توسعه همگانی فلسفه/گفت و گوی بیشتر فیلسوفان با یکدیگر

به گزارش خبرگزاری شبستان،اولین هم اندیشی مدیران گروه های فلسفه دانشگاه های تهران با حضور حجت الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.
در ابتدای این نشست که با حضور اکثریت مدیران گروه های فلسفه دانشگاه های شهر تهران برگزار شد، حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با اشاره به تاریخچه این مؤسسه و فعالیت های آن خاطرنشان کرد: این مؤسسه قبلاً با عنوان انجمن حکمت و فلسفه شناخته می شد و نزدیک به چهار دهه فعالیت های آموزشی و پژوهشی گسترده ای انجام داده است و آثار و برکات آن برای همه آشکار است. این مجموعه سال ها توسط استاد اعوانی مدیریت می شد و از سال گذشته این مسوولیت بر دوش ما گذاشته شد. وی ادامه داد: کارهای بسیار ارزشمندی در این مدت انجام شده که یکی از آنها برگزاری همایش روز جهانی فلسفه بود که مقالات خوبی ارائه شد و این مقالات در مجموعه سه جلدی آماده چاپ و انتشار است. رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه به اهداف برگزاری نشست امروز با مدیران گروه های فلسفه دانشگاه های استان تهران اشاره کرد و گفت: این جلسه در واقع جلسه همفکری است که نباید مؤسسه را در عرض دانشگاه های دیگر دانست. اینجا خانه اهل فلسفه است و شما باید مؤسسه را خانه خود بدانید و ارتباط علمی و پژوهشی داشته باشید. بنابراین درخواست کردیم اولین نشست را در مؤسسه برگزار کنیم و در صورت تمایل این جلسه می تواند به صورت فصلی و یا شش ماه یک بار برگزار شود. خسروپناه در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه حقیقت فلسفه، بحث و گفت وگوست، تصریح کرد: متأسفانه فیلسوفان کمتر با یکدیگر بحث و گفت وگو دارند و به این خاطر وضعیت فلسفه در کشور وضعیت مطلوبی نیست و با همه تلاش های جزیره ای که صورت می گیرد، یک کار اساسی و بنیادی در توسعه فلسفه نداریم که این نیاز ماست.
وی با طرح این سوال که آیا لازم است فلسفه همگانی شود و در توده مردم وارد شود یا فقط در فضای انتزاعی بین عالمان محصور بماند، افزود: این یک بحثی است که اگر قرار است به توسعه فلسفه دست بزنیم، باید پیرامون
آن گفت وگو باشد. رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران خاطرنشان کرد: بحث از قلمرو فلسفه، وضعیت فلسفه بایسته وتحقق یافته و وضعیت آموزش و پژوهش فلسفه در کشور مباحثی هستند که باید حول آنها گفت وگو داشته باشیم. خسروپناه همچنین با اشاره به برگزاری سالانه روز جهانی فلسفه از سوی یونسکو و همچنین گرامی داشت این روز در کشورهای مختلف یادآور شد: هر ساله روز جهانی فلسفه برگزار می شود که انتخاب موضوعات با همفکری استادان دانشگاه ها لازم است؛ بنابراین این نشست ها ضرورت دارد تا نتیجه آن رشد و بالندگی بیشترفلسفه باشد.
در ادامه این نشست، دکتر مجید حمیدزاده معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با طرح دستور جلسه و موضوعاتی که قرار بود در این نشست مورد بحث قرار گیرد، گفت: ما برای دو دستور از استادان دعوت کردیم و هدف غایی این است که یک محوریتی برای هماهنگی برای فعالیت های فلسفی در کشور باشد و مؤسسه به جهت ارتباط معنوی که از گذشته داشته، می تواند مرکزیت آن را برعهده داشته باشد. وی با اشاره به اینکه یکی از مباحث، بحث برگزاری همایش "روز جهانی فلسفه" در اواخر آبان ماه است، گفت: موضوع دومی که از مدیران گروه های فلسفه دانشگاه های تهران برای هم اندیشی دعوت شده، موضوع همایش "فلسفه در آسیا"ست که در زمستان برگزار خواهد شد.
