به سینه اشعار حافظ را منتقل کردند و فکر می‌کنند یک ابهام‌زدایی از شعر حافظ شده است.
غریب‌پور درباره دعوت‌های خارجی از گروه تئاتر عروسکی آران گفت: این گروه از کشورهای مختلف دعوت‌های متعددی دارد منتهی چهار و نیم تن محموله دارد که محموله سنگینی است و تنها ساخت سازه گروه 48 ساعت وقت می‌برد. برای اجرای اپرای حافظ در خارج هنوز برنامه‌ای نداریم اما اپرای عاشورا را آذرماه امسال در لهستان به صحنه می‌بریم.
این کارگردان همچنین درباره اجرای رپرتواری از آثارش در تالار وحدت گفت: ما هفت ماه پیش پیشنهاد اجرای رپرتوار را به بنیاد رودکی دادیم، امیدواریم با حسن نیت آقای حسینی با این امر موافقت شود.
غریب‌پور درباره اینکه همیشه تالار فردوسی متعلق به وی و گروه وی برای اجرا است، اظهار داشت: من به روح خیلی علاقه دارم، سال 1349 من دانشجوی 20 ساله‌ای بودم که به تالار رودکی می‌آمدم، آن زمان دکتر محمد خوشنام مدیر تالار وحدت بود و خوانندگانی مانند حسین سرشار، استاد سنجری و غیره و ده‌ها و صدها نفر دیگر بودند ولی امروز تنها روح آنها است و خودشان دیگر نیستند. جایی درست شده که صدها نفر دیگر در زمان ما و بعد از ما از آن استفاده کنند، من در اینجا نمی‌خواهم اصطلاحی را به کار ببرم که توهین به تماشاگر شود، آنجایی که ما کار می‌کنیم اصطبل اسب دوره رضاخان بوده است، بعد به تمرین فوتبال تیم پاس اختصاص داشته و ... و در نهایت دوستان فراموش کردند که بهروز غریب‌پور در این 30 سال 17 سالن در تهران ساخته است، بنابراین هیچ جایی مال هیچ‌کس نیست.
وی افزود: اگر این‌گونه است الان من به خانه هنرمندان بروم که آنجا را خودم راه‌اندازی کرده‌ام و هشت سال مدیر آنجا بودم باید برای یک سخنرانی از مدیر آنجا اجازه بگیرم، کودکانه فکر می‌کنند که می‌گویند غریب‌پور سالن فردوسی را ساخته و خودش در آنجا برنامه اجرا می‌کند. گروه آران تنها بهروز غریب‌پور نیست، 40 نفر عضو دارد که هر کدام از این افراد یک استاد هستند.
وی درباره اپراهای عروسکی که اجرا می‌کند و دشواری کار، بیان داشت: شیوه نخی‌ای که من کار می‌کنم به دلیل سختی کار در دنیا منسوخ شده است، من زمانی می‌گفتم در اروپا امکان میزبانی از گروه ما وجود ندارد و خیلی‌ها می‌گفتند این ادعا می‌کند. سال پیش وقتی در پایتخت عروسکی دنیا در فرانسه خواستیم اجرایی داشته باشیم به علت نبود امکانات در یک استادیوم ورزشی گروه آثار را اجرا کردند و برای همین من ادعا کردم که منحصر به فرد هستیم.
علی پاکدست نیز با بیان اینکه استفاده چندمنظوره از تالار فردوسی اشتباه است، گفت: مگر در دنیا چند کشور سالن تئاتر عروسکی دارند؟ این اشتباه است که برای ساخت یک سالن، سالن دیگری را خراب کنیم.
غریب‌پور همچنین در بخش دیگری از سخنانش خاطر نشان کرد: تئاتر ایران سالی یک میلیارد تومان می‌سوزاند بدون اینکه خودشان بدانند، باید لباس، طراحی صحنه، دکور حفظ شود، یکی از دغدغه‌های جدی من این است که اقتصاد تئاتر در ایران رشد کند و نگاه به تولید باید تغییر کند.
وی افزود: در اپرای حافظ مثل هر اپرای دیگری سعی من بر این بود که عروسک‌های تازه طراحی شوند که تکراری نباشند زیرا یک عروسک یک کاراکتر است.
وی درباره حامیان مالی اپرای عروسکی حافظ گفت: مؤسسه توسعه هنرهای معاصر، مرکز هنرهای نمایشی و بنیاد فرهنگی- هنری رودکی حامی مالی این اثر بودند البته به اضافه از خودگذشتگی گروه تئاتر عروسکی آران. من برای تأمین بودجه این اپرا تلاش فراوانی کردم حتی گروه‌هایی از بخش خصوصی حاضر شدند که هزینه کار را بر عهده بگیرند که من این موضوع را با آقای شاه‌آبادی و پارسایی مطرح کردم که اینها نیز قبول کردند که هزینه کار را بپردازند.
غریب‌پور درباره حمایت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس از اپرای عروسکی حافظ اظهار داشت: اداره کل ارشاد فارس هیچ کمکی به ساخت این اپرا نکرد، تنها پیشنهاد دردناکی را مطرح کرد و آن این بود که از یونسکو کمک بگیرید و من به آنها گفتم این مضحک‌ترین و دردناک‌ترین پیشنهاد است.
این کارگردان بودجه کل پروژه اپرای عروسکی حافظ را 250 میلیون تومان خواند و یادآور شد: در مصاحبه‌ای من گفتم که این مقدار هزینه دستمزد یک بازیکن درجه سوم است که به تیم خودی گل می‌زند. بودجه این اثر حداقلی بود اما من برای این حداقل 250 هزار بار حافظ را به صحنه می‌برم.
غریب‌پور سپس گفت: الان ما می‌توانیم در روز فردوسی، حافظ، مولوی و انشاءالله سعدی اپرا اجرا کنیم. اگر جای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بودم برای این اثر به گروه آران پاداش می‌دادم که اثری در مبتنی بر فرهنگ، عرفان و اعتقادات اسلامی ایرانی ساختند که همیشه دغدغه وزیر بوده است.
غریب‌پور از اجرای اپرای عروسکی حافظ همزمان با بزرگداشت حافظ مهرماه در شیراز خبر داد و گفت: به مسئولان اداره کل ارشاد فارس می‌گویم که ما اروپای حافظ را 20 مهر در این شهر اجرا می‌کنیم زیرا ما فرزندان ایران هستیم و هرگز حافظ را فراموش نمی‌کنیم.
پایان پیام/
نظر شما