حمیدزاده ابراز امیدواری کرد: با برگزاری این جلسات در نهایت بتوانیم یک برنامه ریزی منسجمی را برای برگزاری هرچه بهتر همایش روز جهانی فلسفه و همایش فلسفه در آسیا داشته باشیم.دکتر محمدجواد اسماعیلی، مدیر امور پژوهشی و تحصیلات تکمیلی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران،نیز با ارائه گزارش نحوه برگزاری همایش روز جهانی فلسفه و برنامه ریزی های انجام شده در این خصوص گفت: به دنبال این هستیم که بتوانیم یک دبیرخانه متمرکز برای این موضوع در مؤسسه ایجاد کنیم و گروه هایپراکنده یک نماینده در این دبیرخانه داشته باشند تا مباحث در آنجا دنبال شود. وی ادامه داد: از سال 2002 در یونسکو روز جهانی فلسفه تصویب شد و از سال 2002 به صورت همایش در کشورهای مختلف برگزار شد که در سال 2000 با همت مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه در ایران با موضوع برگزار شد و این موضوع از میان پیشنهادهایی که استادان و اندیشمندان پیشنهاد داده » فلسفه، نظر و عمل « بودند، انتخاب و به یونسکو اعلام شد.

اسماعیلی خاطرنشان کرد: امیدواریم در این جلسه استادان نظرات و پیشنهادهای خود را در خصوص برگزاری همایش روز جهانی فلسفه ارائه دهند و در نهایت از میان آنها موضوعی که با اکثریت انتخاب می شود، به عنوان موضوع این همایش تصویب و ارائه شود.
در ادامه این نشست نوبت به مدیران گروه های فلسفه دانشگاه های تهران رسید که دکتر ضیاء موحد مدیرگروه منطق مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در مورد اینکه فلسفه همگانی شود یا نه، گفت: درگذشته تصور از فلسفه بیشتر الهیات بود اما اکنون دامنه آن بسیار وسیع شده است. ما می خواهیم بحثی را به صورت عقلانی پیش ببریم. در مورد روز جهانی فلسفه نیز این سوال مطرح است که آیا حتماً موضوعات انتخاب شده بایدارتباطی با کشور برگزار کننده همایش، داشته باشد یا نه؟
دکتر مهدی قوام صفری مدیرگروه فلسفه غرب دانشگاه تهران نیز این سوال را مطرح کرد که اگر روز جهانی فلسفه قرار است در یک کشور دیگری برگزار شود، چه نیازی هست که ما در کشورمان برگزار کنیم که دکتر اسماعیلی در پاسخ به سؤال وی گفت: معمولاً هر سال یک کشور میزبان می شود اما در کشورهای دیگر نیز موضوعاتی انتخاب می شود و در ذیل آن همایش برگزار می شود.
خانم دکتر اعوانی عضو و نماینده گروه فلسفه غرب مؤسسه نیز در پاسخ به سؤال مطرح شده تصریح کرد: برگزاری همایش روز جهانی فلسفه یک کار صنفی است که اهل فلسفه به احترام علاقه به آن یک روز را جشن می گیرند و در واقع این روز، روز جشن فلسفه است اما برای این کار، مرکز یونسکو اندیشمندان را جمع کرد تا مساله روز مربوط به فلسفه را بررسی کنند. در گذشته روال اینگونه بود که یک کشور انتخاب می شد و از بین موضوعات پیشنهادی یونسکو یا موضوعی که خودشان پیشنهاد می دادند، یکی را انتخاب می کردند.
وی ادامه داد: سالی که این همایش در ایران برگزار شد، تمام کشورهایی که یونسکو را قبول داشتند، به احترام این روز، دور هم نشستند و بحث کردند زیرا این گزارش ها به یونسکو می رود تا یک سالنامه در بیاید اما چیزی که بعد از روز جهانی فلسفه در ایران پیش آمد، تحریمی بود که یونسکو بر ایران اعمال کرد و در مورد ایران مسائل سیاسی را در آن دخیل نمود و بعد فدراسیون بین المللی انجمن های فلسفی جهان به یونسکو اعتراض کرد که نبایست سیاست را در روز جهانی فلسفه دخالت داد و آنها یونسکو را تحریم کردند؛ بنابراین اکنون یونسکو کشوری را انتخاب نمی کند و بیشتر جنبه صنفی برای گرامیداشت روز جهانی فلسفه است. در ادامه دکتر عزیزاللهی مدیرگروه فلسفه اسلامی دانشگاه شاهد با طرح این مطلب که فقط ثروت نیست که یک جا جمع می شود بلکه علم نیز اینگونه است، یعنی توده مردم از آن بی بهره هستند، گفت: این سوال بسیار مهم است که چرا نباید فلسفه همگانی شود و چرا مردم باید عقلانی باشند و عقلانی تربیت شوند.
وی تصریح کرد: چاره این است که دانشگاهی با عنوان علم و زندگی داشته باشیم زیرا ما فرد را به دانشگاه می آوریم و بعد از چند سال او را به جامعه می فرستیم. اما دیگر از علم بی بهره می شود، بنابراین اگر مثل گذشته علم عمومی باشد، همه مردم می توانند به آن دسترسی داشته باشند.
عزیزاللهی با بیان اینکه بسیاری از خانواده های ما علاقه مند به علم آموزی هستند ولی وسیله آن را در اختیار ندارند، گفت: این سوال بسیار مهمی بود که دکتر خسرو پناه مطرح کرده اند که بایستی چندین همایش بزرگ در اینکه علم باید همگانی شود برگزار گردد و طرحی نو باید ریخت که بهترین راه، ایجاد دانشگاه علم و زندگی است.
دکتر اسدی مدیرگروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی درباره اینکه مؤسسه حکمت و فلسفه محلی برای اهالی فلسفه شود، آن را کار بزرگ و ایده آل عنوان کرد و گفت: باید دید چقدر امکانات در اختیار داریم و بستر برای تحقق این مهم چقدر فراهم است.
وی همچنین در باره این مساله که آیا فلسفه می تواند همگانی شود یا نه؟ گفت: این موضوع بستگی به تعریفی دارد که از فلسفه ارائه می دهیم اگر این بحث را بومی کنیم و متناسب با روز جهانی فلسفه، باید بپرسیم "کدامین فلسفه و چرا فلسفه؟" این موضوع می تواند به عنوان یکی از موضوعات برای روز جهانی فلسفه باشد.
دکتر قراملکی مدیرگروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران با بیان اینکه در ایران فلسفه رشد کمی بسیاری یافته است گفت: با همین فلسفه که به صورت کمی رشد کرده و مدعی است، مسائل مربوط به جهان را حل
می کند، چقدر می توانیم مسائل مربوط به خود فلسفه را حل کنیم. باید در مورد خود فلسفه بیشتر تامل کنیم، این همان چیزی است که از آن می گریزیم.
وی با اشاره به اینکه باید ببینیم چقدر برای همدیگر نقد می نویسیم و چقدر نقدهای مان فیلسوفانه است، گفت: یکی از مشکلات ما پدیده عوام زدگی در فلسفه است که حرفه گرایی معنایی در فلسفه ندارد حال باید ببینیم می
شود کارآمدی را در فلسفه مطرح کرد. به نظر می رسد در این رشد کمی فلسفه اگر روز جهانی فلسفه بهانه ای باشد که یک ذره به خودمان بپردازیم و اندکی کارنامه فلسفی خود را ارزیابی کنیم، بهتر است.
قراملکی خاطرنشان کرد: باید مراقب دو پدیده عوام زدگی در فلسفه و آسیب های اخلاق فیلسوف بودن باشیم و فکر می کنم دانشجویان نیز می خواهند این مسائل را با هم ببینیم.
دکتر علم الهدی، مدیرگروه فلسفه اسلامی سازمان مرکزی دانشگاه پیام نور نیز با بیان اینکه در دهه هفتاد و هشتاد به خاطر مسائل حاشیه ای جامعه، فلسفه به حاشیه رفته و فلاسفه از هم فاصله گرفته اند، گفت: این فضا در ارتباط با اهل فلسفه که در قم یک نگرش و در تهران نگرش دیگری به آن وجود دارد، موجب دوری اهل فلسفه شده است که روز جهانی فلسفه می تواند بهانه ای برای هم اندیشی و تبادل نظر با گرایش های مختلف باشد و آنها را دور هم جمع کند. وی افزود: به نظر من موضوع فلسفه و اخلاق با توجه به این شرایط می تواند برای روز جهانی فلسفه انتخاب شود و برای جامعه فلسفی ایران اثرگذار باشد.
دکتر مالک حسینی مدیرگروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران نیز پیشنهاد داد: بهتر است موضوعی انتخاب کنیم که ناظر به کشور خودمان و در سطح ملی باشد بنابراین موضوع "فلسفه و همگانی شدن" شاید موضوع خوبی باشد.
در ادامه دکتر قوام صفری با اشاره به اینکه وضع فلسفه در ایران همانند کسی است که شترش را گم نکرده اما دنبال شتر می گردد، گفت: یک شقاقی در فلسفه در کشور ما وجود دارد که نه به آن توجه شده و نه اهمیت آن دیده می شود اینکه یک موضوع غربی را برای همایش روز جهانی فلسفه انتخاب کنیم این شتر ما نیست. باید طوری حرف بزنیم که آن حرف مال خودمان باشد.
وی یادآور شد: روز جهانی فلسفه بهترین فرصتی است که ببینیم اوضاع آموزش و پژوهش فلسفی در کشور ما چگونه است، زیرا این یک معضل و مشکلی است که باید آن را مطرح و راهکارها را ارائه کنیم و ببینیم چگونه می توانیم شقاقی را که وجود دارد را برطرف کنیم و ببینیم وضع فلسفه و آموزش آن در گروه های دانشگاه ها چگونه است.
دکتر افضلی مدیرگروه کلام مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران نیز با بیان اینکه موضوع آسیب شناسی فلسفه در کشور ما از موضوعاتی که جای آن خالی است، گفت: واقعاً وضعیت فلسفه در کشور ما از حد بحران گذشته و به سمت فاجعه می رود و این معضل اول به خاطر کمی شدن آن و دوم به خاطر بی توجهی مسوولان و سیاستگذاران است.
وی ادامه داد: متأسفانه هر ترم ده ها نفر دکترای فلسفه از دانشگاه ها فارغ التحصیل می شوند که باید آسیب شناسی جدی در خصوص آموزش و پژوهش فلسفه و حتی پایان نامه های دکترا و فوق لیسانس در این زمینه صورت گیرد. افضلی خاطرنشان کرد: یکی از بزرگترین خدمت ها به فلسفه این است که این آسیب ها در تمام قسمت ها شناسایی و به مسوولان سیاست گذاری کشور منتقل کنیم و جلوی آنها را بگیریم و اجازه ندهیم یک عده
هرکاری که می خواهند با فلسفه بکنند. در ادامه نیز دکتر معصومی همدانی مدیرگروه موسسه حکمت و فلسفه، دکتر خدری مدیر گروه فلسفه، کلام و عرفان اسلامی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دکتر خادمی مدیرگروه فلسفه دانشگاه شهید رجایی و خانم شایان فر نماینده گروه فلسفه دانشگاه الزهرا)س( به بیان دیدگاه های خود پیرامون مباحث مطرح شده در جلسه پرداخته و نظراتی ارزنده را در حوزه های مورد بحث ارائه دادند.
در انتهای این نشست، دکتر خسروپناه پس از شنیدن پیشنهادها و نظرات استادان و جمع بندی آنها افزود: فلسفه اصلی این جلسه این بود که هم اندیشی و ارتباطی مدیران گروه های فلسفه برقرار باشد زیرا متأسفانه ارتباط صمیمی و علمی میان اهل فلسفه کم است و این ضرورتی است که مؤسسه به آن اقدام کرده و این کار از باب بزرگ کردن موسسه نیست.
وی با بیان اینکه هر دانشگاهی بخواهد این جلسات را برگزار کند، ما حمایت می کنیم، گفت: اگر امروز این ضرورت را پذیرفتیم، تنها به خاطر اینکه موسسه ای به نام حکمت و فلسفه است به آن اقدام کردیم. رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران همچنین درباره روز جهانی فلسفه و مباحثی که در این ارتباط مطرح شد، گفت: امسال خواستیم با هم اندیشی بزرگان و استادان موضوعی برای این روز انتخاب کنیم. البته اینکه روز جهانی گفته می شود به معنای آن نیست که موضوع هم جهانی باشد. این بهانه ای است که ببینیم چه نیازهایی داریم تا گروه های مختلف نیز مشارکت کنند. خسروپناه افزود: شاید بتوان عنوانی مانند "ارزیابی وضعیت آموزش و پژوهش فلسفه در ایران" را از بحث دوستان استنباط نمود که یک موضوع عام باشد و بتواند راهکارها و زیرمجموعه های دیگری را نیز دربر بگیرد و جا دارد اعضای هیات علمی دانشگاه ها "وضعیت فلسفه" را در دانشگاه های خود نقد و برای برطرف کردن این نقص راهکار ارائه دهند.
وی در پایان با بیان اینکه کمیته ای متشکل از استادان و مدیر گروه های فلسفه دانشگاه های تهران برای انجام کار کارشناسی درخصوص انتخاب موضوع روز جهانی فلسفه تشکیل شود گفت: این کمیته می تواند نظرات و پیشنهادها را جمع بندی و مصوب کند. همچنین برای استمرار این جلسات، قرار شد دانشگاه تهران و گروه فلسفه اسلامی در دانشکده الهیات، میزبان جلسه ی بعدی مدیران گروه های فلسفه دانشگاه های تهران باشد.
 

به نقل از پایگاه اطلاع رسانی موسسه حکمت و فلسفه

انتهای پیام/